Οι ανεξέλεγκτες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence ή AI) είναι και ένας από τους μεγαλύτερους φόβους αρκετών επιστημόνων, καθώς θεωρούν ότι κάποια μέρα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξη της ίδιας της ανθρωπότητας, καθώς μηχανές που έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν και να βελτιώνονται μπορούν να ξεπεράσουν τα όρια του ανθρώπινου μυαλού.

Μέσα από τον καθημερινό καταιγισμό των ειδήσεων και των αναλύσεων σχετικά με τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη, οι επιστήμονες από το διάσημο ρωσικό Εθνικό Ερευνητικό Πυρηνικό Πανεπιστήμιο (NRNU MEPhI) ανέφεραν στο Sputnik τι πρέπει να περιμένουμε τις επόμενες δεκαετίες.

Ειδικότερα, η ιδέα της ανθρωπογενούς τεχνητής νοημοσύνης είναι κάτι που έχει γοητεύσει και προβληματίσει ταυτόχρονα επιστήμονες, μηχανικούς και φιλόσοφους από τα μέσα του 20ού αιώνα. Στην σημερινή εποχή φαίνεται ότι τόσο στην Κίνα όσο και στις ΗΠΑ οι μεγάλες εταιρίες όπως η Google, προσπαθούν να αναπτύξουν την τεχνητή νοημοσύνη με ραγδαίους ρυθμούς. Αυτή την εβδομάδα οι ερευνητές συγκεντρώθηκαν στο Long Beach της Καλιφόρνια για τη Διάσκεψη Συστημάτων Επεξεργασίας Πληροφοριών, προκειμένου να συζητήσουν τους πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με την αυξανόμενη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης και τους τρόπους που μπορούν να της προσθέσουν «ηθική συνείδηση».

Διαβάστε επίσης: «Τεχνητή νοημοσύνη» του Τζων Όγκλαντ

Ads

Ο συζήτηση γύρω από το θέμα φαίνεται ότι χωρίστηκε σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα: Αυτούς που φοβούνται ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα και αυτούς που υποστηρίξαν ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας θα βοηθήσει στην επίλυση κάποιων πολύ σημαντικών επιστημονικών, οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Οι περισσότεροι επιστήμονες φαίνεται ότι τάχθηκαν υπέρ της μελλοντικής της χρήσης.

Τι ακριβώς είναι η τεχνητή νοημοσύνη;

Αρχικά όμως θα πρέπει να ορίσουμε τι εννοούμε με τον όρο τεχνητή νοημοσύνη. Μια συσκευή ή ένα πρόγραμμα που είναι ικανό να εκτελεί υπολογισμούς γρηγορότερα από έναν άνθρωπο δεν πληροί τις προϋποθέσεις. Όταν αναφερόμαστε στην τεχνητή νοημοσύνη αναφερόμαστε κυρίως σε ένα πρόγραμμα που είναι ικανό να μαθαίνει και να σκέφτεται μόνο του.

Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στον τομέα αυτόν της πληροφορικής ο οποίος ασχολείται με τη σχεδίαση και την υλοποίηση υπολογιστικών συστημάτων που μιμούνται στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς τα οποία υπονοούν έστω και στοιχειώδη ευφυΐα: μάθηση, προσαρμοστικότητα, εξαγωγή συμπερασμάτων, κατανόηση από συμφραζόμενα και επίλυση προβλημάτων.

Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί σημείο τομής μεταξύ πολλαπλών επιστημών όπως της πληροφορικής, της ψυχολογίας, της φιλοσοφίας, της νευρολογίας, της γλωσσολογίας και της επιστήμης μηχανικών, με στόχο τη σύνθεση ευφυούς συμπεριφοράς, με στοιχεία συλλογιστικής, μάθησης και προσαρμογής στο περιβάλλον, ενώ συνήθως εφαρμόζεται σε μηχανές ή υπολογιστές ειδικής κατασκευής.

Σημειώνεται, ότι η συσκευή στην οποία ενσωματώνεται ο «εικονικός εγκέφαλός», δεν έχει σημασία και μπορεί να είναι μια φορητή συσκευή, ένας υπολογιστής, ένα ρομπότ ή ακόμα κι ένα αεροπλάνο. Η «νοημοσύνη» της συσκευής και το πρόγραμμά της καθορίζεται από την παρουσία ή την απουσία ενός αλγορίθμου μάθησης.

Ο πραγματικός στόχος της τεχνητής νοημοσύνης

Σχετικά με τις προθέσεις της τεχνητής νοημοσύνης, οι περισσότεροι επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα της ΑΙ, δεν συμφωνούν με την άποψη ότι οι μηχανές είναι ικανές να προσπαθήσουν να υποδουλώσουν ή να εξοντώσουν την ανθρωπότητα όταν αποκτήσουν συνείδηση. Ο Alexei Samsonovich, καθηγητής στο Ινστιτούτο Ευφυών Κυβερνητικών Συστημάτων του NRNU MEPhI, υποστήριξε μάλιστα ότι όσοι προβλέπουν την επικείμενη μοίρα της ανθρωπότητας στα χέρια της AI, παρακολουθούν πολλές ταινίες επιστημονικής φαντασίας.

«Οι κινηματογραφικές ταινίες του Χόλιγουντ όπως το ‘The Terminator’ ή το ‘Matrix’ απέχουν πολύ από την πραγματικότητα», δήλωσε ο Samsonovich, μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti της Ρωσίας. «Προς το παρόν, οι υπολογιστές εξαρτώνται τόσο πολύ από τον άνθρωπο που ακόμα και αν είχαν τη δυνατότητα να μας καταστρέψουν, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν για πολύ καιρό. Φυσικά, είναι πιθανό στο μέλλον η τεχνητή νοημοσύνη να μάθει πώς να κάνει εξόρυξη μεταλλικών στοιχείων, να χτίζει εργοστάσια και να παράγει ενέργεια από μόνη της, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό θα συμβεί μέσα στον αιώνα που διανύουμε». Σε κάθε περίπτωση, ο καθηγητής τόνισε ότι η πρόβλεψη για πρόοδο σε οποιοδήποτε τομέα της επιστήμης είναι ένα μακρινό έργο, αφού εξαρτάται πάρα πολύ από τη χρηματοδότηση.

Θέσεις εργασίας και ρομπότ

O κόσμος σήμερα δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, όπου οι μηχανές θα είναι σε θέση να κάνουν πολλά από τα επαγγέλματα των ανθρώπων και μάλιστα καλύτερα από αυτούς. Είναι ένα μέλλον που υπόσχεται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και φθηνότερες υπηρεσίες, δηλαδή την ανατροπή του τομέα της εργασίας και την εκτίναξη της ανεργίας. Δημιουργείται έτσι μια ανησυχητική ερώτηση για όλους μας. Πότε θα μπορέσει ένα ρομπότ να κάνει τη δουλειά μου; Ακόμη δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση, αλλά μερικοί από τους κορυφαίους ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο προσπαθούν να τη βρουν.

Πολλά επαγγέλματα, σε τομείς όπως η πλοήγηση και η συναρμολόγηση οχημάτων, έχουν ήδη αντικατασταθεί από προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και ρομπότ. Αλλά η εμπειρία έχει επίσης δείξει ότι η μηχανοποίηση της εργασίας οδηγεί στη δημιουργία νέων επαγγελμάτων, στα οποία οι πνευματικές και δημιουργικές ικανότητες των ανθρώπων είναι πιο πολύτιμες. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι δυσκολότερες θέσεις που θα μπορούσαν να εργαστούν τα ρομπότ, θα ήταν αυτές που χρειάζονται διαισθητική λήψη αποφάσεων, σύνθετα φυσικά περιβάλλοντα ή αφηρημένη σκέψη.

Ο αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Ευφυών Κυβερνητικών Συστημάτων, Βαλεντίν Κλίμοφ, τόνισε ότι τα συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στη βελτίωση της ζωής και όχι στην καταστροφή της. «Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στο οποίο εργαζόμαστε θα είναι σε θέση να προβλέψει πότε ένα σύνολο παραγόντων θα οδηγήσει σε καταστροφή ενός συγκεκριμένου κύριου στοιχείου ενός πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής», δήλωσε ο Κλίμοφ.

«Η αλήθεια είναι ότι οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούμε σπάνια αποτυγχάνουν από μόνοι τους. Πολλές φορές, τα ατυχήματα οφείλονται σε ταυτόχρονες βλάβες που προκαλούνται. Ο άνθρωπος μόνος του απλά δεν μπορεί να υπολογίσει και να αναλύσει ένα τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων για να καταλάβει που θα προκύψει μια δυσλειτουργία και τι θα την προκαλέσει», πρόσθεσε. Παρόλο αυτά, ο επιταχυνόμενος ρυθμός ανάπτυξης της μηχανικής νοημοσύνης θέτει και πολλά δεοντολογικά ζητήματα. Για παράδειγμα, θα πρέπει να θεωρείται η AI ως άνθρωπος που δρα αυτοβούλως; Και τι δικαιώματα και ευθύνες θα έχει; Το μόνο σίγουρο είναι ότι σύντομα με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο η ανθρωπότητα θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα.