Ο Όρσον Γουέλς υπήρξε αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης. Ένας αυθεντικός καλλιτέχνης που σε ηλικία μόλις είκοσι έξι ετών ολοκληρώνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, τον αριστουργηματικό «Πολίτη Κέιν» (Citizen Kane, 1941), επαναπροσδιορίζοντας ουσιαστικά την έννοια του Σινεμά. Με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό (100) χρόνων από τη γέννηση του, επανακυκλοφορούν στις Κινηματογραφικές Αίθουσες επιλεγμένες ταινίες του, δίνοντας μας την ευκαιρία να τις απολαύσουμε στην μεγάλη οθόνη.

Ads

«Η δουλειά μου αντανακλά την εύθυμη τρέλα, την αβεβαιότητα, την έλλειψη σταθερότητας, το μείγμα κίνησης και έντασης που χαρακτηρίζει τον κόσμο μας. Το Σινεμά οφείλει να εκφράσει όλα αυτά τα πράγματα. Όταν το Σινεμά θέλει να είναι Τέχνη, πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι Σινεμά και όχι κακέκτυπη μίμηση άλλου εκφραστικού, καλλιτεχνικού μέσου.» – ΄Ορσον Γουέλς

Στις 6 Μαΐου του 1915, γεννήθηκε ο σπουδαίος Τζορτζ Όρσον Γουέλς (George Orson Welles). Ο ηθοποιός, σεναριογράφος, παραγωγός, σκηνοθέτης, μα πάνω απ’ όλα ένας πραγματικός καλλιτέχνης που σε ηλικία μόλις είκοσι έξι ετών ολοκληρώνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, τον θρυλικό «Πολίτη Κέιν» (Citizen Kane, 1941). Η Έβδομη Τέχνη είχε μόλις ανακαλύψει το παιδί – θαύμα της και ο Γουέλς με τη σειρά του, έμελλε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο, ακόμα και μετά από εκατό χρόνια από τη γέννησή του…

Διαβάστε επίσης:
Αφιέρωμα στον Όρσον Γουέλς – Μέρος 1ο: Η τέχνη είναι ένα ψέμα που πραγματώνει την αλήθεια
Αφιέρωμα στον Όρσον Γουέλς – Μέρος 2ο: Η δουλειά μου αντανακλά την εύθυμη τρέλα

Ads

image

Με αφορμή λοιπόν τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Όρσον Γουέλς (και 40 χρόνων από τον θάνατο του) – Τζορτζ Όρσον Γουέλς (George Orson Welles) (6 Μαΐου, 1915 – 10 Οκτωβρίου, 1985) – η ΑΜΑ Films τιμάει τον κορυφαίο Αμερικανό δημιουργό με την επανέκδοση της θρυλικής ταινίας του, «Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου» (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche – 1965), η οποία κυκλοφορεί από την Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου στον Κινηματογράφο Άστυ.

image

Αλλά και η εταιρεία διανομής New Star, τιμάει τον σπουδαίο ηθοποιό, σκηνοθέτη, σεναριογράφο και παραγωγό, μ’ ένα αφιέρωμα το οποίο θα διαρκέσει τέσσερις (4) ολόκληρους μήνες και θα περιλαμβάνει συζητήσεις, παρουσιάσεις, προβολές ταινιών κ.ά. Η αρχή γίνεται επίσης αυτή την Πέμπτη, 3 Σεπτεμβρίου στον Κινηματογράφο Αλκυονίς, με την προβολή των ταινιών, «Ο Άγνωστος» και «Η Κυρία από την Σαγκάη». Πιο αναλυτικά σχετικά με τις ταινίες που θα προβληθούν:

«Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου» (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche – 1965) του Όρσον Γουέλς (Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία)

image

Ο λόρδος Bolingbroke (John Gielgud) στέφθηκε βασιλιάς με το όνομα Henry IV, αφού πρώτα δολοφόνησε τον προκάτοχό του και οδήγησε στη φυλακή τον γιο του και νόμιμο διάδοχο. Οι προσπάθειες των ευγενών, για να δοθεί χάρη στον άτυχο νεαρό, συναντούν άρνηση. Για τον λόγο αυτό ξεσπάει εξέγερση κάτω από την καθοδήγηση του Henry Percy (Norman Rodway) ενάντια στον σφετεριστή και τον γιο του Hal (Keith Baxter). Ο Hal όμως έχει μήνες να φανεί στην Αυλή. Προτιμά να γυρίζει άσκοπα με τον γέρο τεμπέλη Φάλσταφ (Orson Welles), που ζει στο πορνείο της μαντάμ Quickly (Margaret Rutherford) βρίσκοντας παρηγοριά στην αγκαλιά της όμορφης πόρνης Doll Tearsheet (Jeanne Moreau). Εν τω μεταξύ όμως, ο Henry Percy έχοντας συγκεντρώσει στρατό, τον αναζητεί…

image

Το φιλμ “Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου” (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche) είναι η τρίτη ταινία του Γουέλς που βασίζεται σε σαιξπηρικό έργο, ενώ ο συγκεκριμένος χαρακτήρας του διονυσιακού Φάλσταφ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως υποκριτικό alter ego του σκηνοθέτη, καθώς εκτός από τον κινηματογράφο, τον έχει υποδυθεί αρκετές φορές και στο θέατρο. Η ταινία “Φάλσταφ” δεν ολοκληρώνει μόνο τη σαιξπηρική τριλογία του Γουέλς. Παράλληλα, αποτελεί και το πρώτο του αυθεντικό έργο σε ώριμη πλέον ηλικία. Έργο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα είδος απολογισμού των πεπραγμένων, του ίδιου του σκηνοθέτη.

Κινηματογράφος Άστυ
Ώρες προβολών: 18:05 – 20:05 – 22:05

«Ο Άγνωστος» (The Stranger – 1946) του Όρσον Γουέλς (Η.Π.Α.)

image

Βρισκόμαστε στο 1946 και δυστυχώς οι δημιουργικές και καλλιτεχνικές ελευθερίες που είχε ο Γουέλς στον Πολίτη Κέιν, έχουν πλέον περάσει ανεπιστρεπτί. Λέγεται μάλιστα ότι του επέτρεψαν να σκηνοθετήσει την ταινία, μόνο και μόνο, για να εξασφαλίσουν τη συνεργασία του ως πρωταγωνιστή και με τον όρο να σεβαστεί τον συμφωνημένο προϋπολογισμό. Για έναν σκηνοθέτη, που πέντε χρόνια πριν είχε επανακαθορίσει με επαναστατικό τρόπο και μάλιστα στην πρώτη του κιόλας προσπάθεια, την έννοια του μοντάζ, αυτό θα πρέπει να ήταν εξαιρετικά ενοχλητικό…

Το φιλμ “The Stranger” (Ο Άγνωστος), εντάσσεται στα πλαίσια της εκμετάλλευσης από το Χόλιγουντ, δημοφιλών σκηνοθετών και τη δημιουργία αντιναζιστικών ταινιών για την ικανοποίηση του κοινού. Εδώ παρακολουθούμε τον επιθεωρητή Wilson και τις προσπάθειές του να εντοπίσει τον δραπέτη Franz Kindler, Ναζί εγκληματία πολέμου. Οι έρευνές του, θα τον οδηγήσουν στον καθηγητή Charles Rankin (Orson Welles), ο οποίος πρόκειται να παντρευτεί εκείνο το ίδιο απόγευμα και που δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον καταζητούμενο.

Τον επιθεωρητή Wilson, ερμηνεύει ο σπουδαίος ηθοποιός Edward G. Robinson, αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι ο Όρσον Γουέλς είχε προτείνει να ενσαρκώσει γυναίκα τον εν λόγω ρόλο, κάτι το οποίο δεν έγινε τελικά δεκτό. Το φαινομενικά ήσυχο περιβάλλον μίας μικρής κολεγιακής κοινότητας στην Αγγλία, διαταράσσεται από τη δραπέτευση ενός γερμανού εγκληματία πολέμου, που όμως στη πραγματικότητα έχει σχεδιαστεί από κυβερνητικούς πράκτορες με την ελπίδα, ότι ο φυγάς θα τους οδηγήσει σε άλλους καταζητούμενους που κρύβονται.

image

Ο δραπέτης καταφεύγει στο σπίτι του καθηγητή Ράσκιν, που είναι ένας εγκληματίας πολέμου κρυμμένος στην πόλη Μέρι, ώστε έτσι να γίνει πολίτης υπεράνω υποψίας. Ο Ράνκιν δεν χάνει τον καιρό του με τον πρώην συμπολεμιστή του. Από φόβο μήπως τον προδώσει, τον σκοτώνει και κρύβει το πτώμα του. Αλλά στο μεταξύ, υπάρχει ο κυβερνητικός πράκτορας που παρακολουθεί τον δραπέτη και εντοπίζει τον Ράνκιν. Η στενή παρακολούθηση προδίδει τη φιλοσοφία του Ράνκιν και τον εκθέτει στα μάτια της νεαρής γυναίκας του. Φτάνοντας πια στα όρια του παραλογισμού, αποπειράται να διαφύγει και πεθαίνει καρφωμένος πάνω σε ένα μηχανισμό συνδεδεμένο μ’ ένα πελώριο ρολόι πύργου.

Η ίντριγκα, οι συνεχείς ανατροπές, αλλά και ο εφιάλτης που σκεπάζει σαν πέπλο τα κεφάλια των ηρώων μας, έρχεται να σημαδέψει όχι μόνο τις ζωές τους, αλλά και την μοίρα τους για πάντα. Φόβος και τρόμος, που σταδιακά οδηγούν σ’ έναν αδιέξοδο παραλογισμό, περιγράφονται με έντονες σκιάσεις και ημιφωτισμούς, που παραπέμπουν σε θαυμαστά εικονοκλαστικά έργα. Οι φωτισμοί και οι γωνίες λήψης είναι εντυπωσιακές και πολλές σκηνές, όπως η τελευταία σεκάνς του έργου, με το θεαματικό θάνατο του Ράνκιν, μένουν αξέχαστες στον θεατή.

Παρ’ όλα αυτά, “δεν υπάρχει τίποτα δικό μου…” θα πει λίγο αργότερα ο σκηνοθέτης, έχοντας αποκηρύξει (ουσιαστικά) το συγκεκριμένο φιλμ. “Το έκανα, για να αποδείξω ότι μπορώ κι εγώ να κάνω ένα φιλμ, όπως ο οποιοσδήποτε άλλος”. Παρ’ όλα αυτά, η ταινία ξεφεύγει από τα ανάλογα κλισέ παρόμοιων ταινιών ενώ σποραδικά εκδηλώνεται το ψυχολογικό και εικαστικό επίπεδο του σκηνοθέτη. Ενδεικτικό της δεξιοτεχνίας του δημιουργού, είναι το φινάλε της ταινίας στην εκκλησία και το εύρημα του μοιραίου γοτθικού αγγέλου με το ξίφος ως ρολόι του καμπαναριού…

Το φιλμ “The Stranger”, είναι ένα Αμερικάνικο φιλμ-νουάρ, βασισμένο σ’ ένα σενάριο με υποψηφιότητα στα βραβεία Όσκαρ. Ο Sam Spiegel ήταν ο παραγωγός της ταινίας και την μουσική υπέγραψε ο Bronisław Kaper. Θεωρείται ως η πρώτη ταινία που βγήκε στις αίθουσες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έδειξε πλάνα από στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η ταινία δημιουργήθηκε από την International Pictures και κυκλοφόρησε από την RKO Radio Pictures. Τα πνευματικά δικαιώματα αρχικά ανήκαν στην Haig Corporation, αλλά η ταινία πλέον είναι δημόσιας χρήσης, αφού οι παραγωγοί το 1973 απέτυχαν να ανανεώσουν το copyright της. Επιπλέον, «Ο Άγνωστος» ήταν η μοναδική ταινία του Γουέλς που υπήρξε κερδοφόρος επιτυχία με την πρώτη της κυκλοφορία σε αντίθεση με την ταινία «Ο Πολίτης Κέϊν» που απόσβεσε το κεφάλαιο του προϋπολογισμού και του μάρκετινγκ, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό, ώστε να κάνει κέρδη.

Κινηματογράφος Αλκυονίς
Καθημερινά στις 22:30

«Η Κυρία από τη Σαγκάη» (The Lady from Shanghai – 1947) του Όρσον Γουέλς (Η.Π.Α.)

image

Ένας Ιρλανδός ναυτικός, ο Μάικλ Ο’ Χάρα (Όρσον Γουέλς), συναντά στο Σέντραλ Παρκ την όμορφη ξανθιά Έλσα (Ρίτα Χέιγουορθ) και τη σώζει από την επίθεση τριών κακοποιών. Συνοδεύοντάς την σπίτι της, γνωρίζει τον σύζυγό της. Πρόκειται για τον δικηγόρο Άρθουρ Μπάνιστερ (Έβερετ Σλόουν), ο οποίος ταλαιπωρείται από μία μια ελαφριά αναπηρία. Καθώς πρόκειται να πάνε στο Σαν Φρανσίσκο με το γιοτ τους, το ζεύγος προσφέρει εργασία στον Μάικλ κι εκείνος δέχεται.

Στο γιοτ βρίσκεται και ο συνέταιρος του Άρθουρ, ο Τζορτζ Γκρίσμπι (Γκλεν Άντερς), ο οποίος πείθει τον Μάικλ να τον βοηθήσει να σκηνοθετήσει τον θάνατό του, έναντι αδρής αμοιβής. Ο Μάικλ που σχεδιάζει με τα χρήματα να το σκάσει με την Έλσα, την οποία έχει ερωτευτεί, δέχεται και υπογράφει μια ομολογία της “δολοφονίας”.

image

Στην υπόθεση παρεμβαίνει ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ, ο Σίντνεϊ Μπρουμ (Τεντ ντε Κορσία), ο οποίος έχει μάθει ότι το πραγματικό σχέδιο του Γκρίσμπι είναι να δολοφονήσει τον Μπάνιστερ και να ενοχοποιήσει τον Μάικλ, ενώ ο ίδιος θα θεωρείται νεκρός. Ωστόσο, αυτός που τελικά δολοφονείται είναι ο Γκρίσμπι και ο Μάικλ συλλαμβάνεται, εφόσον μάλιστα υπάρχει και η ομολογία του.

Το υποδειγματικό φιλμ νουάρ «Η Κυρία από τη Σαγκάη», αποτελεί την πέμπτη μεγάλου μήκους δημιουργία του σημαντικότερου σκηνοθέτη στην ιστορία του Αμερικανικού Κινηματογράφου. Ο λόγος για τον αξεπέραστο Όρσον Γουέλς, ο οποίος το 1947 μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Σέργουν Κινγκ «Αν Πεθάνω Πριν Ξυπνήσω», έχοντας στο πλευρό ως πρωταγωνίστρια, τη σύζυγο του, την εκθαμβωτική Ρίτα Χέιγουορθ.

image

Διαβάστε επίσης:
Ρίτα Χέιγουορθ και Όρσον Γουέλς στην «Κυρία από τη Σαγκάη»

Κινηματογράφος Αλκυονίς
Καθημερινά στις 20:00