Ο Diya Arishe, Παλαιστίνιος της Συρίας και αναγνωρισμένος πρόσφυγας στην Κύπρο, συμπράττει με τον μουσικό Βαγγέλη Γέττο σε μία μουσική απόδοση του ποιήματος «Η μάσκα έπεσε» του μεγάλου και πολυβραβευμένου Παλαιστίνιου ποιητή Mahmoud Darwish.

O Diya και ο Βαγγέλης γνωρίστηκαν όταν ο πρώτος, αφού επιβιβάστηκε σε μια βάρκα από το Λίβανο μαζί με άλλους πρόσφυγες, κατέπλευσε πριν μερικά χρόνια στην ακτή της βρετανικής στρατιωτικής βάσης στη Δεκέλεια της ανατολικής Κύπρου, και ο δεύτερος εργαζόταν ως νομικός σύμβουλος ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων στη Λευκωσία. Η γνωριμία τους υπό ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες και ενώ ο ανήλικος τότε Diya κρατείτο στις βρετανικές βάσεις όπου μετέβη ο Βαγγέλης για να διαπραγματευτεί την απελευθέρωσή του, και η κοινή τους αγάπη για την ποίηση, τους ώθησε να επεξεργαστούν τρόπους για να εκφράσουν την συνάντησή τους δημιουργικά.

Αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης να εκφραστούν αυτές οι κοινές εμπειρίες είναι το video clip «Η μάσκα έπεσε». Ο Diya απαγγέλλει στην αυθεντική αραβική εκδοχή του το ομώνυμο ποίημα του Mahmoud Darwish (1941-2008) και ο Βαγγέλης επενδύει μουσικά την απαγγελία με κρητικό λαούτο ερμηνεύοντας μία διασκευή της σύνθεσης «Masar» του συγκροτήματος «Le trio Jourban» που απαρτίζεται από Παλαιστίνιους μουσικές που ζουν στη Μασσαλία.

Τα γυρίσματα του video clip έγιναν στον εγκαταλελειμμένο οικισμός Άγιος Σωζόμενος, κοντά στη Λευκωσία από τον Χάρη Παναγιώτου. Οι βασικές σκηνές εκτυλίσσονται μέσα στο βομβαρδισμένο σχολείο του χωριού και άλλα κτίσματα όπου τα σημάδια των δικοινοτικών ταραχών του 1963-1964 και των μαχών κατά την τουρκική εισβολή του 1974 – τρύπες από βλήματα, ερείπια σπιτιών που χτυπήθηκαν από όλμους- παραμένουν εμφανή. Στο video κεντρική θέση κατέχει και ο ημιτελής ναός γοτθικού ρυθμού του Αγίου Μάμα του 15ου αιώνα. Το υποβλητικό σκηνικό επελέγη ως φυσικό περιβάλλον ενός ποιήματος που καταγγέλλει την καταπίεση των ισχυρού προς τον αδύναμο μέσα από σκληρές εικόνες και ωμές ποιητικές περιγραφές. Η ηχογράφηση επελέγη να γίνει επιτόπια ώστε να «αιχμαλωτιστούν» οι φυσικοί ήχοι του περιβάλλοντος χώρου.

Το βίντεο είναι διαθέσιμο στο YouTube με επιλογή αγγλικών υποτίτλων.

Ταυτότητα video clip:

«Η μάσκα έπεσε / The mask has fallen» του Mahmoud Darwish
Απαγγελία: Diya Arishe
Λαούτο: Βαγγέλης Γέττος (διασκευή του «Masar» των «Le trio Jourban»)
Βίντεο: Χάρης Παναγιώτου
Script: Βαγγέλης Γέττος
Επεξεργασία βίντεο: Σταύρος Κωστιδάκης
Ιούλιος  2020

Η μάσκα έπεσε

Η μάσκα έπεσε,
Η μάσκα, λέω. Έπεσε.
Μπορεί να χάσω τον κόσμο. Ίσως.
Αλλά τώρα θα μιλήσω. Όχι.
Είναι τα τελευταία μου βόλια. Όχι.
Είναι ό,τι απέμεινε από τον αέρα της γης. Όχι.
Περικύκλωσε την πολιορκία. Καμία διαφυγή.
Χτύπα τον εχθρό σου. Καμία διαφυγή.
Αν δεν πέσει το χέρι σου, σήκωσέ το.
Αν πέσω κοντά σου, σήκωσέ με.
Και χτύπα τον εχθρό χρησιμοποιώντας εμένα για όπλο.
Τώρα είσαι ελεύθερος, ελεύθερος, τώρα ελεύθερος.

Περικύκλωσε την πολιορκία με τρέλα, με τρέλα σου λέω.
Όσοι αγάπησες χάθηκαν. Χάθηκαν σου λέω.
Ή ζεις.
Ή δε ζεις.
Περικύκλωσε την πολιορκία. Καμία διαφυγή.
Χτύπα τον εχθρό σου. Καμία διαφυγή.

Ελεύθερος, ελεύθερος, τώρα ελεύθερος.
Θα μπορούσα να χάσω τις λέξεις και τις αναμνήσεις μου.
Αδέρφια για σένα δεν υπάρχουν πια, αδερφέ μου.
Δεν υπάρχουν πια φίλοι, φίλε μου.
Ούτε κάστρα. Ούτε νερό. Ούτε φάρμακα, ούτε ουρανός, ούτε αίμα.
Δεν θα σαλπάρεις για πουθενά, ούτε μπροστά, ούτε πίσω.

Περικύκλωσε την πολιορκία. Καμία διαφυγή.
Αν πέσει το χέρι σου, σήκωσέ το.
Χτύπα τον εχθρό σου. Καμία διαφυγή.
Αν πέσω κοντά σου, σήκωσέ με.
Και χτύπα τον εχθρό χρησιμοποιώντας εμένα για όπλο.
Τώρα είσαι ελεύθερος, ελεύθερος, τώρα ελεύθερος.

Οι σκοτωμένοι και οι τραυματίες είναι τα πυρομαχικά σου.
Χτύπα με αυτούς.
Χτύπα τον εχθρό. Καμία διαφυγή.
Το μακέλεμά μας, τα ονόματά μας. Τα ονόματά τα μας, το μακέλεμά μας.

Η μάσκα έπεσε, η μάσκα λέω.