Με αφορμή την είδηση ότι ο Λεχ Βαλέσα ήταν συνεργάτης των πρώην μυστικών υπηρεσιών της Πολωνίας, θυμόμαστε την βιογραφική ταινία του Αντρέι Βάιντα: «Βαλέσα – Η Δύναμη της Ελπίδας», σχετικά με την ιστορική όσο και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Βαλέσα. Ο σπουδαίος Πολωνός σκηνοθέτης – ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις στις 9 Οκτωβρίου του 2016 – είχε δηλώσει χαρακτηριστικά στο Tvxs: «Για μένα αυτή η ταινία σημαίνει επιστροφή στο παρελθόν, επιστροφή στην ιστορία μας». Το φιλμ, χωρίς να προσπαθεί να ωραιοποιήσει γεγονότα και καταστάσεις, ξεκινάει από τα χρόνια που ο Βαλέσα ήταν εργάτης της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης και ολοκληρώνεται λίγο μετά τη βράβευση του με το Βραβείο Νόμπελ το 1983. Διαβάστε επίσης: Συνέντευξη με τον Αντρέι Βάιντα.

«Είμαι πολύ αισιόδοξος όσο αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι θεωρώ ο μοναδικός τρόπος, για να είναι η Ευρώπη μία κοινότητα. Η οποία βέβαια Ευρώπη ξεκινά από την Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι η μητέρα μας, μας έχει γεννήσει και αυτό είναι μία πραγματικότητα. Όσο αφορά την ταινία (Βαλέσα – Η Δύναμη της Ελπίδας), η αλήθεια είναι τα γεγονότα που δείχνει ανήκουν στο παρελθόν και αυτό που συμβαίνει τώρα, είναι κάτι το καινούργιο…» Αντρέι Βάιντα

Το φιλμ «Βαλέσα – Η Δύναμη της Ελπίδας» του αναγνωρισμένου σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα, βασίζεται στο καλογραμμένο σενάριο του Janusz Glowacki που δεν αφήνει κενά στην εξέλιξη του. Ο Βάιντα – που στο παρελθόν μας έχει χαρίσει δημιουργίες όπως το «Ashes and Diamonds» του 1958 και το συγκινητικό, ιστορικό δράμα «Katyn» του 2007 – εκμεταλλεύεται στο έπακρο, την ιστορία την οποία πραγματεύεται.

Ο σπουδαίος Πολωνός σκηνοθέτης συνδυάζει ιδανικά, πλάνα της εποχής μέσα στην παράλληλη αφήγησή του και αποσπώντας μία πολύ καλή ερμηνεία από τον πρωταγωνιστή του Ρόμπερτ Βίκιερβιτς, καταφέρνει να μας παρουσίασει με αντικειμενικότητα το πορτρέτο της εμβληματικής, όσο και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας του Λεχ Βαλέσα, κατά μήκος μίας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.

Η ταινία «Βαλέσα: Η Δύναμη της Ελπίδας» είναι η ιστορία του Λεχ Βαλέσα (Ρόμπερτ Βίκιερβιτς). Το φιλμ αρχίζει με την Οριάννα Φαλάτσι (Maria Rosaria Omaggio), η οποία εμφανίζεται στο διαμέρισμα του Βαλέσα για να πάρει συνέντευξη από τον μελλοντικό νικητή του Βραβείου Νόμπελ το 1983.

Η γεμάτη συγκίνηση συνομιλία με μία από τις παγκοσμίου φήμης δημοσιογράφους διαπερνά όλη την ταινία. Η Φαλάτσι θέτει ερωτήματα που κανένας άλλος δεν θα ήθελε ή δεν θα τολμούσε ποτέ να ρωτήσει τον θρυλικό ηγέτη του κινήματος της «Αλληλεγγύης». Με αυτόν τον τρόπο, αποκαλύπτει την αλήθεια ενός χαρισματικού άνδρα με εκπληκτική πολιτική διαίσθηση.

«Η αλήθεια είναι ότι αρχικά νόμιζα πως η συνέντευξη με την Φαλάτσι θα διαρκούσε λίγο, μέσα από κάποια αποσπάσματα. Αλλά καθώς εξελισσόταν το φιλμ, αποδείχτηκε ότι μέσα από αυτά τα αποσπάσματα, ανακαλύπτουμε έναν πραγματικό άνθρωπο με τα θετικά του αλλά και τις αδυναμίες του, τις φιλοδοξίες του και τη σπουδαιότητά του. Οπότε και αποφάσισα να δώσω συνέχεια σε αυτή τη συνέντευξη μέσα από περισσότερες σκηνές. Έτσι καταφέραμε να παρουσιάσουμε τον Λεχ όπως ήταν τόσο στην πολιτική, όσο και μέσα από την οικογένεια του, ως πραγματικό και αληθινό άνθρωπο.» Αντρέι Βάιντα 

Το φιλμ καθώς εξελίσσεται, σκιαγραφεί το προφίλ του Βαλέσα, όχι μόνο μέσα από τα πολιτικά γεγονότα, τις δράσεις και τις παρεμβάσεις του, που συνέθεσαν τη δημόσια εικόνα του, αλλά περισσότερο εστιάζοντας σε έναν καθημερινό άνθρωπο και την αγάπη προς την οικογένειά του.

Η αφήγηση ξεκινάει από τα χρόνια που ο Βαλέσα ήταν εργάτης της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, ο οποίος σταδιακά ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση στην περίφημη «Αλληλεγγύη». Χαρισματικός καθώς ήταν εξελίχθηκε γρήγορα σε έναν παθιασμένο αγωνιστή της αλλαγής, που αντιστάθηκε στο καθεστώς και ένωσε τη φωνή του με την κραυγή ενός ολόκληρου λαού για ελευθερία.

Πέντε χρόνια μετά την ταινία “Γλυκιά Έξαψη” (Tatarak – 2009) και έχοντας εν τω μεταξύ μεσολαβήσει το ντοκιμαντέρ “Krec! Jak kochasz, to krec!” (2010) για τον σπουδαίο κινηματογραφιστή Edward Klosinski – έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε στη μεγάλη οθόνη, τη νέα δημιουργία του Αντρέι Βάιντα: «Βαλέσα – Η Δύναμη της Ελπίδας» (Walesa: Man of Hope / Walesa. Czlowiek z nadziei – 2013). 

«Για μένα αυτή η ταινία σημαίνει επιστροφή στο παρελθόν, επιστροφή στην ιστορία μας. Αυτό βέβαια δεν άρεσε σ’ ένα τμήμα της πολωνικής κοινωνίας, οι οποίοι κι έχουν αρνητική άποψη για τον Λεχ Βαλέσα, πράγμα που με στεναχωρεί… Όλα αυτά βέβαια, εκφράζονται και μέσα από το φιλμ.» Αντρέι Βάιντα 

H ιστορία του Βαλέσα δεν έχει μόνο τοπική διάσταση. Με τον καιρό, ενσωματώνεται στο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής. Η ζωή ενός απλού ηλεκτρολόγου, ο οποίος μάχεται αρχικά για τα δικαιώματα των συναδέλφων του, μοιάζει σε πρώτη φάση ως τοπικό φαινόμενο έως ότου ο ίδιος ο Βαλέσα και εκατομμύρια  συμπατριώτισσες και συμπατριώτες του, έγιναν είδηση παγκοσμίως για αρκετά κρίσιμα χρόνια της δεκαετίας του 80’.

Παράλληλα, μέσα από το φιλμ «Βαλέσα – Η Δύναμη της Ελπίδας» ολοκληρώνεται και η τριλογία με θέμα τον αγώνα του ανθρώπου απέναντι στην αδικία που είχε ξεκινήσει ο Αντρέι Βάιντα το 1977, με την ταινία «Ο Άνθρωπος από Μάρμαρο» (Man of Marble) και συνεχίστηκε το 1981 με το φιλμ «Ο Άνθρωπος από Σίδηρο» (Μan of Iron). 

«Καταρχάς, η πρώτη ταινία της τριλογίας, «Ο Άνθρωπος από Μάρμαρο» (Man of Marble – 1977), έχει δημιουργηθεί από την ανάγκη για να αντισταθούμε στην Πολωνία και είναι χαρακτηριστικό ότι το σενάριο για να ολοκληρωθεί το φιλμ, ετοιμαζόταν δεκατρία χρόνια… Οπότε είμαι πολύ χαρούμενος που κατάφερα να ολοκληρώσω τις συγκεκριμένες τρεις ταινίες.» Αντρέι Βάιντα

Η ταινία «Βαλέσα: Η Δύναμη της Ελπίδας» του Αντρέι Βάιντα, προσφέρει παράλληλα και μία ιστορική προοπτική. Σε συνδυασμό με μία χαρακτηριστική και διεισδυτική περιγραφή, της καθημερινής ζωής στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας, βοηθάει τον θεατή ώστε να κατανοήσει το φαινόμενο αυτών των μετασχηματισμών…

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους της ταινίας, συναντάμε τον Ρόμπερτ Βίκιερβιτς (Robert Wieckiewicz) και την Ανιέσκα Γκροτσόφσκα (Agnieszka Grochowska), που ενσαρκώνουν τον Λεχ Βαλέσα και την Ντανούτα Βαλέσα, αντίστοιχα. Καθώς βέβαια και τη Maria Rosaria Omaggio που υποδύεται την παγκοσμίου φήμης δημοσιογράφο Οριάννα Φαλάτσι. 

«Είχα υπόψιν μου μία συγκεκριμένη ομάδα ηθοποιών. Κάποιους από αυτούς τους ήξερα, αλλά όχι όλους. Από αυτή την ομάδα προήλθε ο βασικός κορμός των ηθοποιών που πρωταγωνιστούν στο φιλμ. Αλλά αρχικά υπήρχε ένα δίλημμα. Επειδή η ζωή του Λεχ Βαλέσα που φαίνεται μέσα από την ταινία, εξελίσσεται μέσα από μία μεγάλη χρονική περίοδος, σκεφτόμουν μήπως θα έπρεπε να παίξουν τρεις ηθοποιοί τον ίδιο ρόλο. Αλλά κατευθείαν το απέκλεισα αυτό, επειδή σκέφτηκα ότι τότε οι θεατές θα έμπαιναν στη διαδικασία να σκεφτούν ποιος από όλους ερμηνεύει καλύτερα τον Λεχ Βαλέσα, χάνοντας όμως παράλληλα την ουσία του έργου… Επέλεξα τον Ρόμπερτ Βίκιερβιτς (ενσαρκώνει τον Λεχ Βαλέσα), επειδή είναι πολύ καλός και ταλαντούχος ηθοποιός και έχει μία ικανότητα μεταμόρφωσης, τόσο της φωνής του όσο και της συμπεριφοράς του γενικότερα. Πραγματικά, είμαι ευτυχισμένος που ερμήνευσε έτσι τον Βαλέσα.» Αντρέι Βάιντα

Το φιλμ του Αντρέι Βάιντα, διακατέχεται από ένα χαρακτηριστικό όσο και δυναμικό soundtrack, το οποίο μοιραία κορυφώνεται στον επίλογο της ταινίας με το κλασσικό τραγούδι “A Song for Lech Walesa” που ερμηνεύει ο τραγουδιστής Paul Henry Dallaire και που στοιχειώνει τον θεατή, παρακολουθώντας τα μοιραία γεγονότα της εποχής, που σηματοδότησαν παράλληλα και την πτώση του σιδηρού παραπετάσματος…

Διαβάστε επίσης:

Αντρέι Βάιντα: Η Ελλάδα είναι η μητέρα μας (Συνέντευξη)

Έτος: 2013 | Xώρα: Πολωνία | Διάρκεια: 127 λεπτά | Σκηνοθεσία: Andrzej Wajda | Σενάριο: Janusz Glowacki | Παίζουν: Robert Wieckiewicz, Agnieszka Grochowska, Iwona Bielska