Η Σουηδία έχει βάλει στόχο μέχρι το 2045 να είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα λειτουργεί 100% με πράσινη ενέργεια. Σήμερα μόνο το 5% της ενέργειας που καταναλώνεται για ηλεκτρισμό προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Προς τον σκοπό αυτό έχουν ενεργοποιηθεί και τα τελευταία εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τις τσιμεντένιες καμινάδες τους, που πλέον απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα! 

Ads

Το τσιμέντο είναι το πιο συχνό υλικό κατασκευής – μόνο το 2016 χρησιμοποιήθηκαν 4,2 δισεκατομμύρια τόνοι τσιμέντου! Όμως για κάθε τόνο τσιμέντου που χρησιμοποιούμε, παράγεται περισσότερος από μισός τόνος διοξειδίου του άνθρακα. Με απλά λόγια, η βιομηχανία τσιμέντου συμβάλλει στις παγκόσμιες ετήσιες εκπομπές κατά 5% με 6%. Το πρόβλημα τοποθετείται στην χημική σύσταση του τσιμέντου: Το οξείδιο του ασβεστίου υπερθερμαίνεται (σε θερμοκρασίες 1400 βαθμών Κελσίου) προκειμένου να απελευθερώσει τον άνθρακα. Για να επιτευχθούν αυτές οι θερμοκρασίες τα εργοστάσια καίνε ό,τι βρουν από σκουπίδια μέχρι φτερά κοτόπουλων – που από μόνα τους εκλύουν διοξείδιο του άνθρακα όταν καίγονται.

Στα πλαίσια των κανονισμών της Συμφωνίας των Παρισίων για το Κλίμα, οι χώρες πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2020. Γίνεται σαφές, λοιπόν, ότι και η τσιμεντοβιομηχανία πρέπει να αλλάξει. Η πιο φιλόδοξη δέσμευση, όμως, είναι αυτής της εταιρείας Heidelberg Cement, που είναι η τέταρτη μεγαλύτερη παγκοσμίως: Μέχρι το 2030 θα παράγουν τσιμέντο με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Σε σχέση με τις εκπομπές των εργοστασίων της εταιρείας τη δεκαετία του 1990, ήδη έχει υπάρξει μείωση κατά 24%. Οι υπόλοιποι των πρώτων δέκα κορυφαίων παραγωγών δεν έχουν θέσει τέτοιους στόχους.

Η Σουηδία σκοπεύει να αυξήσει τους φόρους ανά τόνο παραγωγής τσιμέντου στα $150, προκειμένου να ωθήσει τις εταιρείες να στρέψουν τους στόχους τους προς την προστασία του περιβάλλοντος. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, ο φόρος αυτός είναι περίπου $10 ανά τόνο, όμως και αυτό θα αλλάξει σύντομα, όσο γίνεται αντιληπτό πως πρέπει να ληφθούν μέτρα.  

Ads

image

Από την άλλη πλευρά, στο σουηδικό χωριό Degerhamn, όλοι οι κάτοικοι είτε έμμεσα είτε άμεσα στηρίζονται από το εργοστάσιο της Heidelberg. Τη δεκαετία του 1990 το εργοστάσιο ήταν έτοιμο να κλείσει επειδή η απαρχαιωμένη τεχνολογία του το καθιστούσε κοστοβόρο. Όμως το επιστημονικό προσωπικό της εταιρείας βρήκε έναν άλλο τρόπο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το τσιμέντο του Degerhamn: υποθαλάσσιες κατασκευές. Το τσιμέντο του καθώς έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και κάλιο, αντέχει περισσότερο τις διαβροτικές επιπτώσεις του αλμυρού νερού των ωκεανών. Το προνομιούχο προϊόν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε γέφυρες ή τουνελ που έρχονται σε επαφή με θαλασσινό νερό και έτσι να πουληθεί ακριβότερα.

Έτσι το εργοστάσιο μπήκε και πάλι σε πλήρη και διακρή λειτουργία. Όμως οι ειδικοί δεν έμειναν εκεί: Για ένα τυπικό εργοστάσιο τσιμέντου, η πρακτική είναι να ψύχονται και να φιλτράρονται καλά τα αέρια που παράγονται από την καύση του ασβεστόλιθου, πριν οδηγηθούν στις καμινάδες και από εκεί στην ατμόσφαιρα. Όμως στο συγκεκριμένο εργοστάσιο θα δει κανείς μεγάλες δεξαμενές με ένα πράσινο υγρό και μέσα τους αέριο να κυκλοφορεί. Πρόκειται για το πρόγραμμα Algoland, μια έμνευση της περιβαλλοντολόγου Catherine Legrand, το οποίο με φυσικό τρόπο δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται στο εργοστάσιο πριν αυτό διοχετευθεί στην ατμόσφαιρα.

Ειδικότερα, οι μεγάλες δεξαμενές περιέχουν η κάθε μια 3000 λίτρα θαλασσινού νερού και μέσα τους έχουν φύκια. Τα φύκια φωτοσυνθέτουν υπό τον ήλιο χρησιμοποιώντας το διοξείδιο του άνθρακα που παράγει το εργοστάσιο! Όπως και τα άλλα φυτά, τα φύκια χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό παρουσία του ήλιο, για να παράξουν γλυκόζη και άλλα συστατικά που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξή τους. Με ένα μόνο πέρασμα των αερίων από το σύστημα, σύμφωνα με τους επιστήμονες απορροφά περίπου το 40% του διοξειδίου του άνθρακα. Αφού περνούν τα αέρια μερικές φορές από το κύκλωμα, πριν απελευθερωθούν από τις καμινάδες, έχουν πλέον χάσει σχεδόν όλο το διοξείδιο του άνθρακα που περιείχαν. Επιπλέον, τα φύκια είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και λιπαρά. Αφού ξεραθούν η εταιρεία τα πουλάει σε αγροτικές επιχειρήσεις για λίπασμα και ενίσχυση της παραγωγής τους.

Αυτό που απασχολεί πλέον τους επιστήμονες είναι εάν θα μπορούσε να εφαρμοστεί το ίδιο και σε άλλα εργοστάσια που δεν είναι κοντά στον Ατλαντικό, και συνεπώς η συμπεριφορά των φυκιών δεν είναι σίγουρη. Όμως η σκέψη να κατασκευαστούν περισσότερες δεξαμενές στο Degerhamn θα μπορούσε να βοηθήσει τη Σουηδία να πετύχει τον στόχο της. Κοντά στην ίδια περιοχή υπάρχει το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από βιομάζα, το Kalmar Energi. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές, η μονάδα παράγει με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Εάν στηθεί εκεί μια δεύτερη Algoland, που να ρουφά από τα άερια που παράγει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, στην ουσία θα απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα! Ήδη, οι περιβαλλοντολόγοι στήνουν ένα πιλοτικό πρόγραμμα εκεί.

Όμως, ο κόσμος επιμένει να στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα ορυκτά καύσιμα για να παράξει ηλεκτρική ενέργεια. Για τις βιομηχανίες καθίσταται σχεδόν αδύνατο να μην εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα. Συνεπώς, η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών, που το δεσμεύουν από την ατμόσφαιρα, ίσως εν τέλει να είναι η λύση!

Μάθε διεξοδικά αλλά με απολύτως κατανοητό τρόπο τα θέματα που άμεσα ή έμμεσα συνθέτουν το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης εδώ.