Στις 4 Δεκεμβρίου του 1980, κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης ληστείας στο Κλίβελαντ, μια αδέσποτη σφαίρα από την ανταλλαγή πυροβολισμών ληστών και αστυνομικών σκοτώνει την ολυμπιονίκη του στίβου Στέλλα Γουόλς. Το τραγικό περιστατικό αποκάλυψε μια από τις πιο παράξενες υποθέσεις στην παγκόσμια ιστορία του αθλητισμού.

Ads

Η Στέλλα Γουόλς γεννήθηκε στην Πολωνία το 1911 και λίγα χρόνια αργότερα μαζί με την οικογένειά της μετακόμισαν στις ΗΠΑ. Εκεί άλλαξε και το όνομά της από Βαλασίεβιτς (Walasiewicz) σε Γουόλς (Walsh). Η οικογένεια των Πολωνών μεταναστών εγκαταστάθηκε στο Κλίβελαντ του Οχάιο. Εκεί μεγάλωσε και η Στέλλα Γουόλς, που από τα πρώτα της χρόνια ξεχώρισε για τις αθλητικές της επιδόσεις.

Ήδη ως έφηβη αναγνωριζόταν ως ένα ανερχόμενο αστέρι του στίβου, ενώ το 1930, στα 19 της χρόνια, ήταν ήδη πρωταθλήτρια στις ΗΠΑ στα 100 μέτρα, στα 200 μέτρα και στο άλμα εις μήκος. Όλοι στην Αμερική περίμεναν πως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1932 θα επιβεβαίωνε την ανωτερότητά της σε παγκόσμιο επίπεδο και θα επέστρεφε στις ΗΠΑ με το χρυσό μετάλλιο.

Ωστόσο το κραχ του ’29 και η μεγάλη ύφεση που ακολούθησε οδηγήσαν την Γουόλς στην ανεργία. Εκείνη την εποχή οι αθλητές πλήρωναν για τα έξοδά τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Χωρίς δουλειά ήταν αδύνατο να συμμετάσχει στη διοργάνωση του 1932, ακόμη κι αν αυτή διεξήχθη στις ΗΠΑ και το Λος Άντζελες.

Ads

Το πάθος της για τον αθλητισμό όμως δεν μπορούσε να κοπάσει. Έτσι πήρε μια κρίσιμη για την ιστορία – τη δική της και του παγκοσμίου αθλητισμού – και συνάμα δύσκολη απόφαση. Οι επιδόσεις της είχαν τραβήξει την προσοχή των Πολωνών, οι οποίοι της πρόσφεραν μια θέση στο προξενείο στη Νέα Υόρκη για να αγωνιστεί ως αθλήτρια της Πολωνίας. Η Γουόλς δέχτηκε την προσφορά.

Η απόφασή της προκάλεσε αντιδράσεις στις ΗΠΑ. Κάποιοι επέρριψαν ευθύνες στην Αμερικανική Ολυμπιακή Επιτροπή για την απώλεια μιας σπουδαίας αθλήτριας. Μια μεγάλη μερίδα του κόσμου όμως κατηγόρησε την Γουόλς για προδοσία. Αυτός ήταν και ο λόγος που η πολιτογράφησή της ως Αμερικανίδας καθυστέρησε σχεδόν 15 χρόνια. Η Γουόλς έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα το 1947.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, το 1932, η Γουόλς επιβεβαίωσε όσους προέβλεπαν πως θα κυριαρχήσει. Κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στην κούρσα των 100 μέτρων ισοφαρίζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ με χρόνο 11,9 δευτερόλεπτα. Μετά τον θρίαμβό της μετακόμισε στην Πολωνία όπου ο κόσμος τις επιφύλαξε υποδοχή ηρωίδας και οι αρχές την τίμησαν με το χρυσό Σταυρό της Λεγεώνας, το υψηλότερο κρατικό βραβείο που απονεμόταν σε πολίτες της Πολωνίας για τις υπηρεσίες τους.

Τα επόμενα χρόνια, οι επιτυχίες διαδέχονταν η μία την άλλη. Εννιά χρυσά μετάλλια σε αγωνίσματα ταχύτητας αλλά και στο άλμα εις μήκος. Το 1933 καταρρίπτει και δύο παγκόσμια ρεκόρ μέσα σε μια ημέρα, στα 60 μέτρα με χρόνο 7,4 δευτερόλεπτα και στα 100 μέτρα με χρόνο 11,8. Η Γουόλς ήταν πλέον ένας ζωντανός θρύλος και οι Πολωνοί την αποθέωναν σε κάθε της εμφάνιση.

Η πρώτη ήττα θα έρθει το 1936 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Η Γουόλς θα τερματίσει δεύτερη στα 100 μέτρα, με διαφορά 0,2 δευτερολέπτων, πίσω από την Αμερικανίδα Έλεν Στέφενς. και θα πάρει το ασημένιο μετάλλιο. Η Αμερικανίδα χρυσή ολυμπιονίκης εξαιτίας των επιδόσεών της και της εξωτερικής της εμφάνισης κατηγορήθηκε πως ήταν άνδρας και υποχρεώθηκε σε έλεγχο γεννητικών οργάνων ώστε να επιβεβαιωθεί το φύλλο της. Πρόκειται για μια τραγική ειρωνεία της ιστορίας…

Η αποκάλυψη…

Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου η Γουόλς επέστρεψε στις ΗΠΑ. Συνέχισε να αγωνίζεται και να σημειώνει επιτυχίες μέχρι την αποχώρηση από την ενεργό δράση το 1951 περνώντας στο «Hall of Fame» του στίβου.

Έτσι φτάνουμε το 1980 και στη ένοπλη ληστεία στο σούπερ μάρκετ που κόστισε τη ζωή της αλλά και στην αποκάλυψη μιας ιστορίας που άνοιξε ένα νέο ζήτημα στον χώρο του αθλητισμού και διχάζει μέχρι σήμερα…

Η σορός της μεταφέρεται στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώνεται ότι βιολογικά δεν υπήρξε γυναίκα, αν και έζησε όλη της τη ζωή ως γυναίκα. Σύμφωνα με τους γιατρούς δεν είχε μήτρα, είχε μια ιδιόμορφη ουρήθρα και ένα μη λειτουργικό υποανάπτυκτο πέος.

Η είδηση προκάλεσε σάλο. Πολλοί απέδωσαν στην ιδιαιτερότητά της τις υψηλές επιδόσεις της, και άλλοι, στο κλίμα της εποχής, έκαναν λόγο για απάτη, υποστηρίζοντας πως ήταν άντρας και παρουσιαζόταν επίτηδες ως γυναίκα.

Τελικά οι γιατροί τη δήλωσαν ως «ερμαφρόδιτη» αδυνατώντας να καθορίσουν το φύλο της καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από μια πιο λεπτομερή έρευνα,  είχε χρωμοσώματα και ΧΧ και ΧΥ, δηλαδή και ανδρικά και γυναικεία. Πρόκειται για την περίπτωση που σήμερα αποκαλείται μωσαϊκισμός, ακριβώς επειδή η παρουσία χρωμοσωμάτων και των δύο φύλων προκαλεί ένα μωσαϊκό γυναικείων και ανδρικών χαρακτηριστικών.

Λόγω αυτής της σύγχυσης των δύο φύλων, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε να μην τις αφαιρέσει τα μετάλλια και τους τίτλους, διατηρώντας τη Γουόλς στη λίστα με τις κορυφαίες αθλήτριες όλων των εποχών.