Ο Γιώργος Πίττας γυρίζει την Ελλάδα. Ανακαλύπτει μικρές όμορφες γωνιές, ιδιαίτερους ανθρώπους, ενδιαφέρουσες ιστορίες, ανακαλύπτει μυρωδιές και κυρίως ανακαλύπτει γεύσεις. Τα καταγράφει στα βιβλία του κι εδώ και κάποιους μήνες στο site του greekgastronomyguide.gr.

Γνωρίσαμε τον Γιώργο Πίττα στην εκδήλωση «Ένα καφενείο γεμάτο ελληνικά προϊόντα» που διοργάνωσε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου στις Βρυξέλλες. Ως υποστηρικτής, ο Γιώργος Πίττας, διακόσμησε το καφενείο που στήθηκε στο ευρωκοινοβούλιο με φωτογραφίες του και σύνδεσε τον τόπο με τις γεύσεις του. 

Αυτό εξάλλου κάνει από το 2007 σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητές του. Γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα. Είναι σχεδιαστής επίπλων και συγγραφέας με σπουδές στο πανεπιστήμιο της Vincennes στην Πολιτική Οικονομία και την Κοινωνιολογία. Τη δεκαετία του 1980 υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Νέο Κατοικείν». 

Κατόπιν έντονα επηρεασμένος από τα ταξίδια του ανά την Ελλάδα, επικεντρώθηκε στη συγγραφή βιβλίων γαστρονομικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος («Σημάδια του Αιγαίου», 2007, «Πάρος, οδοιπορικό στον τόπο και το χρόνο», 2008, «Αθηναϊκή ταβέρνα», 2009, «Πανηγύρια στο Αιγαίο», 2011, «Τα καφενεία της Ελλάδας», 2013, «Οι θησαυροί της Ελληνικής Γαστρονομίας», 2014).

Κι όπως λέει στο tvxs.gr, «κάθε τόπος, κάθε προϊόν και κάθε παραγωγός, ταβερνιάρης ή καφετζής έχουν μια ιστορία να μας πουν». 

Δημιουργήσατε πριν λίγους μήνες το Greekgastronyguide.gr. Όποιος περιηγηθεί σε αυτόν τον οδηγό καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται για ένα site απλής γαστρονομικής καταγραφής. Κάθε προϊόν, κάθε τόπος, κάθε παραγωγός που συστήνεται συνοδεύεται από πρόσωπα και ιστορίες. Ποια φιλοσοφία βρίσκεται πίσω από αυτή την προσπάθεια; 

Στην Ελλάδα κάτω από το βάρος του εκσυγχρονισμού της ελληνικής κοινωνίας και της υιοθέτησης ξένων προτύπων ακόμα και στη γαστρονομία, κινδύνεψαν να εξαφανισθούν προϊόντα, γεύσεις, όπως και ήθη, έθιμα και παραδοσιακές τεχνικές, αλλά και οι τοπικές κουζίνες της χώρας. Ευτυχώς που τα τελευταία χρόνια γίνεται μια μικρή επανάσταση. Οι Έλληνες από εκεί που ντρέπονταν για την γαστρονομική τους παράδοση, αρχίζουν να αποκτούν την πολιτιστική τους αυτοπεποίθηση. Στόχος αυτής της ιστοσελίδας είναι να καταγραφούν όλοι οι εκπρόσωποι της ελληνικής γαστρονομίας (αγαθά, τεχνικές, άνθρωποι) και με έναν τρόπο ανθρωποκεντρικό να προβληθεί η Ελλάδα της Δημιουργίας, και  όλοι οι Έλληνες  που σε πείσμα των χιλιάδων δυσκολιών επιχειρούν να αξιοποιήσουν  τον παραγνωρισμένο πλούτο  της ελληνικής γαστρονομίας.   

Γεύση, τόπος, άνθρωπος, παράδοση, ιστορία, πολιτισμός. Πώς συνδέονται; Υπάρχει το ένα χωρίς το άλλο;

Στόχος του greekgastronomyguide.gr είναι η αντιμετώπιση της γαστρονομίας όχι μόνο ως μια γαστριμαργική απόλαυση, αλλά ως ένα πολιτιστικό φαινόμενο, όπου όλα συνδέονται μεταξύ τους. Ο άνθρωπος για να λύσει το πρόβλημα της εξεύρεσης τροφής, επενέβηκε στη φύση, δημιούργησε τις καλλιέργειες – στις Κυκλάδες έφτιαξε χιλιόμετρα πεζούλες για να μπορέσει να δημιουργήσει στις πλαγιές των λόφων καλλιεργήσιμη γη – οπορώνες, ελαιώνες, αμπελώνες, μποστάνια. Κτίζει ανεμόμυλους, νερόμυλους, λιοτρίβια, φούρνους για να επεξεργαστεί την τροφή, κατασκευάζει καΐκια, βαρέλια, καλάθια, κεραμικά αντικείμενα για να μεταφέρει τις τροφές από τόπο σε τόπο. Αναπτύσσει τεχνικές αποξήρανσης, πάστωσης αλλά και τεχνικές επεξεργασίας τροφίμων  όπως π.χ. της τυροκόμισης για να συντηρήσει στο χρόνο τις τροφές του. Όλες αυτές οι δράσεις γίνονται στο πλαίσιο κάποιων εθίμων και τελετουργικών διαδικασιών που ενώνουν τις κοινότητες (γιορτές – πανηγύρια).

Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού έχει σχέση με τη γαστρονομία. Τόποι και τοπία, προϊόντα και παραγωγοί, ήθη και έθιμα, εδέσματα και τοπικές κουζίνες, καφενεία και ταβέρνες, αγορές και πανηγύρια περιλαμβάνονται στα ενδιαφέροντα του greekgastronomyguide.gr, καταγράφονται  αναλυτικώς ανά περιοχή και δημιουργούν ένα γαστρονομικό ψηφιδωτό μιας  Ελλάδας που παντρεύει την παράδοση με την νεοτερικότητα, την δημιουργία με την επιχειρηματικότητα και το όραμα με την πράξη. Κάθε περιηγητής που θέλει να γνωρίσει έναν τόπο, μπορεί στο greekgastronomyguide.gr να τον προσεγγίσει μέσα από την οπτική γωνία της γαστρονομίας, και σας εξομολογούμαι ότι έχει πολλά να ανακαλύψει! 

Καφενεία, πανηγύρια, ταβέρνες είναι τα θέματα – μερικών μόνο – από τα βιβλία που έχετε γράψει. Πρόκειται για γαστριμαργικούς παραδείσους. Ανησυχείτε μήπως χαθούν μαζί με τις γεύσεις και η παράδοση που κουβαλούν;

Όντως γιατί όλα τα παραπάνω εμπεριέχουν όλον τον τρόπο ζωής του Έλληνα και αν χαθούν αυτά ίσως παρασύρουν και ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού μας. Έτσι οι ταβέρνες εκτός του τρόπου διασκέδασης του Έλληνα ήταν οι θεματοφύλακες των τοπικών κουζινών, αλλά και ένας καταλύτης των κοινωνικών συναναστροφών. Το ίδιο συνέβαινε και στα καφενεία, όπου εκτός από τόπος συνεύρεσης και διασκέδασης της ανδρικής κοινωνίας, ήταν οι μικρές βουλές της χώρας ενώ παράλληλα  συντηρούσαν μια σειρά τελετουργίες (η σειρά κατανάλωσης των μεζέδων, τα κεράσματα κ.λ.π.). Στα πανηγύρια τα γιορτινά εδέσματα (κεσκέκι, γίδα) στις κοινές τράπεζες ήταν το σημείο της συσπείρωσης της πανηγυριστών, εκεί όπου στο εκκλησίασμα, το γλέντι, το χορό και το τραγούδι  η κοινότητα θα επιβεβαίωνε την κοινωνική της συνοχή. 

Έχετε γυρίσει την Ελλάδα από άκρη σ’ άκρη. Ποια μικρή άγνωστη γωνιά ή γεύση που ανακαλύψατε σας μάγεψε;

Κάθε τόπος, κάθε προϊόν και κάθε παραγωγός, ταβερνιάρης η καφετζής έχουν μια ιστορία να μας πουν. Όπως ο τελευταίος τεχνίτης χειροποίητου φύλλου κρούστας, που αδιάλειπτα δουλεύει καθημερινώς εξήντα χρόνια στο εργαστήριό του στο Ρέθυμνο, ή ο βετεράνος φούρναρης – ο Γιώρας – που ψήνει Μυκονιάτικα παξιμάδια στον τελευταίο ξυλόφουρνο του νησιού. Το καφενείο όπου πριν από 120 χρόνια έπινε τον καφέ του ο Παπαδιαμάντης στο Γλαύκο στο Πήλιο, ή ένα άλλο στη Μακρυνίτσα που τον τοίχο είχε ζωγραφίσει ο ύψιστος λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος.

Ή ο Ναπολέοντας Ζαγκλής που από στέλεχος πολυεθνικής έγινε εδώ και χρόνια ταβερνιάρης στους Καλαρρύτες των 22 κατοίκων στα Τσουμέρκα, ή η κυρα – Αλεξάντρα και φτιάχνει κασιόπιτες στην Αρίστη. Ιστορίες ανθρώπινες, ζυμωμένες με την ιστορία και τα πάθη κάθε τόπου.

Το 1995 δημιουργήσατε ένα ξενοδοχείο στην Πάρο. Όχι στην παραλία αλλά στο ορεινότερο χωριό, τις Λεύκες. Γιατί κάνατε αυτή την επιλογή;

Με το Lefkes Village επιχείρησα να συνδέσω τον τουρισμό με το φυσικό και πολιτιστικό κυκλαδίτικο περιβάλλον.  

Το ξενοδοχείο, κτισμένο αμφιθεατρικά στις παρυφές του πανέμορφου ορεινού χωριού Λεύκες, ανάμεσα σε αιωνόβιες ελιές, οπωροφόρα δέντρα και λουλούδια μοιάζει με φυσική προέκταση του ομώνυμου χωριού και έχει μια πανοραμική θέα στο τυπικό κυκλαδίτικο τοπίο με τις πεζούλες και τα αμπέλια. 

Με περιηγήσεις στο λαογραφικό μου μουσείο, αλλά και με γαστρονομικές βραδιές και με εκδρομές στην ενδοχώρα του νησιού, επιχειρώ να γνωρίσω στους επισκέπτες μου την άλλη Πάρο. 

Ο κόσμος στην Ελλάδα της κρίσης φαίνεται να επιστρέφει στην γη, στην παραγωγή. Καινοτομεί με μια επιμονή στη ρίζα. Είναι αυτή η «εκδίκηση της παράδοσης»;

«Μια μέρα το παρελθόν θα μας αιφνιδιάσει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του. Δε θα ’χει αλλάξει εκείνο αλλά το μυαλό μας» μας υπενθυμίζει ο Οδυσσέας Ελύτης.  To παρελθόν είναι εδώ και πρέπει να το δούμε με φρέσκια και ανανεωτική ματιά. Γιατί η καινοτομία δεν είναι απαραίτητα η ανακάλυψη κάτι καινούργιου, αλλά και η διαχείριση του παλιού. Σε μια περίοδο παγκοσμιοποίησης, η δημιουργία τοπικών ταυτοτήτων είναι ο μοναδικός τρόπος διαφοροποίησης. Γιατί η διαφορετικότητα προκαλεί ενδιαφέρον σ’ ένα τουριστικό κοινό που έχει ανησυχίες και ψάχνει το κάτι πάρα πάνω, αλλά και σ’ ένα κοινό που ψάχνει για προϊόντα με ταυτότητα. Η αξιοποίηση των χαρακτηριστικών ελληνικών προϊόντων είναι μονόδρομος. Το φυσικό τοπίο, η αγροτική παραγωγή, η μεταποίηση αγροδιατροφικών προϊόντων, η γαστρονομία, ο πολιτισμός και ο τουρισμός μπορούν να αποτελέσουν τους κρίκους μιας αλυσίδας που έχει την προοπτική να γίνει βασικός πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.

Ποιά είναι η εμπειρία σας από την εφαρμογή του προγράμματος «Ελληνικό Πρωινό» που είχατε την ιδέα αλλά και επιμεληθήκατε την υλοποίηση.

Από το 2010, ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, και ως επικεφαλής του «Ελληνικού Πρωινού», (του προγράμματος του ΞΕΕ που συνδέει την ξενοδοχία με τον πρωτογενή τομέα) ταξίδεψα σε όλη την Ελλάδα για να αναδείξω τις πιο αντιπροσωπευτικές γεύσεις και προϊόντα κάθε περιοχής, επισημαίνοντας τη σπουδαιότητα της γαστρονομίας στη διαμόρφωση της τουριστικής ταυτότητας κάθε τόπου. Σήμερα πάνω από 700 ξενοδοχεία μυούν τους πελάτες τους στον γαστρονομικό πλούτο του τόπου τους και έπεται συνέχεια. Σιγά – σιγά οι ξενοδόχοι πείθονται ότι η ταυτότητα του τόπου και η ποιότητα προσθέτουν αξία στην επιχείρησή τους.