Η ηθική, η γενναιοδωρία, ο αλτρουισμός, συχνά συνδέονται από μερίδα της κοινής γνώμης με τη θρησκεία. Ωστόσο τα αποτελέσματα τελευταίας έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Current Biology, δείχνει πως αυτή η άποψη είναι περισσότερο ένα στερεότυπο, παρά μια πραγματικότητα. Μάλιστα τα παιδιά, που προέρχονται από μη θρησκευόμενες οικογένειες, εμφανίζονται να έχουν εντονότερη την ενσυναίσθηση και την τάση για αλληλεγγύη. Η στάση των θρησκευόμενων, σύμφωνα με την έρευνα, οφείλεται σε αυτό που αποκαλείται: «ηθικό άλλοθι».

Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Σικάγο, με επικεφαλής τον καθηγητή νευρολογίας Ζαν Ντεσέτι, πραγματοποίησε την έρευνά της σε παιδιά 1.170 οικογενειών από όλο τον κόσμο, ηλικίας 5 έως 12 ετών, όλων των θρησκειών, αλλά και από οικογένειες θρησκευτικά αποστασιοποιημένες. Τα παιδιά προέρχονται από έξι διαφορετικές χώρες: την Κίνα, την Ιορδανία, τον Καναδά, την Τουρκία, τη Νότια Αφρική και τις ΗΠΑ. Συνολικά συμμετείχαν 510 οικογένειες που ασπάζονται τον Ισλαμισμό, 280 οικογένειες τον Χριστιανισμό, 29 τον Ιουδαϊσμό, 18 τον Βουδισμό, 5 τον Ινδουισμό και 2 οικογένειες που δήλωσαν πως ασπάζονται άλλη θρησκεία. Οι υπόλοιπες 326 οικογένειες δήλωσαν είτε αγνωστικιστές, είτε άθεοι.

«Θέλαμε να δούμε αν θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε διαφορές στην εμπάθεια ή τον αλτρουισμό, οι οποίες θα σχετίζονται με την κουλτούρα», δήλωσε ο Ζαν Ντεσέτι και πρόσθεσε: «Τα ευρήματά μας έρχονται σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη πως τα παιδιά από θρησκευτική οικογένεια είναι πιο αλτρουιστές και πιο γενναιόδωρα. Μάλιστα στην έρευνα καταγράφεται σε όλο τον κόσμο μια αρνητική σχέση μεταξύ θρησκευτικότητας και αλτρουισμού».

Τα παιδιά συμμετείχαν στο «παιχνίδι του δικτάτορα», που χρησιμοποιείται σε έρευνες ψυχολογίας για να μετρήσει το επίπεδο αλτρουισμού του κάθε ατόμου. Τα παιδιά έπρεπε να διαλέξουν από ένα σύνολο αυτοκόλλητων τα αγαπημένα τους και στη συνέχεια να πουν ποια από αυτά θα μοιράζονταν με άλλα παιδιά. Αυτή η διαδικασία αντανακλά τις επιλογές ενός ατόμου απέναντι στο ζήτημα της κατανομής περιορισμένων πόρων.

Η έρευνα εξέτασε και την άποψη των παιδιών σχετικά με τη δικαιοσύνη, βάσει της ηθικής προσέγγισης και των ποινών που θα επέβαλαν. Επίσης οι γονείς των παιδιών κλήθηκαν να αξιολογήσουν τα παιδιά τους στο επίπεδο της ενσυναίσθησης και της αντίδρασης τους στην αδικία. Η υποκειμενική αναφορά των θρησκευόμενων γονιών, ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αξιολογήσεις της έρευνας για τα επίπεδα αλτρουισμού.

Ο επικεφαλής της έρευνας Ζαν Ντεσέτι, σχολιάζοντας τα ευρήματα, σημείωσε πως οφείλονται σε αυτό που αποκαλείται «ηθικό άλλοθι». Ένα άτομο μπορεί να δικαιολογήσει για τον εαυτό μια ανήθικη στάση, αν θεωρεί πως σε άλλη στιγμή έχει κάνει κάτι «καλό», όπως για παράδειγμα ότι είναι πιστός στο Θεό και προσεύχεται. «Είναι μια ασυνείδητη προκατάληψη», δήλωσε και πρόσθεσε: «Η μελέτη αυτή μας δείχνει ότι οι θρησκευόμενοι άνθρωποι είναι λιγότερο γενναιόδωροι και όχι μόνο ως ενήλικες, αλλά και ως παιδιά». Η επιστημονική ομάδα δηλώνει πως θα συνεχίσει την έρευνά της σε ακόμη μεγαλύτερο δείγμα πληθυσμού, ώστε να αποσαφηνίσει περισσότερο τη σχέση ανάμεσα στη θρησκευτικότητα και τη γενναιοδωρία ενός ατόμου.