Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης γιορτάζει 20 χρόνια ζωής, 20 χρόνια δημιουργικής σχέσης με την συναρπαστική τέχνη του ντοκιμαντέρ. Το επετειακό Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από την Παρασκευή 2 έως και την Κυριακή 11 Μαρτίου. Το Tvxs.gr θα δώσει και φέτος το παρών σε μία από τις σημαντικότερες διοργανώσεις του είδους – Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στα 10 καλύτερα του κόσμου – αλλά πριν ξεκινήσουμε την αναλυτική παρουσία των ενοτήτων του, γυρνάμε τον χρόνο πίσω και ξαναβλέπουμε 20 σπουδαίες (& προσωπικά αγαπημένες) ταινίες τεκμηρίωσης.

«Κατασκευάζοντας συναίνεση: Ο Νόαμ Τσόμσκι και τα ΜΜΕ» των Πίτερ Ουιντόνικ και Μαρκ Άκμπαρ (Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media – 1992)
Προβλήθηκε στο 11ο και στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Η συνεισφορά του Πίτερ Ουιντόνικ (Peter Wintonick) στην τέχνη του ντοκιμαντέρ υπήρξε πραγματικά ανεκτίμητη. Πολυπράγμων και ανήσυχος, ο Καναδός δημιουργός υπηρέτησε το είδος μέσα από πολλαπλούς ρόλους – σκηνοθέτης, παραγωγός, προγραμματιστής, κριτικός κινηματογράφου – ενώ στάθηκε μέντορας σε πολλές γενιές νέων κινηματογραφιστών. Το 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, τίμησε τη μνήμη του βραβευμένου κινηματογραφιστή μέσα από ένα αφιέρωμα που παρουσιάζει χαρακτηριστικούς σταθμούς στο έργο του. Ο ίδιος υπήρξε στενός φίλος και πολύτιμος συνεργάτης του θεσμού, στηρίζοντάς τον έμπρακτα και αδιάλειπτα ήδη από το ξεκίνημά του. Το φεστιβάλ, ως ελάχιστο φόρο τιμής, καθιέρωσε το Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ, το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο στο καλύτερο ξένο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους.

Η συγκεκριμένη ταινία τεκμηρίωσης, θεωρείται δικαίως ως ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά έργα όλων των εποχών και αποτελεί ένα πορτρέτο του Νόαμ Τσόμσκι, ο οποίος μυεί έξυπνα τον θεατή στα άδυτα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Η ταινία χαρακτηρίστηκε από το National Film Board ως «το καλύτερο καναδικό ντοκιμαντέρ όλων των εποχών». Προβλήθηκε σε περισσότερες από 300 πόλεις ανά τον κόσμο, απέσπασε 22 βραβεία, παρουσιάστηκε σε περισσότερα από 50 διεθνή φεστιβάλ και αναμεταδόθηκε σε 12 γλώσσες.

Αστείο, προκλητικό και εντυπωσιακά εύληπτο, το «Κατασκευάζοντας συναίνεση» παρουσιάζει την πολιτική ζωή και τις ιδέες του παγκόσμια γνωστού γλωσσολόγου, διανοούμενου και πολιτικού ακτιβιστή Νόαμ Τσόμσκι. Μέσα από ένα δυναμικό κολάζ νέου και παλαιότερου κινηματογραφικού υλικού, βιογραφικών στοιχείων, ανεκτίμητων πλάνων αρχείου, ευρηματικών γραφικών και ακραίας εικονογράφησης, η ταινία παρουσιάζει μια ενδελεχή ανάλυση των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Παρά τη μεγάλη της διάρκεια (167 λεπτά), η ταινία ενθαρρύνει τον θεατή να την αμφισβητήσει, όπως κάνει και ο ίδιος ο Τσόμσκι με τους ακροατές του όταν τους λέει να απεμπλακούν απ’ αυτό το «δίχτυ της εξαπάτησης» και να κάνουν ένα μάθημα «διανοητικής αυτοάμυνας».

«Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου» (Apology Of An Economic Hitma – 2007) του Στέλιου Κούλογλου
Προβλήθηκε στο 9ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Ο Τζον Πέρκινς από το 1971 έως το 1981 εργάστηκε στην πολυεθνική εταιρία συμβούλων Chas. T. Main ως οικονομολόγος. Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένας Οικονομικός Εκτελεστής, στρατολογημένος από τις μυστικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών. Οπως ειχε ορκισθεί όταν στρατολογήθηκε, κράτησε το στόμα του κλειστό ώσπου με αφορμή τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, αποφάσισε να εκθέσει δημοσίως τη αθέατη πλευρά της αμερικανικής εταιρειοκρατίας, συγγράφοντας την «Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου». Στο βιβλίο αυτό βασίστηκε το ομότιτλο ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου. Ο Τζον Πέρκινς υπήρξε ένα από τα εξέχοντα μέλη της μυστικής ομάδας των «οικονομικών δολοφόνων», οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ψευδείς οικονομικές αναφορές, εξαγορές, εκβιασμούς, σεξ και φόνους για να εξαπλωθεί η αμερικανική αυτοκρατορία μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά από μια μακρόχρονη εσωτερική μάχη που καταγράφει το ντοκιμαντέρ, ο Πέρκινς συναντά στον Ισημερινό την κόρη του δολοφονημένου προέδρου της χώρας και μιλά μπροστά σ’ ένα εξαγριωμένο Λατινοαμερικάνικο κοινό.

Βασισμένο σε σπάνιο προπαγανδιστικό υλικό, με δραματοποιημένες στυλ φιλμ- νουάρ σκηνές, κι αποκλειστικές εξομολογήσεις του best seller συγγραφέα (Confessions of an Economic Hit Man, The Secret History of the American Empire), αυτό το συναρπαστικό ντοκιμαντέρ, ρίχνει φως στους άγνωστους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν αυτοί που κυβερνούν σήμερα τον κόσμο μας, στις ρίζες της ισλαμικής τρομοκρατίας, και τους λόγους που ένα τόσο μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στα όρια της ανέχειας. Ένα από τα δέκα καλύτερα ντοκιμαντέρ στην Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου.

«Αυτό είναι φιλμ νουάρ, σκέφτηκα μόλις διάβασα την ιστορία των οικονομικών εκτελεστών. Μία σέξυ femme fatale, διαφθορά και δολοφονίες, κρυφές συναντήσεις των «τσακαλιών» της αυτοκρατορίας σε δωμάτια γεμάτα καπνό. Αφήγηση του πρωταγωνιστή, παγιδευμένου σε μια ανεπιθύμητη κατάσταση, φλας μπακ στη γέννηση των οικονομικών εκτελεστών και ματιές στο μέλλον,δηλαδή στη λεηλασία του Ιράκ. Χρησιμοποίησα όλες τις τεχνικές του φιλμ νουάρ, για να φτιάξω ένα ντοκιμαντέρ που εξιστορεί την πραγματική ιστορία του κόσμου μας. Το μήνυμα των φιλμ νουάρ είναι συχνά απαισιόδοξο.. Αλλά η πλοκή και οι τελευταίες σκηνές της ταινίας, όπου ο πρωταγωνιστής απολογείται μπροστά στο λαό του Ισημερινού για τις πράξεις του, δίνουν μια νότα αισιοδοξίας: σε ένα κόσμο γεμάτο κυνισμό και πολέμους, υπάρχει πάντα χώρος για μετάνοια κι ελπίδα.» – Στέλιος Κούλογλου

«Νοσταλγώντας το Φως» (Nostalgia for the Light / Nostalgia de la luz – 2010) του Πατρίσιο Γκουζμάν
Προβλήθηκε στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Στη Χιλή, στην έρημο Ατακάμα, σε τρεις χιλιάδες πόδια υψόμετρο, αστρονόμοι από όλον τον κόσμο συγκεντρώνονται για να παρατηρήσουν τα αστέρια. Ο ουρανός της ερήμου είναι τόσο διαφανής ώστε τους επιτρέπει να βλέπουν τα όρια του σύμπαντος. Πρόκειται, επίσης, για ένα μέρος που η σκληρή θερμότητα του ήλιου «πέφτει» πάνω στην ανθρώπινη υπόσταση, η οποία παραμένει άθικτη: στις μούμιες, τους ανθρακωρύχους και τους εξερευνητές. Όπως και στους πολιτικούς κρατουμένους της δικτατορίας… Κι ενώ οι αστρονόμοι εξετάζουν τους πιο μακρινούς γαλαξίες σε αναζήτηση εξωγήινης ζωής, ελάχιστα πιο κάτω από τα παρατηρητήρια, οι γυναίκες σκάβουν μες στην έρημο σε αναζήτηση αγνοούμενων συγγενών τους.

Ένα πολιτικό σχόλιο για τα φαντάσματα που κληρονόμησε στη Χιλή το καθεστώς Πινοσέτ, το «Νοσταλγώντας το Φως», ταξιδεύει στο χώρο – στην έρημο Ατακάμα – και τον χρόνο, συνδέοντας τις αρχές της αστρονομίας και της αρχαιολογίας με κοινό παρονομαστή την ανθρώπινη ύπαρξη. Ειδική Μνεία και Επίσημη Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών το 2010.

«Η ανάμνηση μας εγγυάται ζωή όπως και η ζεστασιά του ήλιου. Οι άνθρωποι δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τη μνήμη, θα ήταν χωρίς αρχή και χωρίς μέλλον. Μετά από 18 χρόνια δικτατορίας, η Χιλή έχει και πάλι δημοκρατία. Αλλά με τι κόστος… Πολλοί έχουν χάσει φίλους, συγγενείς, σπίτια, σχολεία, πανεπιστήμια. Κι άλλοι έχουν χάσει τη μνήμη τους, ίσως για πάντα…» – Πατρίσιο Γκουζμάν

«Πέντε Σπασμένες Κάμερες» (Five Broken Cameras – 2011) του Γκάι Νταβίντι και του Εμάντ Μπουρνάτ
Προβλήθηκε στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

O Παλαιστίνιος αγρότης Εμάντ Μπουρνάτ έχει πέντε βιντεοκάμερες και κάθε μια τους αφηγείται ένα κομμάτι της ιστορίας ενός χωριού που αντιστέκεται στην κατασταλτική πολιτική του Ισραήλ. Ο Εμάντ ζει στο Μπιλ’ίν, ένα χωριό δυτικά της Ραμάλας στη Δυτική Όχθη. Με την πρώτη κάμερα καταγράφει πώς οι μπουλντόζες των Ισραηλινών ήρθαν και ξερίζωσαν τις ελιές το 2005. Από το Μπιλίν περνάει και το τείχος Ισραήλ – Γάζας, που διαχωρίζει τους προωθούμενους ισραηλινούς οικισμούς από τους Παλαιστίνιους. Τις πρώτες μέρες της αντίστασης ενάντια στους Ισραηλινούς εποίκους και τους μόνιμα παρόντες Ισραηλινούς στρατιώτες, γεννιέται ο τέταρτος γιος του Εμάντ, ο Tζιμπρίλ. Το πλάνα εναλλάσσονται ανάμεσα στο αγοράκι που μεγαλώνει, στις πολλές ειρηνικές πράξεις διαμαρτυρίας και στη σταθερή πρόοδο των έργων οικοδόμησης του τείχους.

Άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο, αλλά και απ’ το Ισραήλ, προσφέρουν τη βοήθειά τους καθώς το κύμα αντίστασης μεγαλώνει, αλλά όταν η κατάσταση εντείνεται, θα γίνουν συλλήψεις και αρκετοί χωρικοί θα σκοτωθούν. Ο Εμάντ εξακολουθεί να καταγράφει τα γεγονότα, παρά τις ικεσίες της γυναίκας του που φοβάται για αντίποινα. Ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ που καταγράφει και παρουσιάζει με μοναδική πιστότητα την καθημερινότητα και τις δυσκολίες της στη Δυτική Όχθη. Μία αυθεντική καταγραφή της μνήμης από τους δημιουργούς Γκάι Νταβίντι και Εμάντ Μπουρνάτ, που παραμένει ανεξίτηλη και διαχρονική στο πέρασμα του χρόνου. Βραβείο σκηνοθεσίας ντοκιμαντέρ στο Διεθνές Τμήμα του Φεστιβάλ του Σάντανς.

«Μέσα στην Άβυσσο» (Into the Abyss – 2011) του Βέρνερ Χέρτζογκ
Προβλήθηκε στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Δεν μπορείς να γράφεις ένα αφιέρωμα για το Ντοκιμαντέρ, χωρίς να αναφερθείς έστω και μία φορά στον μετρ του είδους, τον σπουδαίο Βέρνερ Χέρτζογκ. Φτάνουμε έτσι στο 2012 και το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη νέα του δημιουργία. Η ταινία «Μέσα στην Άβυσσο» είναι ένα ντοκιμαντέρ για δύο άντρες καταδικασμένους σε θάνατο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν ήταν έφηβοι, οι Μάικλ Πέρι και Τζέισον Μπερκέτ δολοφόνησαν τρεις ανθρώπους μόνο και μόνο για να κλέψουν και να πάνε βόλτα μ’ ένα αμάξι πολυτελείας. Ενώ ο Πέρι εκτελέστηκε λίγες ημέρες μετά το τέλος των γυρισμάτων, ο συνεργός του, που επίσης κρίθηκε ένοχος για τις τρεις ανθρωποκτονίες, τιμωρήθηκε απλώς με ισόβια κάθειρξη.

Η ταινία είναι ένα βλέμμα στην άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής. Όπου κι αν κοιτάξεις, ανοίγεται μια νέα άβυσσος. Ο θάνατος δεν είναι η μόνη όψη της ταινίας: ένα παράλληλο αφηγηματικό νήμα έχει να κάνει με την αίσθηση του επείγοντος που επιβάλλει η ίδια η ζωή. Πώς θα έπρεπε να ζούμε τη ζωή μας, κατά τα λεγόμενα των θανατοποινιτών; Η ταινία παρουσιάζει τους κατάδικους ως ανθρώπινα όντα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν καθαγιάζει τους ίδιους ή τα πιθανά εγκλήματά τους.

«Αυτό δεν είναι μια Ταινία» (This Is Not a Film / In film nist – 2011) του Τζαφάρ Παναχί και του Μοτζτάμπα Μιρταχμάς
Προβλήθηκε στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Το 2010 το ιρανικό καθεστώς απαγορεύει στον Τζαφάρ Παναχί τη σκηνοθεσία ταινιών, την έξοδο από τη χώρα και την επαφή με τον Τύπο για είκοσι (20) χρόνια! Όμως εκείνος πιστός στις αξίες του και τις αρχές του συνεχίζει με συγκινητική μεθοδικότητα να υπηρετεί την Έβδομη Τέχνη. Το 2012 στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είχαμε την ευκαιρία να δούμε το φιλμ «Αυτό δεν είναι μια Ταινία» του Τζαφάρ Παναχί και του Μοτζτάμπα Μιρταχμάς. Στο ντοκιμαντέρ απεικονίζεται μια μέρα απ’ τη ζωή του Παναχί με τον Μιρταχμάς να τον βιντεοσκοπεί, προσπαθώντας να απεικονίσουν τις στερήσεις που δεσπόζουν στο σύγχρονο ιρανικό κινηματογράφο.

«Ανακαλύπτοντας τη Βίβιαν Μάιερ» (Finding Vivian Maier – 2013) των Τζον Μαλούφ και Τσάρλι Σίσκελ
Προβλήθηκε στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Σαν ένα μυθιστόρημα μυστηρίου ξετυλίγεται το υποψήφιο για Όσκαρ ντοκιμαντέρ των Τζον Μαλούφ και Τσάρλι Σίσκελ. Αντικείμενό του η αινιγματική γυναίκα Βίβιαν Μάιερ, μία άσημη και μυστικοπαθής Νεοϋορκέζα γκουβερνάντα, της οποίας το εκπληκτικό έργο – που περιλαμβάνει περισσότερα από 100.000 αρνητικά – ανακαλύφθηκε σχεδόν τυχαία μετά τον θάνατό της, μετατρέποντάς την σε μία από τις σημαντικότερες street photographers όλων των εποχών. Υπέροχες φωτογραφίες οι οποίες παράλληλα συνθέτουν κι ένα μοναδικό πορτρέτο της Αμερικής του 20ού αιώνα. Η παράξενη, συναρπαστική τέχνη και ζωή της Μάιερ αποκαλύπτεται σταδιακά και για πρώτη φορά μέσα από φωτογραφίες, ταινίες και συνεντεύξεις με δεκάδες ανθρώπους που νόμιζαν πως την ήξεραν…

«Η Εικόνα που Λείπει» (The Missing Picture – 2013) του Ρίτι Παν
Προβλήθηκε στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

«Για πολλά χρόνια, έψαχνα μια εικόνα που έλειπε: μια φωτογραφία τραβηγμένη ανάμεσα στο 1975 και στο 1979 από τους Ερυθρούς Χμερ, όταν κυβερνούσαν στην Καμπότζη. Από μόνη της, φυσικά, μια φωτογραφία δεν μπορεί να αποτελέσει τεκμήριο μαζικής δολοφονίας, αλλά μας προβληματίζει, μας ωθεί να στοχαστούμε, να καταγράψουμε την Ιστορία. Έψαξα γι’ αυτήν μάταια, στα αρχεία, σε παλιές εφημερίδες, στις επαρχίες της χώρας μου. Σήμερα ξέρω: αυτή η εικόνα πρέπει να συνεχίσει να λείπει και δεν έψαχνα πραγματικά γι’ αυτήν – δεν θα ήταν αισχρή και ασήμαντη; Έτσι, την κατασκεύασα. Αυτό που σας προσφέρω σήμερα δεν είναι ούτε η εικόνα ούτε το κυνήγι μιας μοναδικής εικόνας, αλλά η εικόνα μιας αναζήτησης: αυτήν που επιτρέπει ο κινηματογράφος.» – Ρίτι Παν

Υποψήφιο για Όσκαρ στην Κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, το ντοκιμαντέρ «Η Εικόνα που Λείπει» του σκηνοθέτη Ρίτι Παν από την Καμπότζη, είχε προκαλέσει αίσθηση, αποσπώντας το βραβείο του τμήματος «Ένα Κάποιο Βλέμμα» στο Φεστιβάλ των Καννών. Ο δημιουργός, επιζών ο ίδιος των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι Κόκκινοι Χμερ, αποτυπώνει αυτές τις μαύρες σελίδες στην πρόσφατη ιστορία της πατρίδας του.

«Η Πράξη του Φόνου» (The Act of Killing – 2012) των Τζόσουα Οπενχάιμερ, Κριστίν Σιν και ανώνυμου σκηνοθέτη
Προβλήθηκε στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Όταν η κυβέρνηση της Ινδονησίας ανατράπηκε από πραξικόπημα το 1965, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν σε λιγότερο από έναν χρόνο. Ο Ανουάρ και οι φίλοι του, από μαυραγορίτες εισιτηρίων προάχθηκαν σε αρχηγούς ταγμάτων θανάτου. Ο Ανουάρ σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια εκατοντάδες άτομα. Στην “Πράξη του Φόνου”, ο Ανουάρ και οι φίλοι του συμφώνησαν με τον σκηνοθέτη να εξιστορήσουν αυτούς τους φόνους. Αλλά το βασικό τους κίνητρο για να συμμετάσχουν δεν ήταν η κατάθεση της μαρτυρίας τους… Ήθελαν να πρωταγωνιστήσουν ο καθένας στο αγαπημένο του είδος ταινίας – γουέστερν. κατασκοπείας, μιούζικαλ. Γράφουν τα σενάρια και υποδύονται οι ίδιοι τους εαυτούς τους, αλλά και τα θύματά τους. Μια εφιαλτική εικόνα, ένα ταξίδι στις μνήμες και στη φαντασία των αμετανόητων δραστών, αλλά και στον σοκαριστικά τετριμμένο κόσμο διαφθοράς και ατιμωρησίας στον οποίο κατοικούν.

Το υποψήφιο για Όσκαρ ντοκιμαντέρ «Η Πράξη του Φόνου» (The Act of Killing), σε σκηνοθεσία των Τζόσουα Οπενχάιμερ, Κριστίν Σιν και ανώνυμου σκηνοθέτη, αποτελεί ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα ευρωπαϊκά ντοκιμαντέρ της τελευταίας δεκαετίας. Πρόκειται για μία ταινία τεκμηρίωσης με πρωταγωνιστές πρώην εκτελεστές που έδρασαν στην Ινδονησία στα μέσα της δεκαετίας του ’60, οι οποίοι αναπαριστούν με τη μορφή ταινίας και θεατρικού έργου τους φόνους που διέπραξαν. Πρόκειται για έναν εξωφρενικό, ανατριχιαστικό και σχεδόν σουρεαλιστικό εφιάλτη, σχετικά με την παράνοια μιας κοινωνίας που θεμελιώθηκε πάνω στα πτώματα χιλιάδων αθώων ανθρώπων και ιδωμένο μέσα από τη μεγαλομανή ματιά των παρανοϊκών αυτουργών.

«Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης» του Στέλιου Κούλογλου (2013)
Προβλήθηκε στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Σε μια σειρά από μαρτυρικές πόλεις της Ελλάδας, που είχαν καταστραφεί από τους ναζί, αλλά και τους Έλληνες συνεργάτες τους στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και ο πληθυσμός τους είχε εξολοθρευτεί, το κόμμα των νεοναζί κέρδισε σημαντικά ποσοστά στις πρόσφατες εκλογές. Στο σχολείο μίας τέτοιας πόλης, προβάλλεται μια ταινία με τα εγκλήματα των ναζί. Γνωρίζουν όμως οι μαθητές την ιστορία του τόπου τους; Πώς είναι δυνατόν κάποιοι από τους γονείς τους να ψήφισαν τους πολιτικούς επιγόνους των δολοφόνων; Ή μήπως δεν είναι αλήθεια ότι οι νεοναζί σημείωσαν αξιόλογα εκλογικά ποσοστά; Ένα ντοκιμαντέρ μέσα σε ένα ντοκιμαντέρ, για τη μνήμη και τη λήθη.

«Αντιμετωπίζω πάντα την ίδια δυσκολία σε όλες τις συνεντεύξεις με τους διάφορους «μικρούς ήρωες» που πρωταγωνιστούν στις ταινίες μου: το να μην βάλεις τα κλάματα. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλοι ήθελαν να μιλήσουν, γιατί καταλαβαίνουν τη σημασία του να κρατηθεί η μνήμη ζωντανή. Η ταινία είναι «ένα ντοκιμαντέρ μέσα στο ντοκιμαντέρ». Πήγα σε ένα λύκειο στο Δίστομο και πρόβαλα ένα ντοκιμαντέρ για τις ναζιστικές θηριωδίες στα Καλάβρυτα, στον Χορτιάτη, στο Άουσβιτς. Ακολούθησε μια συζήτηση εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, για την αντίσταση στη Γερμανική κατοχή. Μήπως έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι αν οι αντάρτες δεν προκαλούσαν με τη δράση τους, τους Γερμανούς, δε θα υπήρχαν και ολοκαυτώματα; Αυτή η συζήτηση δεν έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο, σχεδόν απαγορεύθηκαν οι λέξεις «εθνική αντίσταση», ενώ μετά το 1974 πήγαμε στο άλλο άκρο: η αντίσταση και ο λαός αποθεώθηκαν και η ιστορία παρουσιάστηκε σαν να μην υπήρχαν συνεργάτες των Γερμανών. Στο Δίστομο, παρότι είναι περισσότερο ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι, οι μαθητές πρώτη φορά έμαθαν ότι ήταν τα τάγματα ασφαλείας κι όχι οι Γερμανοί που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη σφαγή εδώ δίπλα στη Θεσσαλονίκη, στον Χορτιάτη, στην ίδια την πόλη τους, το Δίστομο. Παρατηρώντας ότι και η Χρυσή Αυγή θεωρεί εθνικούς αγωνιστές τους ταγματασφαλίτες, που βίαζαν, σκότωναν εν ψυχρώ νήπια και ξεκοίλιαζαν εγκύους, μπορείς ακριβώς να πάρεις μια διαφορετική θέση για τα σύγχρονα φαινόμενα βίας και φασισμού. Πώς μπορεί άλλωστε μια χώρα να προχωρήσει προς μπροστά, αν δεν γνωρίζει το παρελθόν της;» – Στέλιος Κούλογλου

«Παλικάρι: Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου» (Palikari: Louis Tikas and the Ludlow Massacre – 2014) του Νίκου Βεντούρα
Προβλήθηκε στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Ο Λούης Τίκας (Luis Tikas ή Ηλίας Σπαντιδάκης) γεννήθηκε στη Λούτρα Ρεθύμνου το 1886 και ο πατέρας του ονομαζόταν Αναστάσιος. Το 1906 σε ηλικία 20 ετών μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πριν φύγει έβγαλε μια φωτογραφία φορώντας την παραδοσιακή κρητική στολή και την άφησε ως ενθύμιο στους συγγενείς του. Δεν επρόκειτο να ξανανταμωθούν… Στις Η.Π.Α. μετέτρεψε το όνομά του στο αγγλοσαξονικό Λούης Τίκας (Luis Tikas), με το οποίο έμελλε να γραφεί στην ιστορία των συνδικαλιστικών αγώνων.

Το χρονικό της απεργίας δε γράφτηκε ποτέ. Είχε σχεδόν ξεχαστεί, ώσπου το 1944 ο τραγουδιστής Γούντι Γκάθρι έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο «The Ludlow Massacre». Το τραγούδι ακουγόταν συχνά στις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ’60. Ο ποιητής Ντέιβιντ Μέισον έγραψε ένα ποιητικό μυθιστόρημα 4.800 στίχων με τίτλο: “Ποιος ήταν ο Λούης Τίκας”, όπου περιγράφεται η ζωή του Έλληνα πρωταγωνιστή του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Παράλληλα, τη ζωή του Τίκα επανέφερε στο προσκήνιο ο ελληνοαμερικανός συγγραφέας Ζήσης Παπανικόλας το 1991 γράφοντας τη βιογραφία του. Σήμερα το Λάντλοου είναι μια πόλη-φάντασμα. Στον χώρο της σφαγής, στην περιοχή Τρίνινταντ, έχει στηθεί μνημείο από γρανίτη στη μνήμη των θυμάτων. Εκεί υπάρχει και ο τάφος του γενναίου Λούη Τίκα.

Η σφαγή του Λάντλοου και η δολοφονία του Έλληνα μετανάστη και συνδικαλιστή Λούη Τίκα (Ηλία Σπαντιδάκη) αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος και ενώνει, έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014. Ένα φιλμ διαχρονικά επίκαιρο που θέτει σε πρώτο πλάνο το δικαίωμα στην εργασία και στην επιβίωση του ανθρώπου.

«Ασήμι στο Νερό, Αυτοπορτρέτο της Συρίας» (Silvered Water, Syria Self-Portrait – 2014) των Οσάμα Μοχάμεντ και Ουϊάμ Σιμάβ Μπεντιρξάν
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Μέσα από σκληρές, αλλά ρεαλιστικές εικόνες, το φιλμ δείχνει την τραγική κατάσταση των κατοίκων της Συρίας. Των ανθρώπων που αναγκάζονται να αφήσουν την πατρίδα τους ελπίζοντας σ’ ένα καλύτερο αύριο, άλλα και όσων μένουν πίσω είτε από επιλογή είτε από ανάγκη. Ένα συγκλονιστικό μωσαϊκό εικόνων, που αντικατοπτρίζει τη φρίκη και τον πόλεμο στη Συρία.

«Στη Συρία του σήμερα, χρήστες του YouTube πρώτα τραβούν βίντεο και μετά πεθαίνουν, ενώ άλλοι πρώτα σκοτώνουν και μετά τραβούν βίντεο. Στο Παρίσι, ωθούμενος από την απέραντη αγάπη μου για τη Συρία, διαπιστώνω πως μπορώ μόνο να τραβάω πλάνα του ουρανού και να μοντάρω το υλικό που ανεβαίνει στο YouTube. Μέσα από την ένταση που μου προκαλεί η εξορία μου στη Γαλλία ενώ στην πατρίδα μαίνεται η επανάσταση, προέκυψε μια συνάντηση» – αναφέρει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης Οσάμα Μοχάμεντ και συνεχίζει: «Mία νεαρή Κούρδισα σκηνοθέτις από τη Χομς (Ουϊάμ Σιμάβ Μπεντιρξάν) ξεκίνησε να μου μιλά σε “τσατ”, ρωτώντας με: “Αν η κάμερά σου ήταν εδώ, στη Χομς, τι θα τραβούσες;” Το Ασήμι στο νερό είναι η ιστορία αυτής της συνάντησης…»

Ένα επίκαιρο και ταυτόχρονα διαχρονικό ντοκιμαντέρ, το «Ασήμι στο Νερό, Αυτοπορτρέτο της Συρίας» προβλήθηκε στην ενότητα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κερδίζοντας το Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας, στην Κριτική Επιτροπή της οποίας είχα την τιμή να αποτελώ μέλος. Διαβάστε επίσης: Η ιστορία της ενότητας «Ανθρώπινα Δικαιώματα» του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

«Φασισμός Α.Ε.» (2014) του Άρη Χατζηστεφάνου
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Οι δημιουργοί των ντοκιμαντέρ «Debtocracy» και «Catastroika», επιστρέφουν με τη νέα τους παραγωγή με τίτλο: «Φασισμός Α.Ε.». Χωρίς δεσμεύσεις χρηματοδότησης οι δημιουργοί του αποκαλυπτικού και επίκαιρου ντοκιμαντέρ, με διεισδυτική ματιά ανιχνεύουν και παρουσιάζουν μεταξύ άλλων, τον ρόλο συγκεκριμένων επιχειρηματιών, πολιτικών και εκδοτικών συγκροτημάτων, που συνέβαλαν δραστικά στην άνοδο της άκρας δεξιάς και του φασισμού. Αναζητώντας τα ίχνη του σύγχρονου φασισμού, μέσα από θεατρικές παραστάσεις, graffiti και συναυλίες, οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ ταξίδεψαν σε ολόκληρη την Ευρώπη συνομιλώντας με αξιόλογους επιστήμονες, ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους και συγγραφείς όπως ο Ταρίκ Αλί. Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ, αναφέρουν χαρακτηριστικά:

«Θέλουμε να σας διηγηθούμε μικρές, άγνωστες ιστορίες από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του φασισμού και τις διασυνδέσεις του με τα οικονομικά συμφέροντα κάθε εποχής. Θα ταξιδέψουμε από την Ιταλία του Μουσολίνι, στην Ελλάδα της κατοχής, του εμφυλίου και της δικτατορίας και από τη ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ στο σήμερα. Το νέο ντοκιμαντέρ θα συνεχίσει στα βήματα του «Debtocracy» και του «Catastroika», όπου περιγράψαμε τα αίτια της κρίσης χρέους, τις επιπτώσεις του μνημονίου, την κατάλυση της δημοκρατίας και το ολοκληρωτικό ξεπούλημα της χώρας.»

«Ερχόμαστε εν Ειρήνη» (We Come as Friends – 2014) του Χούμπερτ Ζάουπερ
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Μια σύγχρονη οδύσσεια, ένα μεθυστικό ταξίδι σαν επιστημονική φαντασία στην καρδιά της Αφρικής. Τη στιγμή που το Σουδάν, η μεγαλύτερη χώρα της ηπείρου χωρίζεται σε δύο έθνη, επανεμφανίζεται μια παλιά παθολογία «εκπολιτισμού». Η αποικιοκρατία, η σύγκρουση ανάμεσα στις αυτοκρατορίες, και νέα επεισόδια των αιματηρών (και ιερών) πολέμων για γη και φυσικούς πόρους. Ο σκηνοθέτης του επίσης εξαιρετικού «Εφιάλτη του Δαρβίνου», μάς επιβιβάζει σε μια αυτοσχέδια, ιπτάμενη μηχανή από τσίγκο και καραβόπανο και μας οδηγεί στις πιο απίθανες τοποθεσίες και μέσα στις σκέψεις και τα όνειρα των ανθρώπων, με τρόπο καθηλωτικό και παράλληλα σπαρακτικό. Κινέζοι εργάτες σε πετρελαιοπηγές, ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ, Σουδανοί παραστρατιωτικοί ηγέτες και Αμερικανοί ευαγγελιστές παραδόξως βρίσκουν όλοι κοινό έδαφος σ’ αυτό το σπουδαίο ντοκιμαντέρ.

«Δεν αφορούν την Αφρική οι ταινίες μου. Η ευρωπαϊκή και η αφρικανική ιστορία έχουν μια αμφίδρομη σχέση, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μέσα από τρία στάδια: το δουλεμπόριο, την αποικιοκρατία και την παγκοσμιοποίηση. Πρόκειται για τρία επώδυνα στάδια της ιστορίας, εξευτελιστικά για Αφρική. Όταν έκανα τον “Εφιάλτη του Δαρβίνου”, σε μια πολύ μικρή περιοχή της Τανζανίας, επικεντρώθηκα σε δύο τομείς: το εμπόριο όπλων και αλιευμάτων. Τα όπλα ερχόταν από το Βορρά στο Νότο, ενώ τα αλιεύματα ακολουθούσαν αντίστροφη πορεία. Το φιλμ “Ερχόμαστε εν ειρήνη” μιλά για τις νέες μορφές αποικιοκρατίας. Ήθελα να κάνω μια ταινία για ένα μείζον φαινόμενο στο σημείο όπου συγκρούονται σήμερα η Κίνα με τις Η.Π.Α. και παλιότερα η Γαλλία με τη Βρετανία. Είναι σαν ένα αισχρό ανέκδοτο που επανέρχεται και το αρνούμαστε. Λέμε ότι στην Αφρική οι άνθρωποι είναι απολίτιστοι, ότι σκοτώνονται μεταξύ τους και ο ΟΗΕ πηγαίνει να τους βοηθήσει. Στην ουσία πρόκειται για πόλεμο δια αντιπροσώπων, υπέρ της μιας ή της άλλης πετρελαϊκής εταιρείας.» – Χούμπερτ Ζάουπερ

«Βιρούνγκα» (Virunga – 2014) του Ορλάντο φον Άινζιντελ
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Στα δασώδη βάθη του ανατολικού Κονγκό, βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βιρούνγκα, ένα από τα μέρη με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στη Γη, το οποίο αποτελεί παράλληλα και το σπίτι των τελευταίων ορεσίβιων γορίλλων στον πλανήτη. Σ’ αυτό το άγριο αλλά μαγευτικό περιβάλλον, προσπαθεί να επιβιώσει μία μικρή και μπαρουτοκαπνισμένη ομάδα δασοφυλάκων. Ανάμεσά τους κάποιος που έγινε δασοφύλακας έχοντας υπάρξει παιδί-στρατιώτης, ένας φροντιστής ορφανών γορίλλων κι ένας παθιασμένος οικολόγος, μέλος της βελγικής βασιλικής οικογένειας. Όλοι μαζί, προσπαθούν να διασώσουν αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από την ένοπλη πολιτοφυλακή, τους λαθροθήρες και τις σκοτεινές δυνάμεις που παλεύουν να ελέγξουν τους πλούσιους φυσικούς πόρους του Κονγκό. Παράλληλα γινόμαστε μάρτυρες από στις παράνομες ενέργειες της βρετανικής εταιρείας πετρελαίων SOCO international, που εποφθαλμιά τα πλούσια κοιτάσματα της περιοχής.

Όταν η νεοσύστατη ομάδα ανταρτών Μ23 κηρύσσει τον πόλεμο, μία νέα σύγκρουση απειλεί τις ζωές και τη σταθερότητα όλων όσων έχουν προστατευτεί με τόσο κόπο. Ξαφνικά οι σκηνοθέτες, αλλά και οι συμμετέχοντες στο ντοκιμαντέρ βρίσκονται ανάμεσα σε διασταυρωμένα πυρά. Παράλληλα η μαχητική Γαλλίδα δημοσιογράφος Mélanie Gouby, πλησιάζει επιδέξια τον εχθρό, για να αποσπάσει πληροφορίες. Το γεμάτο σασπένς και ένταση «Virunga» – σε εκτέλεση παραγωγής του Λεονάρντο ντι Κάπριο – ισορροπεί ανάμεσα στο οικολογικό ντοκιμαντέρ και το πολιτικό θρίλερ, με επίκεντρο τον αγώνα μιας ομάδας ανθρώπων, που όρισαν ως σκοπό της ζωής τους να προστατέψουν το ομώνυμο πάρκο στο Κονγκό, το οποίο αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

«Το Αλάτι της Γης» (The Salt of the Earth – 2015) του Βιμ Βέντερς
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Tα τελευταία 40 χρόνια, ο φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγκάδο ταξιδεύει σε όλες τις ηπείρους καταγράφοντας τις αλλαγές της ανθρωπότητας. Έχει υπάρξει αυτόπτης μάρτυρας μεγάλων γεγονότων της πρόσφατης ιστορίας. Παρών σε πολέμους, λιμούς, κύματα προσφύγων και συνοδοιπόρος με ανθρώπους όλων των ειδών και χρωμάτων από διαφορετικές φυλές, ο Σαλγκάδο συνεχίζει να ταξιδεύει στον πλανήτη αναζητώντας παρθένα σημεία του, άγρια χλωρίδα και πανίδα και μεγαλοπρεπή μοναδικά τοπία σ’ ένα τεράστιο έργο καταγραφής της ομορφιάς του πλανήτη Γη.

Τρία χρόνια μετά το υπέροχο ντοκιμαντέρ – με την χρήση της τεχνολογίας του 3D – για τη σπουδαία Γερμανίδα χορογράφο Πίνα Μπάους, ο εμβληματικός Γερμανός σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς, παρουσιάζει το νέο του δημιούργημα. Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «Το Αλάτι της Γης», το οποίο συνυπογράφει με τον Τζουλιάνο Ριμπέιρο Σαλγκάντο, περιγράφοντας τη ζωή και το έργο του καταξιωμένου Βραζιλιάνου φωτορεπόρτερ Σεμπαστιάο Σαλγάδο. Μέσα από μαγευτικά πλάνα, το φιλμ συνθέτει ένα συναρπαστικό καλειδοσκόπιο της ανθρώπινης υφηλίου, με όλες τις αντιφάσεις της. Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ του 2014 και μια συγκινητική ταινία που ξεπερνά κατά πολύ το θέμα της και μεταμορφώνεται σε σπουδή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Ένα πραγματικά εντυπωσιακό δημιούργημα που μέσα από αρμονικές εναλλαγές έγχρωμου και ασπρόμαυρου φιλμ, ταξιδεύει τον θεατή μαγικά, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Ένα αγαπημένο έργο, το οποίο μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της εποχής μας, μέσα από μία εξαιρετική συνέντευξη που είχα την τιμή να μου παραχωρήσει: Ο Βιμ Βέντερς μιλά στο Tvxs.gr για το «Αλάτι της Γης», το ελληνικό σινεμά και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο.

«Στον «σκοτεινό θάλαμο», ανατρέξαμε σε ολόκληρο το φωτογραφικό έργο του Σεμπαστιάο, λίγο πολύ κατά χρονολογική σειρά, για μια εβδομάδα. Ήταν πολύ δύσκολο γι ‘αυτόν – και για εμάς που βρισκόμαστε πίσω από την κάμερα επίσης – επειδή ορισμένες λήψεις είναι πολύ σκληρές και μερικές είναι πραγματικά ανατριχιαστικές. Για τον Σεμπαστιάο ήταν σαν να επέστρεφε σε αυτά τα μέρη και αυτές οι εσωτερικές διαδρομές «στην καρδιά του σκότους» νιώθαμε να μας καταβάλουν. Μερικές φορές χρειαζόταν να σταματήσουμε και να βγω έξω μια βόλτα, για να αποστασιοποιηθώ λιγάκι απ’ ό,τι είχα μόλις δει και ακούσει.» – Βιμ Βέντερς

«Αγορά» (Agora: Από τη Δημοκρατία στις Αγορές – 2015) του Γιώργου Αυγερόπουλου
Προβλήθηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Η Ελλάδα βιώνει σήμερα κοινωνικές συνθήκες που κανείς στη μεταπολεμική ιστορία της Ευρώπης δεν φανταζόταν ότι θα αντιμετώπιζε ξανά. Το όνειρο της ευημερίας μετατρέπεται σε εφιάλτη και η πολιτική σκηνή των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών ανατρέπεται. Μετά από 13 χρόνια κινηματογραφικής τεκμηρίωσης επίκαιρων θεμάτων σε όλο τον πλανήτη, ο Γιώργος Αυγερόπουλος στρέφει επειγόντως την κάμερά του προς την πατρίδα του. Καταγράφει την εξέλιξη της κρίσης από τα πρώτα στάδια, ενώ αφουγκράζεται τον αντίκτυπό της στις ζωές απλών ανθρώπων, τους οποίους παρακολουθεί σε βάθος χρόνου. Παρακολουθεί την άνοδο του φασισμού αλλά και των κινημάτων αλληλεγγύης, ενώ παράλληλα αναζητά απαντήσεις από τις σημαντικότερες πολιτικές προσωπικότητες της χώρας, καθώς και από ειδικούς αναλυτές και αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων από τη διεθνή πολιτική σκηνή. Ένα ντοκιμαντέρ – κιβωτός της ελληνικής κρίσης, που αξίζει να ιδωθεί ξανά και ξανά, για να κατανοήσουμε πραγματικά τι συνέβη στη χώρα μας.

Διαβάστε επίσης:

• Συνέντευξη – Ο Γιώργος Αυγερόπουλος μιλά για το «Agora», την κρίση & τις εκλογές

«Χρυσή Αυγή – Προσωπική Υπόθεση» (Golden Dawn: A Personal Affair – 2015) της Ανζελίκ Κουρούνη
Προβλήθηκε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Στο αναδεικνύονται θέματα όπως η συμβατότητα κάποιων από τις γερά παγιωμένες αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας με την ρατσιστική ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού (ναζισμού), η ιεραρχική δομή οργάνωσης του κόμματος σε κάθε δραστηριότητά του, η χρήση των κλασικών γκεμπελικών τακτικών παραπλάνησης στον δημόσιο λόγο, καθώς και οι διαχρονικές σχέσεις με την αστυνομία και η παρατεταμένη συγκάλυψη της δραστηριότητας της Χρυσής Αυγής από τις πολιτικές και δικαστικές αρχές. Παράλληλα, θίγονται μια σειρά από ζητήματα: οι σχέσεις «συγκοινωνούντων δοχείων» της Χρυσής Αυγής με άλλα κόμματα του «συνταγματικού τόξου», η ένθερμη υποστήριξη μερίδας του κλήρου προς το νεοναζιστικό κόμμα, καθώς αυτό υιοθετεί – βολικά – ένα «ελληνορθόδοξο» προφίλ, αλλά και η εναντίωση άλλων κληρικών προς τα δημόσια κηρύγματα μίσους και τις επιθέσεις κατά μειονοτήτων. Μια δημοσιογράφος ερευνά για χρόνια την οργάνωση του ελληνικού νεοναζιστικού κόμματος «Χρυσή Αυγή». Η οικονομική κατάρρευση, η πολιτική αστάθεια και οι οικογενειακές σχέσεις έρχονται σε πρώτο πλάνο καθώς το ντοκιμαντέρ προσπαθεί να ανακαλύψει «τί έχουν στο κεφάλι τους οι Χρυσαυγίτες που παρουσιάζονται ως θύματα» του συστήματος.

Το ντοκιμαντέρ «Χρυσή Αυγή – Προσωπική Υπόθεση» αποτελεί την τρίτη ταινία της σκηνοθέτριας Ανζελίκ Κουρούνη, με θέμα το ελληνικό νεοναζιστικό κόμμα «Χρυσή Αυγή» και αποτελεί την προσωπική της ματιά σ’ αυτό. Το εκτενές υλικό που αγγίζει τις εκατό ώρες και στο οποίο βασίζεται η ταινία, είναι προϊόν της πενταετούς έρευνας της δημιουργού.

«Μπορεί κανείς να μείνει αμερόληπτος στη θέση μου; Ο σύντροφός μου είναι Εβραίος, ο ένας μου γιός γκέι, ο άλλος αναρχικός κι εγώ αριστερή φεμινίστρια, κόρη μεταναστών. Αν η Χρυσή Αυγή έρθει στα πράγματα, το μόνο μας πρόβλημα θα είναι σε ποιό βαγόνι θα μας βάλουν.» – Ανζελίκ Κουρούνη / Angélique Kourounis

«Δεν Είμαι ο Νέγρος σου» (I Am Not Your Negro – 2016) του Ραούλ Πεκ
Προβλήθηκε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Βασισμένος σε σενάριο του Τζέιμς Μπάλντουιν και με αφήγηση από τον Σάμιουελ Τζάκσον, ο αξιόλογος σκηνοθέτης Ραούλ Πεκ, μας προσφέρει απλόχερα ένα από τα σημαντικότερα ντοκιμαντέρ του 21ου αιώνα. Μία ωδή στα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά παράλληλα και μία αριστουργηματική ταινία τεκμηρίωσης. Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

«Άρχισα να διαβάζω τον Τζέιμς Μπάλντουιν όταν ήμουν 15 χρονών ψάχνοντας για ορθολογικές εξηγήσεις στις αντιφάσεις που αντιμετώπιζα ήδη στη «νομαδική» ζωή μου, που με πήγε από την Αϊτή στο Κονγκό, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Μαζί με τον Aimée Césaire, τον Jacques Stéphane Alexis, τον Richard Wright, τον Gabriel García Márquez και τον Alejo Carpentier, ο Τζέιμς Μπάλντουν ήταν ένας από τους λίγους συγγραφείς που θα μπορούσα να ονομάσω «δικός μου». Συγγραφείς που μιλούσαν για έναν κόσμο που ήξερα. Αφηγούνταν περιστατικά που μιλούν για την Ιστορία και καθόριζαν τη δομή και τις ανθρώπινες σχέσεις που συμπίπτουν με αυτό που έβλεπα γύρω μου. Πάντα χρειαζόμαστε ένα βιβλίο του Μπάλντουιν δίπλα μας.» – Ραούλ Πεκ

«Οι εποχές στο Κενσί: Τέσσερα πορτρέτα του Τζον Μπέρτζερ» (The Seasons in Quincy: Four Portraits of John Berger – 2016) των Τίλντα Σουίντον, Κρίστοφερ Ροθ, Κόλιν ΜακΚέιμπ, Bartek Dziadosz
Προβλήθηκε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Μυθιστοριογράφος, συντάκτης, κινηματογραφιστής, δοκιμιογράφος και κριτικός τέχνης, ο Τζον Μπέρτζερ υπήρξε ένας από τους σημαντικούς Ευρωπαίους διανοούμενους της εποχής μας, αλλάζοντας ανεπιστρεπτί τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος αντιμετώπιζε την τέχνη σε σχέση με τη ζωή. Ο Τζον Μπέρτζερ, γεννημένος στις 5 Νοεμβρίου του 1926 στο Λονδίνο, έφυγε το απόγευμα της Δευτέρας 2 Ιανουαρίου του 2017, σε ηλικία 90 ετών στο Παρίσι και το ντοκιμαντέρ αυτό, είναι αν μη τι άλλο ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε τη μνήμη του.