Το Τριαντάφυλλο, από το θεατρικό έργο ΔΟΝΑ ΡΟΖΙΤΑ του Federico Garcia Lorca είναι εξαιρετικά λυρικό, όπως άλλωστε όλη η ποίηση του αδικοχαμένου Ισπανού ποιητή.

Η δόνα Ροζίτα είναι μια όμορφη κοπέλα που περιμένει πολλά χρόνια τον αρραβωνιαστικό της να γυρίσει από την ξενιτιά για να κάνουν το γάμο τους. Στο μεταξύ παρακολουθεί τις φίλες της να παντρεύονται και να αποκτούν παιδιά ενώ η ίδια αντιλαμβάνεται σιγά-σιγά ότι μάταια προσδοκά το γυρισμό του αγαπημένου της. Τα χρόνια της αναμονής, ασχολείται με την καλλιέργεια  του κήπου της που είναι γεμάτος από πανέμορφα λουλούδια. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ένα σπάνιο είδος, το τριαντάφυλλο που αλλάζει.

Στο συγκεκριμένο μελοποιημένο τραγούδι από τον Μάνο Χατζιδάκι, περιγράφεται η σύντομη ζωή του άνθους αυτού και οι όψεις που παίρνει στη διάρκεια μιας μέρας.Το πρωί είναι ένα κατακόκκινο μπουμπούκι, σύμβολο του δυναμισμού και του πάθους που ακόμη κι οι δροσοσταλίδες δεν το αγγίζουν για να μην καούν.

Το μεσημέρι, το ρόδο έχει ανοίξει τα πέταλά του και βρίσκεται στο απόγειο της ωραιότητάς του σε σημείο που να μαγεύεται ο ήλιος και να υποκλίνεται στην ομορφιά του. Κατά το σούρουπο το χρώμα του γίνεται άσπρο ενώ όταν πέφτει η νύχτα και τα άστρα ξεπροβάλλουν στον ουρανό, το τριαντάφυλλο μαραίνεται και φυλλορροεί.

Είναι προφανές ότι το τραγούδι αυτό είναι μια αλληγορία για το κεντρικό πρόσωπο του έργου, τη δόνα Ροζίτα που χάνει τα νιάτα και τη ζωντάνια της ενώ περιμένει το μνηστήρα της, ο οποίος δεν πρόκειται να γυρίσει ποτέ, αφού ήδη έχει βρει πλούσια νύφη στην Αμερική.

Στο τέλος του έργου η ηρωίδα μαζί με τη θεία της και την παραμάνα της θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το υποθηκευμένο σπίτι τους και να μετακομίσουν ενώ μια έντονη νεροποντή θα καταστρέψει τον ανθισμένο κήπο. Ρημαγμένος κήπος, ρημαγμένη ζωή…

Πέρα από τη λειτουργία του τραγουδιού στο θεατρικό έργο, στους στίχους του απηχείται η μοίρα όλων των ανθρώπων, το εφήμερο της νιότης και της ακμής τους και ο αναπόφευκτος μαρασμός τους. Οι εικόνες,οι μεταφορές, οι παρομοιώσεις αποπνέουν τρυφερότητα και θλίψη, ενώ η μελοποίηση τoυ Μάνου Χατζιδάκι είναι ιδανική.

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι : Federico García Lorca
Απόδοση στα Ελληνικά : Αλέξης Σολωμός — Άκος Δασκαλόπουλος
Ερμηνεία : Βασίλης Λέκκας

Είναι κόκκινο σαν αίμα σαν ανοίγει το πρωί
κι η δροσούλα δεν τ’ αγγίζει από φόβο μην καεί
ανοιχτό το μεσημέρι σαν κοράλλι, σαν παιδί
και στα τζάμια μαγεμένος, σκύβει ο ήλιος να το δει
άσπρο γίνεται κι είν’ άσπρο, κοχυλάκι του γιαλού
σαν λιποθυμάει η μέρα στις βιολέτες του νερού.

Κι όταν πια σημάνει η νύχτα τη φλογέρα τη γλυκιά
και τ’ αστέρια αλλάξουν θέση στ’ ουρανού την απλωσιά
πριν τελειώσει το τραγούδι κι ο αγέρας κοιμηθεί
μέσα στο βαθύ σκοτάδι σιγανά θα μαραθεί
πριν τελειώσει το τραγούδι κι ο αγέρας κοιμηθεί
μέσα στο βαθύ σκοτάδι σιγανά θα μαραθεί.

—
*Κείμενο της φιλολόγου Αναστασίας Τσερεντζούλια, το οποίο γράφτηκε στο βιωματικό σεμινάριο Αφήγηση Ζωής. —
–
Εικονογράφηση Dona Rosita