Η τετραλογία του σπουδαίου Ρώσου δημιουργού Αλεξάντερ Σοκούροφ, με τον τίτλο «Η Φύση της Εξουσίας», παρουσιάζεται από την εταιρεία διανομής New Star Art Cinema, στον ανακαινισμένο ιστορικό κινηματογράφο Στούντιο. Το αφιέρωμα ξεκίνησε την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει στην μεγάλη οθόνη, τις ταινίες: «Μόλωχ» του 1999, «Ταύρος» του 2001, «Ο Ήλιος» του 2005 και «Φάουστ» του 2011.

«Κάνω ταινίες για ανθρώπους που ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους. Δείχνουν να κατέχουν την υπέρτατη εξουσία. Όμως, η ανθρώπινη αδυναμία και τα πάθη, τους επηρεάζουν περισσότερο από την θέση τους και τις περιστάσεις. Οι ανθρώπινες ποιότητες κι ο χαρακτήρας είναι πιο δυνατά από οποιαδήποτε ιστορική συγκυρία…» – Αλεξάντερ Σοκούροφ (Alexander Sokurov)

Ο Αλεξάντερ Νικολάγιεβιτς Σοκούροφ γεννήθηκε το 1951 στο χωριό Ποντορβίκα. Με συστατική επιστολή του Ταρκόφσκι, ο Σοκούροφ προσλαμβάνεται στα στούντιο της Lenfilm, το 1980, εκεί θα γυρίσει τις πρώτες του ταινίες μυθοπλασίας. Στα στούντιο του τότε Λένινγκραντ (σημερινής Αγίας Πετρούπολης) δουλεύει τα πρώτα του ντοκιμαντέρ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 οι ταινίες του προβάλλονται πια δημοσίως και εκπροσωπούν την Κοινοπολιτεία (πλέον) σε πολυάριθμα διεθνή φεστιβάλ και εκδηλώσεις.

Η επόμενη δεκαετία τον βρίσκει να γυρνά ταυτόχρονα, ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ. Στα μέσα της δεκαετίας του 90 εξοικειώνεται με τις νέες τεχνολογίες. Αρχίζει την παραγωγή μιας σειράς ντοκιμαντέρ, με αρκετά από αυτά να βασίζονται σε Ιαπωνικά κεφάλαια, χάρη στη συμμετοχή των εκεί παραγωγών που θαυμάζουν το έργο του.

Μόνιμος θαμώνας των κορυφαίων Φεστιβάλ, με συχνότατες βραβεύσεις και μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ο Σοκούροφ, επιτυγχάνει με την “Ρώσικη Κιβωτό“, μία αξιοζήλευτη εισπρακτική πορεία σε Η.Π.Α. και Ευρώπη. Σημαντικές επίσης ταινίες του  είναι οι: «Μητέρα και γιος», «Πατέρας και γιος» αλλά φυσικά και η τετραλογία της εξουσίας, που γύρισε από το 1999 έως και το 2011, μέσα από την οποία ο δημιουργός εξετάζει ιστορικές και λογοτεχνικές φυσιογνωμίες.

Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν – ίσως ο κορυφαίος σκηνοθέτης όλων των εποχών – με αφορμή την ταινία του Αλεξάντερ Σοκούροφ, «Μόλωχ» (Moloch), θα πει χαρακτηριστικά: «Ο Σοκούροφ σπάει τους κανόνες σε κάθε επίπεδο, οι δημιουργίες του είναι απρόσμενα γοητευτικές…»

Το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος στον Αλεξάντερ Σοκούροφ, με τον τίτλο «Η Φύση της Εξουσίας», έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Πέμπτη και Δευτέρα στις 22:00
«Μόλωχ» του 1999

Παρασκευή και Τρίτη
«Φάουστ» του 2011

Σάββατο στις 22:00
«Ο Ήλιος» του 2005

Κυριακή στις 22:00
«Ταύρος» του 2001

Λίγα λόγια για τις ταινίες του Αφιερώματος:

«Μόλωχ» (Moloch)
Σκηνοθεσία: Alexander Sokurov
Σενάριο: Yuri Arabov, Marina Koreneva
Πρωταγωνιστούν: Yelena Rufanova, Leonid Mozgovoy, Leonid Sokol
Παραγωγή: Ρωσία / Γερμανία / Ιαπωνία / Ιταλία / Γαλλία, 1999, 108 λεπτά
Βραβείο Σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών το 1999

Ψηλά, στις Άλπεις, ένα επιβλητικό, απρόσιτο σπίτι, στεγάζει τον άνθρωπο που κρατά την Εξουσία. Μια εξουσία που προκάλεσε ανείπωτες καταστροφές και αμέτρητες εκατόμβες. Πρόκειται για το Kleistenhaus, το ησυχαστήριο του Αφόλφου Χίτλερ. Ο Φύρερ, μαζί με την ερωμένη του Εύα Μπράουν, το ζεύγος Γκαίμπελς, τον Μάρτιν Μπόρμαν και άλλους επιφανείς Ναζί συνεργάτες του, περνάει μια ήσυχη μέρα…

Ο Αλεξάντερ Σοκούροφ, για πρώτη φορά στην ιστορία του σινεμά, αποφασίζει να παρουσιάσει τον Χίτλερ ως απλό άνθρωπο στην καθημερινότητά του, δημιουργώντας  μια  συγκλονιστική παραβολή για την εξουσία και τους υπηρέτες της.

«Δεν είναι μονάχα ο Ναζισμός που προϋποθέτει την προθυμία να θυσιάσεις τα πάντα για τις φιλοδοξίες του ενός. Δεν είναι μονάχα ο Ναζισμός ο οποίος αναζητά να εξαλείψει το φόβο του θανάτου θυσιάζοντας τις ζωές των άλλων. Υπό αυτή την έννοια, με οποιαδήποτε εξουσία μπορεί να γίνει ένας Μολόχ.» – Αλεξάντερ Σοκούροφ

«Ταύρος» (Taurus)
Σκηνοθεσία: Alexander Sokurov
Σενάριο: Yuri Arabov
Πρωταγωνιστούν: Leonid Mozgovoy, Mariya Kuznetsova, Sergei Razhuk
Παραγωγή: Ρωσία, 2001, 94 λεπτά
Υποψηφιότητα για Χρυσό Φοίνικα στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών το 2001

Ο «Ταύρος», αποτελεί το δεύτερο μέρος της τετραλογίας για τη φύση της εξουσίας. Η ταινία αναφέρεται στον Λένιν, τη μορφή που σημάδεψε όσο καμιά άλλη την ιστορία της πατρίδας του σκηνοθέτη. Στην ταινία περνάμε κάποιες στιγμές με τον Λένιν, τον τελευταίο καιρό της ζωής του, όταν ήταν άρρωστος και βρισκόταν στην εξοχή. Νιώθει ανήμπορος και ο περίγυρος του, το προσωπικό του, τον θεωρούν πλέον ξεπεσμένο.

Η γυναίκα του προσπαθεί να συγκρατήσει τις εκρήξεις οργής του και ο ίδιος νιώθει ξεκομμένος από όλα όσα παλαιότερα κυβερνούσε, καθώς δεν έχει ούτε τηλέφωνο, ούτε ταχυδρομείο, ενώ τον επισκέπτονται συχνά οι γιατροί αλλά και ο Στάλιν…

«Ο «Ταύρος» είναι η δεύτερη ταινία στην τετραλογία που έχω σχεδιάσει για άντρες εξουσίας του 20ου αιώνα. Η τραγωδία που συνέβη στη Ρωσία και με τη Ρωσία, τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτή την τραγωδία και τα γεγονότα που συνιστούν τη λογική της εξέλιξη, βρίσκονται έξω από τα όρια του θέματός μας. Ο πυρήνας του θέματος είναι ο συγγραφέας, ο συνθέτης και ο κύριος οργανωτής αυτής της καταστροφής, σε μια από τις πιο δραματικές στιγμές της ζωής του…» – Αλεξάντερ Σοκούροφ

«Ο Ήλιος» (The Sun)
Σκηνοθεσία: Alexander Sokurov
Σενάριο: Yuri Arabov, Jeremy Noble
Πρωταγωνιστούν: Issei Ogata, Robert Dawson, Kaori Momoi
Παραγωγή: Ρωσία, 2005, 110 λεπτά
Επίσημη συμμετοχή στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2005

Μια εκπληκτική σπουδή πάνω στον αυτοκράτορα Χιροχίτο και την πτώση του, στην μετά Χιροσίμα και το Ναγκασάκι περίοδο, καθώς υποχρεώνεται από τον Στρατηγό ΜακΆρθουρ να κάνει μια αδιανόητα εξευτελιστική αυτοκριτική. Δίπλα στον αυτοκράτορα βρίσκονται δύο άτομα που τον συνοδεύουν: ο καμαριέρης κι ο γέρος υπηρέτης. Με τη βοήθειά τους, καθίσταται δυνατή η λεπτομερής παρακολούθηση της καθημερινής ζωής των ηρώων.

Ο Χιροχίτο είναι προσωπικότητα απρόβλεπτη, ζωντανή. Από τις σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες του περασμένου αιώνα είναι ο μόνος, ο οποίος, όντας μάρτυρας των σπουδαιότερων γεγονότων του 20ου αιώνα, τελικά επέζησε. Ο Χίτλερ τερμάτισε τη ζωή του ως αυτόχειρας, ο Μουσολίνι εκτελέστηκε, ενώ ο Χιροχίτο ούτε καν δικάστηκε. Βυθίστηκε στη δίνη ιστορικών γεγονότων τα οποία πρακτικά πέρασαν απαρατήρητα.

Τα συμβάντα του 1945 στο Τόκιο αποτελούν ένα τεράστιο μάθημα για την εποχή μας. Πώς ήταν δυνατό για το Χιροχίτο και τον Μακάρθουρ να βρουν τη φόρμουλα της λύσης ενός πολυπλοκότατου προβλήματος και να διατηρήσουν στη ζωή τεράστιο αριθμό ανθρώπων.

«Ο Χιροχίτο πρόσθεσε άλλο ένα χρώμα στην εικόνα του κόσμου που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε, να απεικονίσουμε. Είναι μια άλλη πλευρά του ανθρώπινου χαρακτήρα την οποία είναι αδύνατον να κατανοήσουμε απολύτως. Ο χαρακτήρας είναι το συστατικό. Ο χαρακτήρας είναι ένα ανεξάντλητο καλλιτεχνικό υποκείμενο.» – Αλεξάντερ Σοκούροφ

https://www.youtube.com/watch?v=

«Φάουστ» (Faust)
Σκηνοθεσία:  Alexander Sokurov
Σενάριο: ALEXANDER SOKUROV, MARINA KORENEVA, YURI ARABOV, από το βιβλίο του JOHANN WOLFGANG GOETHE, Πρωταγωνιστούν: HANNA SCHYGULLA, JOHANNES ZEILER, GEORG FRIEDRICH, ANTON ADASINSKY
Παραγωγή: Ρωσία, 2011, 134 λεπτά

Μία ελεύθερη απόδοση του πρώτου μέρους του έπους του Γκαίτε. Το σενάριο υπογράφει ο Γιούρι Άραμπς, αλλά δεν πρόκειται για μια απλή κινηματογραφική διασκευή του μυθικού αυτού ποιήματος, αλλά για μία ανατρεπτική ερμηνεία του από τον Σοκούροφ. Είναι μάλλον μία φιλοσοφική μελέτη των θεμάτων της τραγωδίας του.

Στην ταινία του Σοκούροφ ο διάβολος Μεφιστοφελής δεν παρουσιάζεται ως μυθολογικό, αλλά ως ζωντανό πρόσωπο – ενεχυροδανειστής. Υπάρχει ο Θεός. Υπάρχει και ο άνθρωπος. Ο διάβολος δεν είναι  θεατρική επινόηση, θεωρεί ο σκηνοθέτης της ταινίας. Ο Φάουστ του είναι ένας οραματιστής επιστήμονας του 19ου αιώνα, ένας επαναστάτης, ένας άνθρωπος του πνεύματος.

Παραμένει όμως «άνθρωπος» και για αυτό κουβαλά τις αδυναμίες της σάρκας: φιλοδοξία, απληστία, πόθο. Σύμφωνα με την ερμηνεία του Σοκούροφ, ο Δρ. Φάουστ συντάσσεται με τον διάβολο γιατί έχει κουραστεί να μάχεται την Εκκλησία, η οποία κλείνει συνεχώς το στόμα της επιστήμης και εμποδίζει το έργο των ερευνητών. Ο Φάουστ κλείνει τη συμφωνία του με τον Άρχοντα του Σκότους, με την ελπίδα ενός πραγματικού Διαφωτισμού.

Ο Σοκούροφ καταφέρνει να πλάσει ένα φιλοσοφικό σύμπαν όπου κινηματογραφικές εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς προσθέτουν την αλληγορική τους διάσταση στον διάλογο ανάμεσα στα φυσικά, θνητά μας όρια και το αχαλίνωτο μας πνεύμα. Μία σπουδαία ταινία που απέσπασε το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ της Βενετίας το 2011, ενώ την ίδια χρόνια είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το φιλμ στο 52ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.

Η τετραλογία του σπουδαίου Ρώσου δημιουργού Αλεξάντερ Σοκούροφ, με τον τίτλο «Η Φύση της Εξουσίας», παρουσιάζεται από την εταιρεία διανομής New Star Art Cinema, στον ανακαινισμένο ιστορικό κινηματογράφο Στούντιο (Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής). Το Αφιέρωμα ξεκίνησε την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου.