Η σκηνή του διάσημου Mildmay Club του Λονδίνου γέμισε με τη ζωηρή και δυναμική συλλογή Pre-Fall 2017 by Gucci, που ονομάζεται «Soul Scene». H pre-fall καμπάνια 2017 του ιταλικού οίκου έχει αναφορές από τη δεκαετία του ’60 και τη black American soul music και το άφρο κίνημα.

Ads

Οι εικόνες κάνουν μια ιστορική αναδρομή στο underground κίνημα Northern Soul, που εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’60, είναι εμπνευσμένες από τις φωτογραφίες του Malick Sidibé, ο οποίος απαθανάτιζε τη νυχτερινή ζωή στο Μάλι και μαύρους άντρες που πόζαραν σαν δανδήδες με ιδιαίτερο στιλ στα nightclubs της γενέτειράς του. Πρωταγωνιστές της Pre-Fall 2017 συλλογής μαύρα μοντέλα και χορευτές, που φωτογραφήθηκαν για αυτόν το σκοπό, φορώντας τις δημιουργίες του Alessandro Michele.

Η εκστρατεία του Gucci προκάλεσε την οργή πολλών συγγραφέων. Οι φυλετικές διακρίσεις χρησιμοποιούνται τώρα για την πώληση ρούχων, ενώ τα σύμβολα του πολιτικού ριζοσπαστισμού μετατρέπονται σε σύμβολα της πολυτέλειας, λένε οι επικριτές του.

Ποια είναι η πραγματική ιστορία, η σημειολογία και τα σύμβολα, πίσω από τις αναφορές της εκστρατείας του διάσημου οίκου μόδας;

Ads

image

Ο όρος Northern Soul υποδηλώνει την υποκουλτούρα που άνθισε στη δεκαετία του ’60 και του ’70 στη Βόρεια Αγγλία και ήταν ένα κράμα μουσικής σόουλ, χορευτικής φρενίτιδας, ανατρεπτικής για την εποχή αισθητικής και έξαλλων πάρτι, όπου όλα μπορούσαν να συμβούν.

Βόρεια Αγγλία, 1968: Μεσουρανούν οι progressive και hard rock ήχοι. Παρόλα αυτά, πολλοί νέοι της εργατικής τάξης αναζητούν στο καλό ντύσιμο, στη soul και στις αμφεταμίνες μια ταυτότητα που θα τους διαφοροποιήσει. Έτσι δημιουργούν μια υποκουλτούρα που διήρκεσε μέχρι και τα μέσα των 70s.

Η μουσική της ψυχής και το μαλλί της εξέγερσης

Λίγα χρόνια νωρίτερα η σόουλ δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της γκόσπελ, του R&B, της σπιρίτσουαλ  και της doo-woop μουσικής. Οι πρώτοι σόουλ μουσικοί (λίγο μετά από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο), καινοτομώντας, μετέτρεψαν, ουσιαστικά, τη γκόσπελ, σε μια πιο κοσμική μορφή τέχνης, με δυνατά φωνητικά και χρήση χάλκινων πνευστών μουσικών οργάνων. Τo κίνημα της σόουλ υποστηριζόταν και από πολλούς λευκούς, οι οποίοι, παρά τα στερεότυπα της εποχής, δε θεωρούσαν την αφρικανική κουλτούρα κακή ή εξευτελιστική, αλλά απλώς διαφορετική, σε αντίθεση με τους περισσότερους, κάτι στο οποίο είχε βοηθήσει και η τζαζ, μαζί με τα κοινωνικά και πολιτικά της επιτεύγματα. Αρχικά, αποτελούσε τη μουσική που άκουγαν οι νέοι μαύροι στις γιορτές και τις συναθροίσεις τους. Όταν, όμως, τα κινήματα υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων, άρχισαν να γιγαντώνονται, η σόουλ έγινε ένα από τα σύμβολα συσπείρωσής τους.

Το φυσικό ογκώδες μαλλί τους, το λεγόμενο άφρο λουκ είναι το ένδοξο, ατίθασο σύμβολο υπερηφάνειας των μαύρων. Όταν οι μαύροι έρχονταν ως σκλάβοι για στην Αμερική κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα, τους ξύριζαν τα μαλλιά σε μια προσπάθεια να τους αφαιρέσουν το αίσθημα της πολιτιστικής ταυτότητας. Τα μαλλιά τους ήταν «ενοχλητικά» μέχρι και τον 20 αιώνα για το σύστημα των φυλετικών διακρίσεων. Γι΄ αυτό και πολλές κυρίως γυναίκες, ίσιωναν τα μαλλιά τους σε μια προσπάθεια να ενσωματωθούν στη «λευκή» κοινωνία.

Το κίνημα «Black is beautiful» στη δεκαετία του ΄60 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στόχευε στο να αλλάξει την ιδέα ότι τα φυσικά χαρακτηριστικά των μαύρων ,«αφροαμερικανών», είναι άσχημα. Έδωσε σε μία γενιά Αφροαμερικανών την αίσθηση της υπερηφάνειας για την ταυτότητά τους. Ο John Sweat Rock ήταν ο πρώτος που υποστήριξε την άποψη ότι «οι μαύροι είναι όμορφοι», την εποχή της δουλείας. Το κίνημα ενθάρρυνε άντρες και γυναίκες να σταματήσουν να ισιώνουν τα μαλλιά τους και να προσπαθούν να ανοίξουν το χρώμα του δέρματός τους. Η κυρίαρχη ιδέα στην Αμερικάνικη κουλτούρα ήταν ότι τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των μαύρων ήταν λιγότερα επιθυμητά και ελκυστικά από αυτά των λευκών. Το κίνημα αυτό ήταν σε μεγάλο μέρος υπεύθυνο για την διάδοση του Άφρο.

image

Ακόμη πιο «επιθετικά» οι Μαύροι Πάνθηρες και ακτιβιστές όπως η Angela Davis, η Nina Simone και η Nikki Giovanni, προέβαλαν μεταξύ άλλων το μαύρο άφρο μαλλί ως σύμβολο του αγώνα κατά του ρατσισμού. «Τα μαλλιά μας ήταν μια φυσική εκδήλωση της εξέγερσής μας», λέει η Lori L. Tharps, συν-συγγραφέας του «Hair Story: Untangling the Roots of Black Hair in America».

Στο βιβλίο της για τη σχέση της βιομηχανίας ομορφιάς με τις Αφρο-αμερικανές γυναίκες «Style and Status», η Susannah Walker αναπαράγει την ιστορία της Annabelle Baker, η οποία, το 1943, δεχόταν ρατσισμό και πίεση από το σχολείο. «Μου είπαν ότι πρέπει να ντρέπομαι που αφήνω τα μαλλιά μου στη φυσική τους κατάσταση», διηγείται η Annabelle.

Η πίεση προς τους μαύρους ανθρώπους να αλλάζουν τα μαλλιά τους ακούνταν τόσο  για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Στη δεκαετία του ’60, ήταν κοινό για τους άντρες να «κολλάνε» τα μαλλιά τους.

Οι μαύροι άνθρωποι έπρεπε να περάσουν πολύ χρόνο, και να υπομείνουν σοβαρό πόνο, για να απαλλαγούν από τα ογκώδη, σγoυρά, άφρο μαλλιά τους.

Θα ήταν αδύνατο να μιλήσουμε για την ιστορία του άφρο κινήματος και τους Μαύρους Πάνθηρες χωρίς να αναφέρουμε την Angela Davis.

Από την Angela Davis ως την Beyonce

Η Άντζελα Ντέιβις είναι μια από τις πιο σημαντικές μορφές στην ιστορία του πολιτικού ακτιβισμού, την  υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων αλλά και εξέχουσα μορφή στο φεμινιστικό κίνημα.

Η Ντέιβις αντιμετώπισε πολιτικές διώξεις τις δεκαετίες του 1960 και 1970 όταν φυλακίστηκε εξαιτίας των κομμουνιστικών πεποιθήσεων της ενώ ο Ρόναλντ Ρέιγκαν προσωπικά μερίμνησε ώστε να της απογορευθεί να διδάσκει στο πανεπιστήμιο στην πολιτεία της Καλιφόρνια. Υπήρξε επίσης μαθήτρια και ακόλουθος του διάσημου κοινωνιολόγου Χέρμπερτ Μαρκούζε της σχολής της Φρανκφούρτης. Αυτό που πάντα την ξεχώριζε και το οποίο δεν άλλαζε ήταν το θρασύ, άφρο μαλλί της.

«Έχω έναν γλυκό μαύρο άγγελο, έχω ένα pin up girl.  Έχω έναν γλυκό μαύρο άγγελο, πάνω στον τοίχο μου. Λοιπόν δεν είναι τραγουδίστρια, ούτε είναι σταρ. Αλλά σίγουρα μιλάει σωστά και κινείται γρήγορα. Όμως το κορίτσι είναι σε κίνδυνο. Ναι, το κορίτσι είναι αλυσοδεμένο. Μα δε το βάζει κάτω. Θα παίρνατε τη θέση της; Μετράει τα λεπτά, μετράει τις μέρες. Είναι ένας γλυκός μαύρος άγγελος, όχι ένας γλυκός μαύρος δούλος (…)».

Έτσι τραγουδούσαν το 1972 ο Mick Jagger και οι Rolling Stones, στο τραγούδι “Sweet Black Angel” του δίσκου  «Exile on Main St». Ο δίσκος, ίσως ο καλύτερος που έχουν κάνει ποτέ,  ενώ το συγκεκριμένο κομμάτι ένα, από τα μετρημένα στα δάχτυλα, αμιγώς πολιτικά τους, που έπαιρνε μάλιστα θέση για μία διόλου «εύπεπτη» πολιτική περσόνα, όσον αφορά τη δημόσια συζήτηση των ΗΠΑ, εκείνη την περίοδο: Την Angela Davis.

image

Και ποιος μπορεί να ξεχάσει την οργή ακόμη και της mainstream Beyoncé; Η Beyonce ξεχώρισε πριν λίγα χρόνια τόσο με την εντυπωσιακή της εμφάνιση όσο και με το ηχηρό πολιτικό μήνυμα στον τελικό του αμερικανικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου Super Bowl.

Ερμήνευσε το «Black Lives Matter rallying cry», με τους χορευτές της να είναι ντυμένοι «Μαύροι Πάνθηρες» που απαιτούν δικαιοσύνη για τον Αφροαμερικανό που δολοφονήθηκε από αστυνομικούς και αποτίουν φόρο τιμής στον Malcolm X.

Θέλησε να περάσει το ηχηρό μήνυμά της με την εκτέλεση του νέου της single Formation στο ημίχρονο του Super Bowl, με αρκετούς χορευτές να κρατούν ένα κομμάτι χαρτί που έγραφε «δικαιοσύνη για τον Martin Wodds», μαύρο άντρα που σκότωσαν αστυνομικοί στο Σαν Φρανσίσκο όταν αρνήθηκε να πετάξει ένα μαχαίρι που κρατούσε στο χέρι του.

image

Σε ένα σημείο οι χορευτές σχημάτισαν στο γήπεδο ένα “Χ” που πιστεύεται ότι ήταν αναφορά στον μαύρο ακτιβιστή Malcolm X και στη συνέχεια σήκωσαν τα χέρια τους στον αέρα, κάνοντας τον χαιρετισμό που παραπέμπει σε αυτόν των Tommie Smith και John Carlos στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αυστραλίας. Πολλοί από τους χορευτές έκαναν τον ίδιο χαιρετισμό (μια γροθιά στον αέρα). Οι χορευτές, ντυμένοι από την κορυφή ως τα νύχια στα μαύρα, φορούσαν και τον μαύρο μπερέ – σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων.

Πρόσφατα, χάρη σε διασημότητες όπως η Solange, η Naomi Campbell και η Elle Varner, οι afros έχουν επιστρέψει. Αυτήν τη φορά, λέει ο καθηγητής Tharps, το κίνημα «Επιστροφή στο Φυσικό» συνδέεται με την εκτίμηση των μαύρων μαλλιών για τη μοναδικότητα και την ομορφιά τους, και λιγότερο με την πολιτική. Η μόδα επιχειρεί να ενώσει και το άφρo κίνημα.

image

Με το φυσικό άφρο λουκ και το χρώμα του δέρματος της η Lineisy Montero είναι το κορίτσι με την κλασική έγχρωμη ομορφιά. Το μάτι των ειδικών της μόδας την εντόπισε σε ένα πάρκο διασκέδασης και από τότε έχει μπει για τα καλά στο χώρο. Την περασμένη χρονιά η 19χρονη συνεργάστηκε με την Prada,  me τους  Céline, Givenchy, Miu Miu και συμμετείχε σε 68 shows.

image

Ακόμη και οι σημερινές σούπερ σταρ μαύρες ηθοποιοί, όπως η Viola Davis και η Lupita Nyong’o, έχουν αγκαλιάσει το άφρο κίνημα. Η Lupita Nyong’o φιλοξενήθηκε στο εξώφυλλο του τεύχους Οκτωβρίου 2016 της Vogue, με αφορμή την προώθηση της νέας της ταινίας Queen of Katwe. Η νεαρή, βραβευμένη με Oscar ηθοποιός, φέρνει στο προσκήνιο μια ιστορία από τη γενέτειρα της και φωτογραφίζεται στην Κένυα δίπλα στην οικογένεια και τους φίλους της.

image

Το βιβλίο «The Fashion Book» αποτελεί ένα οπτικό ντοκουμέντο της εξέλιξης της αισθητικής της μόδας, μια φρέσκια ματιά στον κόσμο της μόδας και τους ανθρώπους που τον ενέπνευσαν και τον δημιούργησαν τα τελευταία χρόνια. Από την εποχή της ωτ κουτύρ ως τις μέρες του πρετ α πορτέ και της διεθνοποίησης της μόδας και των προτύπων της. Η μόδα εξελίχτηκε από πολυτέλεια των λίγων σε αναγκαία προϋπόθεση των μαζών.