Το πάθος του για τη θάλασσα δεν είχε τέλος, ενώ πολλές φορές είχε θέσει τη  ζωή του σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια καταδύσεων. Ο λόγος για τον Ζακ-Υβ Κουστώ (11 Ιουνίου 1910 – 25 Ιουνίου 1997) που ήταν διάσημος Γάλλος ωκεανογράφος, εξερευνητής, συγγραφέας, φωτογράφος, κινηματογραφιστής, ο οποίος έγινε διάσημος μέσα από τα ντοκιμαντέρ του, εξερευνώντας τις θάλασσες με το σκάφος του, την «Καλυψώ».

Ads

Γεννήθηκε στην πόλη Σαν Αντρέ Ντε Κουμπζάη, μια μικρή κωμόπολη κοντά στο Μπορντό. Το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε είναι βέβαιο ότι δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη μετέπειτα πορεία του, καθώς ο πατέρας του Ντανιέλ Κουστώ εργαζόταν ως νομικός σύμβουλος ενός Αμερικανού επιχειρηματία που είχε πάθος με τα ταξίδια κι έτσι ο Κουστώ έζησε τα παιδικά του χρόνια ταξιδεύοντας διαρκώς. Έμαθε κολύμπι σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών, κάτι όχι σύνηθες για την εποχή.

«Λάτρευα να αγγίζω το νερό. Και ως στοιχείο της φύσης και ως συναίσθημα η θάλασσα πάντα με ενθουσίαζε» θα γράψει ο ίδιος αργότερα.

Σε ηλικία 20 ετών εισήχθη στη Ναυτική Ακαδημία της Βρέστης και στο πρώτο του κιόλας εκπαιδευτικό ταξίδι πήρε μαζί του κινηματογραφική μηχανή και κατέγραψε εξωτικές σκηνές, καθώς και αλιείς μαργαριταριών στη Νότια Θάλασσα.

Ads

«Αν θες να μελετήσεις τα ψάρια, πρέπει κι εσύ ο ίδιος να γίνεις ψάρι», συνήθιζε να λέει ο Κουστώ κι αυτό έκανε στην πραγματική του ζωή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι για τις έρευνες του είχε αναπτύξει τα δικά του ερευνητικά συστήματα, ακόμη και δικούς του εξοπλισμούς.

Εμπνευσμένος από τα περίεργα γυαλιά που φορούσαν οι αλιείς μαργαριταριών κατασκεύασε μόνος του την πρώτη μάσκα καταδύσεων που υπήρξε ποτέ, με την οποία έκανε συνεχείς καταδύσεις και εξερευνήσεις, καθώς όμως ήθελε να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα στη θάλασσα. Παράλληλα, καταπιάστηκε με την κατασκευή στολής που θα διατηρούσε ζεστό το σώμα του, καθώς και με την κατασκευή συσκευής παροχής αέρα. Δεν θα μπορούσε να μην ασχοληθεί και με την κατασκευή αδιάβροχης θήκης για την κάμερα, ώστε να μπορεί να κινηματογραφεί όσα έβλεπε. Με τη βοήθεια του μηχανικού Εμίλ Γκανιάν το 1943 κατάφερε να κατασκευάσει την πρώτη ολοκληρωμένη στολή αυτόνομης κατάδυσης.

Συμμετείχε σε πολλές ερευνητικές αποστολές, ωστόσο έγινε διάσημος για τις ανεξάρτητες αποστολές με την «Καλυψώ», με την οποία ταξίδευε για πάνω από 40 χρόνια. Κατέγραψε όλη τη θαλάσσια ζωή, εξερεύνησε αμέτρητα ναυάγια, ενώ προσπάθησε να δώσει απαντήσεις σε πολλές ανθρώπινες απορίες.

Ο Κουστώ έγραψε αρκετά βιβλία, σημαντικότερο εκ των οποίων ήταν Ο Σιωπηλός Κόσμος (1953), όπως ο ίδιος χαρακτήριζε το βυθό της θάλασσας. Σημαντική επίσης ήταν η συμβολή του Κουστώ στον τομέα του ντοκιμαντέρ, δεδομένου ότι υπήρξε πρωτοπόρος στις λήψεις κάτω από τη θάλασσα.

Με τη βοήθεια του σημαντικού Γάλλου σκηνοθέτη φιλμ νουάρ, Λουί Μαλ, ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ του «Ο σιωπηλός κόσμος» για το οποίο βραβεύθηκε με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1996 και την επόμενη χρονιά με Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Το 1965 κέρδισε το δεύτερο Όσκαρ του, πάντα στην ίδια κατηγορία, για τον «Κόσμο χωρίς ήλιο», όπου καταγράφει τη δουλειά και τη ζωή των ερευνητών της αποστολής στην Ερυθρά Θάλασσα. Σκηνοθέτησε πάνω από 100 τηλεοπτικά και κινηματογραφικά ντοκιμαντέρ αλλά αντιμετώπισε κριτική, γιατί ήταν αυτοδίδακτος ωκεανογράφος και ντοκιμαντερίστας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι προσπάθησε να δώσει απαντήσεις σε διαφόρους θρύλους, όπως αυτός της Ατλαντίδας. Μάλιστα, γι’ αυτό το σκοπό επισκέφθηκε αρκετές φορές τα δικά μας νερά, ερευνώντας από το 1955 ως το 1976 διάφορες περιοχές ανάμεσα στη Σαντορίνη και την Κρήτη. Σε δηλώσεις του τον Νοέμβριο του 1976 ο Κουστό απέκλεισε την ύπαρξη της Ατλαντίδας στη συγκεκριμένη περιοχή, κάτι που υποστήριζαν πολλοί.

Επίσης εξερεύνησε το αρχαίο ναυάγιο, η αρχική ανακάλυψη του οποίου έφερε στο φως τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, ενώ ανακάλυψε και το κουφάρι του βυθισμένου πλοίου Britanic (Βρετανικός).

Παντρεύτηκε το 1937 τη Σιμόν Μελχιόρ η οποία τον ακολουθούσε σε όλες του τις περιπέτειες και μαζί απέκτησαν δύο γιους, τους Ζαν-Μισέλ και Φιλίπ. Ένα χρόνο μετά το θάνατο της συζύγου του (1990) και σε ηλικία 81 ετών παντρεύτηκε την Φρανσίτ Τριπλέ με την οποία είχε ήδη αποκτήσει άλλα δύο παιδιά από της αρχές της δεκαετίας του ’80. Σταθμός στη ζωή του ήταν το 1996, όταν η «Καλυψώ» προσάραξε σε ύφαλο στο λιμάνι της Σιγκαπούρης με αποτέλεσμα να βυθιστεί. Ένα χρόνο αργότερα πέθανε από καρδιακή προσβολή στο Παρίσι σε ηλικία 87 ετών.