Στις αρχές Ιουλίου του 1967, ο θρυλικός παραγωγός και τραγουδοποιός Clyde Otis έγραψε μια επιστολή προς τους ραδιοφωνικούς DJs της Αμερικής. «Φαίνεται ότι αυτό θα είναι σίγουρα ένα μακρύ καυτό καλοκαίρι», έγραφε, «εκτός και αν κάτι μπορεί να γίνει για να ανακουφίσει την κατάσταση». Ο Otis τους ζήτησε να παίξουν το είδος της μουσικής που θα μπορούσε να είναι «ερέθισμα για ενδοσκόπηση». Η λύση ήταν μπαλάντες με ασαφείς προτροπές για αγάπη και ενότητα που θα μπορούσαν να απαλύνουν τα πάθη που καίγονταν στους δρόμους.

Ads

Ήταν ένα μεγάλο και ζεστό καλοκαίρι, αφού ξέσπασε μια από τις πλέον θανατηφόρες και βίαιες εξεγέρσεις στην ιστορία των ΗΠΑ. Αφορμή η έφοδος της αστυνομίας σε παράνομο μπαρ όπου Αφροαμερικανοί βετεράνοι στρατιώτες γιόρταζαν την επιστροφή τους από τα μέτωπα του Βιετνάμ. Η αντίδραση ήταν οργισμένη και οι ταραχές που ακολούθησαν κράτησαν πέντε ημέρες και νύχτες αφήνοντας πίσω τους 43 νεκρούς και 1.189 τραυματίες, Οι συλλήψεις ξεπέρασαν τις 7.200 ενώ πάνω από 2.000 κτίρια καταστράφηκαν.

Η εξέγερση του 1967 γνωστή και ως η εξέγερση της 12ης οδού, έμεινε στην ιστορία όχι μόνο για τον παραπάνω απολογισμό αλλά και για το σύνολο των δυνάμεων που τέθηκαν σε συναγερμό ώστε να κατασταλούν οι ταραχές.

Οι πολιτικές όσο και οι μουσικές προσπάθειες του Otis έπεσαν στο κενό. Ο Otis είχε δίκιο για το γεγονός ότι η μουσική θα μπορούσε να έχει άμεσο αντίκτυπο στους Αφροαμερικανούς αλλά έκανε λάθος για το ποια μουσική και για ποιον σκοπό. Η μουσική και ραδιοφωνική επανάσταση θα συνέβαινε αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του Otis. Την προκάλεσε το «Cold Sweat» του  James Brown, το οποίο έσπασε τους κανόνες της ποπ μουσικής, κατέλαβε με αυξανόμενη μανία τις πόλεις της Αμερικής και προκάλεσε επανάσταση. Ήταν η αρχή της funk.

Όπως αναφέρει και το άρθρο του Timeline, για τους ακροατές και μουσικόφιλους στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το «Cold Sweat» ήταν κάτι εντελώς πρωτόγνωρο. «Είχε μόνο μια αλλαγή, οι λέξεις δεν είχαν καθόλου νόημα και η γέφυρα ήταν μουσικά λανθασμένη», θυμάται ο τρομπονίστας και συνεργάτης του James Brown, Fred Wesley, στα απομνημονεύματά του. Όμως, ο Wesley τελικά θα ενταχθεί στο συγκρότημα του Brown και το τραγούδι θα γίνει ένα από αυτά που «περίμενε κάθε βράδυ». Ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της καριέρας του Brown, η οποία έδωσε στους Αφροαμερικανούς αλλά και στην ποπ μουσική έναν νέο ρυθμό. Συνδυάζοντας τη σόουλ με την τζαζ και την R&B δημιούργησε μια μουσική ρυθμική, που ήταν εύκολο να χορευτεί.

Ads

Το «Cold Sweat» χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως η πρώτη πραγματικά funk ηχογράφηση.

Μια ακραία ρυθμική διάσταση που μόνο σε ίχνη επέτρεπε στοιχεία μελωδίας. Τα φωνητικά του, κάτι σαν τραγούδι, κάτι σαν ομιλία είναι τα πρώτα βήματα στη δημιουργία και εξέλιξη της χιπ – χοπ μουσικής. Τα πνευστά, οι κιθάρες, τα μπάσα και τα κρουστά ανακατεύτηκαν όλα μαζί σε τζαζ επαναλήψεις με την παρεμβολή τουλάχιστον μιας διακοπής.

Οι στίχοι του περιέχουν κοινωνικά και πολιτικά σχόλια κυρίως σε ότι αφορούσε τη θέση των αφροαμερικανών στην κοινωνία. Αυτό συνοδεύτηκε και με μια αλλαγή στο ακροατήριο του αφού πλέον οι λευκοί Αμερικάνοι δεν μπορούσαν να ταυτιστούν με τους στίχους του.

image

Ήδη στα μουσικά στούντιο των ΗΠΑ, είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ένα κύμα μαύρης μουσικής από καλλιτέχνες που είχαν κουραστεί να τους λένε τι να κάνουν και πώς να το κάνουν κι ότι ο μόνος τρόπος για την επιτυχία ήταν μέσω της αφομοίωσης σε έναν κόσμο που ήταν άνετος για τους λευκούς και σκληρός ως κόλαση για όλους τους άλλους.

Έτσι ο νονός της σόουλ πραγματοποίησε δύο σημαντικές στροφές, μία σε κοινωνικό και μία σε αμιγώς μουσικό επίπεδο. Αφενός ενστερνίστηκε τις απόψεις του κινήματος των Αφροαμερικανών για πλήρη αναγνώριση των δικαιωμάτων τους στις ΗΠΑ, κυκλοφορώντας μάλιστα το τραγούδι «Say It Loud, I’m Black and I’m Proud» (δηλαδή «Πες το δυνατά, είμαι μαύρος και περήφανος [γι’ αυτό]»), που έγινε ύμνος του κινήματος· και αφετέρου, στράφηκε σε πιο ρυθμικές κατευθύνσεις, καθιερώνοντας τον ήχο φανκ.

image

Ο Brown καταχώρησε τον εαυτό του ως «εξεγερμένο», δίνοντας ταυτόχρονα και μια υπόσχεση. «Ο σέξι χορός ενεργοποιεί την άγρια ταραχή», έγραφε η «Philadelphia Tribune» μετά από μια συναυλία του James Brown στο Kansas City, που τελείωσε με 20 άτομα να έχουν συλληφθεί και μια γυναίκα μαχαιρωμένη. Η παράνοια σχετικά με το τι μπορεί να εμπνεύσει η μουσική του οδήγησε σε ακυρώσεις συναυλιών όλο το 1967.

Η αλήθεια είναι ότι καμία μουσική δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει ή να σταματήσει τις ταραχές του 1967. Αλλά η funk ήταν ένα ακόμη σύμβολο της αυξανόμενης άρνησης της μαύρης κοινότητας να συμβιβαστεί. Η funk ήρθε ως μια μουσική όπου οι στίχοι και η μελωδία ήταν δευτερεύουσες και πρωτεύον ήταν ο ρυθμός. Ένας ρυθμός ανεξάρτητος, προωθητικός, δυναμικός. Ένας ρυθμός από έναν άλλο κόσμο, για έναν άλλο κόσμο. Ήταν ο ιδανικός ήχος και ρυθμός της εξέγερσης.