Το ψηφιακό μουσείο της Μακρονήσου, που βγήκε σήμερα στον αέρα, μια συνεργασία των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας – Contemporary Social History Archives με το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού είναι μια σημαντική πρωτοβουλία: «επιστημονικά, αλλά και πολιτικά και ηθικά», όπως γράφει ο ιστορικός κι ένας εκ των συντελεστών, Στρατής Μπουρνάζος.

«Γιατί οι πολίτες πρέπει να θυμούνται όχι μόνο τις “ένδοξες” αλλά και τις μελανές σελίδες. Η Μακρόνησος υπήρξε ο τόπος που συμπυκνώνει εμβληματικά τον ζόφο της εθνικοφροσύνης και του αντικομμουνισμού. Μιλάμε, συχνά, για τους ήρωες της Μακρονήσου. Αυτούς που άντεξαν, που δεν λύγισαν, δεν υπέγραψαν, τους υπεράνθρωπους, που έφτασαν ακόμα και στον θάνατο. Και κάνουμε καλά, βέβαια. Ταυτόχρονα, όμως πρέπει να θυμόμαστε όλους τους άλλους, αυτούς που “λύγισαν” και υπέγραψαν. Τη μεγάλη πλειονότητα. Γιατί βέβαια, η ντροπή για την υπογραφή δεν βαραίνει τους ίδιους. Αλλά τον απάνθρωπο μηχανισμό βασανισμού που τους εξανάγκασε να υπογράψουν. Γιατί η Μακρόνησος είναι βέβαια σύμβολο της αντίστασης, αλλά, πρὠτα από όλα, της βαρβαρότητας και του βασανισμού».

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μακρονήσου είναι ένα από τα μεγαλύτερα στίγματα του ελληνικού κράτους, σύμβολο της πιο σκοτεινής όψης της ελληνικής μετεμφυλιακής ιστορίας, καθώς υπήρξε κολαστήριο για χιλιάδες ανθρώπους (τουλάχιστον 50.000 τα χρόνια 1947-50), κομμουνιστές, αριστερούς (ή θεωρούμενους ως τέτοιους) και συγγενείς τους.

Από σήμερα, τα Αρχεία Σύγχρονης Ιστορίας (ΑΣΚΙ), σε συνεργασία με το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, προσφέρουν ένα δυναμικό και τεκμηριωμένο ψηφιακό μουσείο για αυτόν τον τόπο του απάνθρωπου εγκλεισμού. Στο Ψηφιακό Μουσείο Μακρονήσου ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί σε πολυάριθμα τεκμήρια από τις αρχειακές συλλογές των ΑΣΚΙ, να επισκεφθεί νοερά τις εγκαταστάσεις και τα κτίσματα των στρατοπέδων, να ερευνήσει τις μαρτυρίες και τον προπαγανδιστικό λόγο, να καταδυθεί στους πολλαπλούς μηχανισμούς εγκλεισμού, απομόνωσης και ψυχολογικής βίας που υπέστησαν χιλιάδες άνθρωποι. Το αρχειακό υλικό πλαισιώνουν επιστημονικές προσεγγίσεις και κείμενα από έγκριτους ιστορικούς που σκιαγραφούν την ιστορική εξέλιξη και φωτίζουν άγνωστες πτυχές της Μακρονήσου. Τέλος, ο επισκέπτης του ψηφιακού μουσείου μπορεί να αναζητήσει ονόματα, να περιηγηθεί στα διαδραστικά συμπληρωματικά εργαλεία και να ξεφυλλίσει σπάνιες εκδόσεις της εποχής από τη Βιβλιοθήκη των ΑΣΚΙ.

Ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.makronissos.org/

Συντελεστές:

Πολυμέρης Βόγλης, ιστορικός, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Θανάσης Γάλλος, ιστορικός, ΑΣΚΙ
Κατερίνα Γκίκα, αρχαιολόγος, Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Άντα Κάπολα, ιστορικός, ΑΣΚΙ
Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ιστορικός, επίκουρος καθηγητής ΕΚΠΑ
Στρατής Μπουρνάζος, ιστορικός
Τάσος Σακελλαρόπουλος, ιστορικός, υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη