Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης επανέρχεται και για το 2015, με σκοπό να μυήσει το σινεφίλ κοινό στα άδυτα της Έβδομης Τέχνης, παρουσιάζοντας το έργο κορυφαίων εκπροσώπων του παγκόσμιου σινεμά. Μετά το αφιέρωμα στον Ακίρα Κουροσάουα, αυτή την εβδομάδα τη σκυτάλη παίρνει το ιδιαίτερα ενδιαφέρον αφιέρωμα προβολών: «Λαρς φον Τρίερ – Ο Δαιμόνιος Δανός».

Δεινός κινηματογραφιστής, αλλά και αιρετικός, ο Δανός δημιουργός Λαρς φον Τρίερ, είναι αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια του σύγχρονου ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Το αφιέρωμα, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου έως και την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος, περιλαμβάνει τέσσερις χαρακτηριστικές ταινίες που αποτελούν σημαντικούς σταθμούς στην πορεία του σκηνοθέτη. Πρόκειται για τα φιλμ:

• Europa (1991)
• Οι Ηλίθιοι (1998)
• Το Στοιχείο του Εγκλήματος (1984)
• Χορεύοντας στο Σκοτάδι (2000)

«Το να προκαλέσεις θεωρώ ότι είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, δεν αποτελεί όμως τη βάση για να κάνεις σημαντική τέχνη και δεν αφορά τη δική μου δουλειά. Αν προκαλώ κάποιον, άλλωστε, αυτός είναι μόνο ο εαυτός μου. Κηρύττω διαρκώς τον πόλεμο σ’ εμένα τον ίδιο, στον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσα, στις προσωπικές μου αξίες. Και επιτίθεμαι σθεναρά στη φιλοσοφία με την οποία με ανέθρεψαν.» – Λαρς φον Τρίερ

Ο Λαρς φον Τρίερ, μεγάλωσε στην Κοπεγχάγη των μεταβατικών κοινωνικοπολιτικά δεκαετιών του ’50 και του ’60, στο μέσο μιας οικογένειας, η οποία, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του Τρίερ: «στερούνταν συναισθημάτων, θρησκείας και της όποιας ευχαρίστησης». Οι γονείς του μικρού Λαρς επιχείρησαν να μεταδώσουν στον γιο τους την ηδονή της απόλυτης ελευθερίας, χωρίς να μπορούν να φανταστούν ότι ίσως η υπερβολική ανεξαρτησία που του προσέφεραν θα βάρυνε τους εύθραυστους παιδικούς ώμους του μ’ ένα αίσθημα κενού:

«Μια απεγνωσμένη ανάγκη για απαγόρευση. Μπορούσα να κάνω ό,τι πιο ασυλλόγιστο περνούσε από το μυαλό μου. Μπορούσα κάλλιστα να αλητεύω, χωρίς κανείς να δίνει σημασία. Δεν υπήρχαν καθόλου κανόνες, γεγονός που δημιουργούσε ένα σωρό προβλήματα. Έπρεπε να πιέζω εγώ τον εαυτό μου να ασχοληθώ με τα διαβάσματα ή ακόμη και να πηγαίνω καθημερινά στο σχολείο, γιατί κανένας από τους γονείς μου δεν ήταν διατεθειμένος να μου υποδείξει τι ήταν σωστό και τι όχι».

Τα πρώτα βήματα του Τρίερ στον κινηματογράφο, έγιναν σε ηλικία έντεκα ετών με μια Super-8 που του είχαν κάνει δώρο οι γονείς του. Το 1979 αρχίζει τη φοίτησή του στη Δανέζικη Σχολή Κινηματογράφου, εκεί δημιουργεί δύο μικρού μήκους ταινίες, οι οποίες ευτύχησαν να βραβευτούν στο Φεστιβάλ του Μονάχου και να του δώσουν τα πρώτα θερμά διαπιστευτήρια για μια ανάλογη πορεία. Το 1984, έναν μόλις χρόνο μετά την αποφοίτησή του, ο Τρίερ ολοκλήρωσε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, το μαγευτικό «Στοιχείο του Εγκλήματος» (The Element of Crime).

Διαβάστε επίσης:
«Nymphomaniac: Volume 1» – Η νέα ταινία του ιδιοφυούς Λαρς Φον Τρίερ
Nymphomaniac Vol. 2: Το ποιητικό ταξίδι του Τρίερ ολοκληρώνεται

Το πρόγραμμα προβολών του Αφιερώματος: «Λαρς φον Τρίερ – ο Δαιμόνιος Δανός», έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Πέμπτη, 29 Ιανουαρίου
18:30 Οι ηλίθιοι
21:00 Europa

Παρασκευή, 30 Ιανουαρίου
18:30 Χορεύοντας στο σκοτάδι
21:00 Το στοιχείο του εγκλήματος

Σάββατο, 31 Ιανουαρίου
18:30 Europa
21:00 Χορεύοντας στο σκοτάδι

Κυριακή, 1 Φεβρουαρίου
18:30 Το στοιχείο του εγκλήματος
21:00 Οι ηλίθιοι

Λίγα λόγια για τις ταινίες του Αφιερώματος:

Europa
Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ
Με τους: Barbara Sukowa, Jean-Marc Barr, Udo Kier
Χώρα Παραγωγής: Δανία
Έτος Παραγωγής: 1991
Διάρκεια: 112 λεπτά
Φορμά: 35 mm – Έγχρωμη

Αμέσως μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένας Αμερικάνος πιάνει δουλειά ως οδηγός νυχτερινού τρένου στην υπό Αμερικανική κατοχή Γερμανία. Εκεί ερωτεύεται μία γυναίκα και χωρίς να το καταλάβει βρίσκεται μπλεγμένος σε μία φιλό-Ναζιστική τρομοκρατική οργάνωση. Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Μαρκ Μπαρ, Μπάρμπαρα Σούκοβα, Ερνστ-Χιούγκο Τζάρεγκαρντ, Ούντο Κίερ.

Πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες της πλούσιας φιλμογραφίας του Λαρς φον Τρίερ. Το φιλμ ολοκληρώνει παράλληλα και την “ευρωπαϊκή” τριλογία του Δανού δημιουργού, η οποία είχε αρχίσει το 1984 με το αριστουργηματικό «Στοιχείο του Εγκλήματος» και συνεχίστηκε το 1987 με την λιγότερο προβεβλημένη δημιουργία του, «Epidemic».

Ο ήρωάς μας, είναι ένας φιλήσυχος και αφελής Αμερικανός, γερμανικής καταγωγής, ο οποίος εγκαθίσταται στη μεταπολεμική Γερμανία, εργαζόμενος ως σιδηροδρομικός υπάλληλος. Εκεί γνωρίζει και ερωτεύεται μια μυστηριώδη γυναίκα με ύποπτες διασυνδέσεις. Μια ανήσυχη και εφιαλτική ταινία, η οποία ξεδιπλώνει σταδιακά τους ρυθμούς της, αφήνοντας την εξωπραγματική αίσθηση πως ό,τι συμβαίνει μπορεί μεν να ανήκει στη σφαίρα του φανταστικού, χωρίς όμως αυτό να στερεί τίποτα, από τη δύναμη της αληθοφάνειάς της. Λαβυρινθώδης και σκοτεινή, αιχμαλωτίζει το υποσυνείδητο, αναζητώντας την ευθύνη για την παρακμή ενός κόσμου που προχωρά στη νέα τάξη πραγμάτων, στιγματισμένος ωστόσο ακόμα, από το νοσηρό παρελθόν του. Κι όλα αυτά, υπό τους ήχους, ενός υπέροχου μουσικού σκορ.

Οι Ηλίθιοι
Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ
Με τους: Bodil Jørgensen, Jens Albinus, Anne Louise Hassing
Χώρα Παραγωγής: Δανία
Έτος Παραγωγής: 1998
Διάρκεια: 117 λεπτά
Φορμά: 35 mm – Έγχρωμη

Mια παρέα νεαρών αστών ζουν με κοινοβιακό τρόπο σε μια μεγάλη μονοκατοικία και μοιράζονται το ίδιο ενδιαφέρον για την ηλιθιότητα. Η ομάδα, θέλοντας να ανακαλύψει την ευτυχία μέσα από την «αθωότητα του χαζού» που κρύβει μέσα του ο κάθε άνθρωπος, εγκαθίσταται σε μια συνοικία πλουσίων της Κοπεγχάγης και αρχίζει να συμπεριφέρεται όπως τα άτομα με χαμηλή νοημοσύνη και νοητική υστέρηση. Εξωτερικεύοντας τον ηλίθιο χαρακτήρα του εαυτού τους, επιδιώκουν να ξεπεράσουν τις αναστολές τους και να αντιταχθούν στις συμβάσεις και στην «φυσιολογική» συμπεριφορά των μελών της κοινωνίας. Αυτή όμως, η «απελευθερωτική» δράση, λαμβάνει χώρα μονάχα όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και μέσα από τη σιγουριά της ομάδας. Όταν η Κάρεν – μια βασανισμένη νεαρή γυναίκα που κουβαλά το βαρύ φορτίο ενός θανάτου – τους συναντά και γίνεται μέλος της ομάδας, τα πράγματα θα πάρουν μια απρόβλεπτη τροπή, καθώς θα είναι η μόνη που θα κάνει ένα βήμα παραπέρα…

Οι «Ηλίθιοι», αποτελούν την πέμπτη ταινία μεγάλου μήκους του Λαρς φον Τρίερ, η οποία είναι γυρισμένη ολοκληρωτικά με βάση τους κανόνες του «Δόγματος ‘95», το οποίο αποτελεί ένα καλλιτεχνικό μανιφέστο. Το 1995 στη Δανία, τέσσερις σκηνοθέτες (thomas winterberg – lars von trier – soren kragh-jacobsen – kristian levring) αποφασίζουν να συντάξουν το δικό τους μανιφέστο με σκοπό να προστατέψουν τις ταινίες τους και μέσα από το συγκεκριμένο πλαίσιο να μπορούν να δημιουργήσουν αυτόνομα. Η αρχή του κινήματος θα γίνει με το υπέροχο φιλμ του Thomas Winderberg, «Festen» (Οικογενειακή Γιορτή) και θα συνεχιστεί – όχι με την ίδια αισθητική επιτυχία – με τους «Ηλίθιους»…

Το Στοιχείο του Εγκλήματος
Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ
Με τους: Michael Elphick, Esmond Knight, Me Me Lai
Χώρα Παραγωγής: Δανία
Έτος Παραγωγής: 1984
Διάρκεια: 104 λεπτά
Φορμά: 35 mm – Έγχρωμη

Ο Φίσερ, είναι ένας ντετέκτιβ που για καιρό ζούσε στο Κάιρο. Επιστρέφει εσπευσμένα στην Ευρώπη προκειμένου να εξιχνιάσει μία υπόθεση δολοφονιών. Στην προσπάθειά του να εντοπίσει τον δολοφόνο, ακολουθεί τις αμφιλεγόμενες μεθόδους που ο μέντοράς του, Όσμπορν, αναλύει στο βιβλίο του “Το Στοιχείο του Εγκλήματος”. Η ταύτιση του Φίσερ όμως με το εγκληματικό μυαλό του δολοφόνου αρχίζει σιγά – σιγά να φεύγει από τον έλεγχό του με απρόβλεπτες συνέπειες…

Κορυφαίο φιλμ νουάρ, το πρώτο της τριλογίας της “ύπνωσης” για τη θνήσκουσα Ευρώπη, που με εκπληκτικές τεχνικές αναφέρεται σε μια γηραιά ήπειρο νεκρή και γεμάτη φθορά. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τρίερ, με ατμόσφαιρα απόκοσμη, ζοφερή και παρακμιακή, με ύφος στιλιστικό αλλά παράλληλα μεταμοντέρνο. Φιλμ που ταξίδεψε τον δημιουργό του μέχρι τις Κάννες, χαρίζοντας του ένα βραβείο τεχνικού επιτεύγματος και ξεκινώντας το μακροχρόνιο φλερτ του Δανού καλλιτέχνη μ’ ένα από τα πιο σημαντικά κινηματογραφικά φεστιβάλ.

Χορεύοντας στο Σκοτάδι
Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ
Με τους: Björk, Catherine Deneuve, David Morse
Χώρα Παραγωγής: Δανία – Γερμανία – ΗΠΑ – Σουηδία – Ισλανδία – Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 2000
Διάρκεια: 140 λεπτά
Φορμά: 35 mm – Έγχρωμη

Η Σέλμα, μία Τσέχα μετανάστρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, χάνει σταδιακά την όρασή της εξαιτίας μίας κληρονομικής ασθένειας. Παρ’ όλα αυτά, δουλεύει σκληρά σ’ ένα εργοστάσιο και βάζει στην άκρη χρήματα ώστε ο γιος της να έχει την ευκαιρία να χειρουργηθεί και να μην καταλήξει τυφλός, όπως εκείνη. Δυστυχώς όμως, η μοίρα στέκεται πολύ σκληρή απέναντι της…

Ταινία που καταξίωσε οριστικά τον Λαρς φον Τρίερ στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη, το “Χορεύοντας στο Σκοτάδι”, βραβευμένο με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, είναι ένα σπαραχτικό, δραματικό μιούζικαλ! Ένα συναισθηματικά εξοντωτικό φιλμ, μ’ ένα ρεσιτάλ ερμηνείας από την εκπληκτική Ισλανδή τραγουδίστρια Μπγιόρκ και την πάντα υπέροχη Γαλλίδα ηθοποιό, Κατρίν Ντενέβ, σε ρόλο φτωχής εργάτριας.

«Είναι πολύ πιο σημαντικό να εφευρίσκουμε τρόπους ώστε να εξερευνούμε ολοένα και περισσότερες δυνατότητες που προσφέρει ο κινηματογράφος ως τέχνη, αντί να σκαρφιζόμαστε ανόητους τρόπους για να φέρουμε τον κόσμο πάση θυσία στο σινεμά…» – Λαρς φον Τρίερ

Το Αφιέρωμα Προβολών: «Λαρς φον Τρίερ: ο Δαιμόνιος Δανός» παρουσιάζεται από την Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης και θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου έως και την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου, στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α’, Λιμάνι).

Πώληση εισιτηρίων: Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, [email protected])
Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).
Κάρτα μέλους: 1 ευρώ