Ένα ηχηρό μουρμουρητό ακούστηκε στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όπως μετέδωσαν τα διεθνή ΜΜΕ, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε, πως αν η Βόρεια Κορέα δεν υποχωρήσει,«δεν θα έχουμε άλλη επιλογή παρά να την καταστρέψουμε πλήρως».

Ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν, «rocket man» (πυραυλάνθρωπο) σε αποστολή αυτοκτονίας. Δεν είναι γνωστό αν γέλασε κάποιος με το «αστείο». Εξάλλου η κατάσταση είναι αρκετά κρίσιμη για γέλια. Το βέβαιο είναι πως η ομιλία του Τραμπ στον ΟΗΕ αναζωπύρωσε την ένταση με τη Βόρεια Κορέα, και κλιμακώνοντας την κρίση ξύπνησε τις μνήμες της αγριότερης εποχής του Ψυχρού Πολέμου, δηλαδή την περίοδο της προεδρίας Ρήγκαν στις αρχές της 10ετίας του ’80.

Οι εκατέρωθεν απειλές και προσβολές συνεχίστηκαν τις ημέρες που ακολούθησαν της ομιλίας του Τραμπ. Ο Κιμ Γιονγκ Ουν χαρακτήρισε τον Τραμπ «γεροξεκούτη» και «ψυχικά διαταραγμένο, γκάνγκστερ και κακοποιό που παίζει με τη φωτιά». «Θα πληρώσει ακριβά για όσα εκστόμισε. Θα τον τιθασεύσω με τη φωτιά», είπε. Απαντώντας στις απειλές Τραμπ για «ολοκληρωτική καταστροφή» από τη Βόρεια Κορέα διαρρέεται πως ενδεχομένως να πραγματοποιηθεί δοκιμή μιας βόμβας υδρογόνου πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. «Οι απειλές του (σημ: του Τραμπ) αντί να με τρομάξουν ή να με σταματήσουν, με έπεισαν πως ο δρόμος που έχω επιλέξει είναι ο σωστός και θα τον ακολουθήσω μέχρις εσχάτων».

Από την πλευρά του ο Τραμπ, μία ημέρα μετά τις πρόσθετες κυρώσεις σε βάρος της Πιονγιάνγκ, έγραψε στο Twitter, πως ο Κιμ Γιονγκ Ουν είναι «προφανώς ένας παράφρων που δεν τον νοιάζει να κάνει τον λαό του να λιμοκτονεί ή να τον σκοτώνει, θα δοκιμαστεί όπως ποτέ μέχρι τώρα». Ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος σημείωσε επίσης πως σε περίπτωση που η Βόρεια Κορέα πραγματοποιήσει μια δοκιμή βόμβας υδρογόνου πάνω από τον Ειρηνικό «τα δεδομένα θα αλλάξουν». Η Ουάσινγκτον, σημείωσε, αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά την απειλή, χωρίς όμως να προσδίδει «τόση βάση» στο να προχωρήσει η Πιονγκιάνγκ σε μια τέτοια ενέργεια. «Υπάρχουν κάποιοι παληκαρισμοί που θεωρούνται δεδομένοι όταν έχουμε να κάνουμε με τη Βόρεια Κορέα», πρόσθεσε. 

Ήδη από τον περασμένο Ιούλιο ο Τραμπ είχε κλιμακώσει την ρητορική του εναντίον της Βόρειας Κορέας, η οποία βρισκόταν κοντά στο να αποκαλύψει στον κόσμο την δυνατότητα ανάπτυξης διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου. Ωστόσο, έσπευδε να προσθέσει πως δεν χαράσσει κόκκινες γραμμές. Όλα αυτά, πριν ακόμη η Βόρεια Κορέα πραγματοποιήσει την μεγαλύτερη μέχρι εκείνη τη στιγμή πυραυλική δοκιμή της, με τους πυραύλους της να πραγματοποιούν πτήση πάνω από την Ιαπωνία. Και πριν ο Τραμπ απειλήσει την Πιονγιανγκ ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη με «φωτιά και οργή που ο κόσμος δεν έχει δει ποτέ πριν» αν απειλήσει ποτέ ξανά τη χώρα του. Αλλά και πριν ο αντιστράτηγος Μακμάστερ, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας, προειδοποιήσει ότι »υπάρχει στρατιωτική επιλογή».

Οι «κόκκινες γραμμές» και η πραγματικότητα

Όλα αυτά σημαίνουν ότι, είτε το δηλώνει είτε όχι, ο  Τραμπ έχει τώρα «κόκκινη γραμμή». Και ας μην σπεύσουμε να εφησυχάσουμε στην λογική της «γραφικότητας». Διότι, όπως αναφέρει δημοσίευμα του «Politico», επικαλούμενο πηγές στο συμβούλιο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, αυτή η «γραμμή» είναι σοβαρή και αποτελεί «αυτο-προσαρμοσμένη» κλιμάκωση αυτού που έχει μετατραπεί σε πραγματική κρίση με την Βόρεια Κορέα. Στην πραγματικότητα, ο κομπασμός του Τραμπ μπορεί να είναι πιο αυθεντικός από τη φήμη του περί μεγαλοστομίας πάνω σε ζητήματα ανάληψης δράσης. Μάλιστα, το περιοδικό επικαλείται δύο Ρεπουμπλικανούς βετεράνους προηγούμενων διοικήσεων, σύμφωνα με τους οποίους, ο Μακμάστερ έχει επαναλάβει τις δημόσιες προειδοποιήσεις για σοβαρή εξέταση στρατιωτικών επιλογών έναντι της Βόρειας Κορέας και σε κλειστές συνεδριάσεις στις οποίες ήταν παρόντες.

Για τον ναύαρχο σε αποστρατεία, Ντένις Μπλερ, πρώην διευθυντή της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ, το σημείο που φαίνεται να οριοθετεί η διοίκηση Τραμπ είναι, πως αν η Βόρεια Κορέα καταφέρει να αποκτήσει έναν αξιόπιστο πύραυλο που μπορεί να φτάσει στις ΗΠΑ κουβαλώντας πυρηνικές κεφαλές, αυτό αλλάζει τα πάντα. «Λοιπόν, όχι δεν το κάνει. Ποτέ δεν το έκανε» λέει σε συνέντευξη στο The Global Politico.

Για τον ίδιο, αυτή η έμφαση στον πυρηνικό πύραυλο που είναι ικανός να φτάσει στις ΗΠΑ, αποτελεί ένα «αυτο-διαβλητό πολιτικό μειονέκτημα, το οποίο η ίδια η διοίκηση έχει θέσει στον εαυτό της». οι Βορειοκορεάτες θα περάσουν σύντομα το όριο της ύπαρξης τέτοιου πυραύλου που έθεσε ο Τραμπ, αν δεν το έχουν κάνει ήδη. «Και λοιπόν, τι θα κάνουν οι ΗΠΑ σε εκείνο το σημείο;» λέει ο Μπλερ. «Από την εμπειρία μου νομίζω ότι δεν χαρακτηρίζεις κάτι ως απαράδεκτο, εκτός αν μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτό. Αν βάζεις κόκκινη γραμμή εκεί έξω, πρέπει να είσαι σε θέση να την επιβάλλεις με αποδεκτό κόστος, αν ο εχθρός σου σε υποτιμά λανθασμένα και διασχίζει την γραμμή».

Τώρα λοιπόν που ο Τραμπ λέει ότι έχει «κόκκινη γραμμή» (ανεξάρτητα από την παλαιότερη πεποίθησή του ότι οι κόκκινες γραμμές «είναι ηλίθιες», όπως αυτή του Ομπάμα με την Συρία στην περίπτωση που η τελευταία χρησιμοποιούσε χημικά όπλα) σημαίνει αυτό ότι η απειλή του πολέμου είναι αληθινή αυτήν την φορά; Είναι όντως ο Τραμπ έτοιμος να κάνει αυτό που τρεις προηγούμενοι πρόεδροι των ΗΠΑ δεν έκαναν, λόγω του προφανούς λόγου ότι το κόστος θα ήταν τεράστιο;

Η αλήθεια είναι ότι καμία από τις πηγές του δημοσιεύματος δεν μπορεί να δώσει σίγουρη απάντηση. Αν ο Μακμάστερ χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα, τόσο στις ιδιωτικές συναντήσεις, όσο και στον δημόσιο λόγο, είναι επίσης πιθανό να το κάνει, προκειμένου να επαναφέρει την αξιοπιστία του στρατιωτικού αποτρεπτικού παράγοντα και όχι για να υπονοήσει επικείμενη επίθεση. Άλλωστε, πολλοί στην Ουάσιγκτον έχουν πειστεί μετά από οκτώ μήνες της διοίκησης Τραμπ, ότι ο πρόεδρος νιώθει πιο άνετα να δείχνει το σπαθί του παρά να το κουνά.

Μήπως τελικά ο Τραμπ είναι περισσότερο απρόβλεπτος;

Την ίδια ώρα όμως, προκύπτει ένα δίλημμα από την ρητορική του Τραμπ. Όπως το έθεσε ένας πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο Κρίστοφερ Χιλ,«πώς θα κάνουμε “οργή και φωτιά” χωρίς να εισπράξουμε μια παγκόσμια πυρκαγιά;». Ο Χιλ ήταν ο τελευταίος υψηλόβαθμος Αμερικανός διπλωμάτης που είχε απευθείας, πρόσωπο με πρόσωπο, συνομιλίες με τους Βορειοκορεάτες. Ήταν η εποχή της δεύτερης θητείας του Τζορτζ Μπους, «η οποία δεν ήταν γνωστή για την “αγκαλιά” της προς την πολύπλευρη διπλωματία», όπως το έθεσε δεικτικά.

Ο Τραμπ είναι τώρα ο τέταρτος Αμερικανός πρόεδρος που χαρακτηρίζει ως «απαράδεκτη» μια πυρηνικά εξοπλισμένη Βόρεια Κορέα. Ακόμη και όταν το πυρηνικό οπλοστάσιο της Βόρειας Κορέας έχει ενισχυθεί και έχει φτάσει σε ένα τεχνολογικό επίπεδο που μπορεί να αγγίξει την αμερικανική ενδοχώρα. Ο Χιλ λέει ότι είναι «πονεμένη ιστορία» η διαπραγμάτευση με την Βόρεια Κορέα. «Ακόμη κάνω αποθεραπεία από τις διαπραγματεύσεις με την Βόρεια Κορέα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να το έχουμε στην ατζέντα μας».

Πάντως και οι δύο, ο Χιλ και ο Μπλερ, εμφανίζονται καθησυχαστικοί αναφορικά με την πιθανότητα ενός πολέμου. «Δεν πιστεύω ότι διατρέχουμε πολύ μεγάλο κίνδυνο πυρηνικών “ανταλλαγών” μεταξύ της Βόρειας Κορέας και των Ηνωμένων Πολιτειών» εκτιμά ο Μπλερ. Ωστόσο και οι δύο ανησυχούν περισσότερο για τις αλλαγές στην προσέγγιση του ζητήματος από την διοίκηση Τραμπ. Όχι επειδή νομίζουν ότι οι προηγούμενοι ήταν καλύτεροι…

Ο Μπιλ Κλίντον, για παράδειγμα, διέκοψε την συμφωνία με τους Βορειοκορεάτες για να εγκαταλείψουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα. Ο Μπους, παρά την οργή των σκληροπυρηνικών στο εσωτερικό της διοίκησής του, τελικά επέστρεψε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και έφτασε κοντά σε μια συμφωνία καταστροφής του βορειοκορεατικού πλουτώνιου, πριν όμως αυτή καταρρεύσει τελικά. Ο Ομπάμα δεν έφτασε ποτέ τόσο μακριά, επιλέγοντας την πολιτική των κυρώσεων, των μυστικών σαμποτάζ και την «στρατηγική της υπομονής», ακόμη και όταν ο Κιμ Γιονγκ Ουν έκανε σαφές ότι το πυρηνικό πρόγραμμα θα ήταν από τους πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Και πάλι όμως για τον Μπλερ, ο Κιμ ακολουθεί ουσιαστικά την εξωτερική πολιτική που έχει χαράξει η Βόρεια Κορέα τα τελευταία 50 χρόνια. Η διαφορά είναι, σύμφωνα με τον Χιλ, ότι ο σημερινός Βορειοκορεάτης ηγέτης, δεν νοιάζεται για το τι σκέφτεται η Κίνα – η οποία θεωρείται από τον Τραμπ το βασικό μέσο πίεσης στην Πιονγιανγκ – ή για το τι σκέφτονται οι ΗΠΑ. Και σίγουρα δεν είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις στην βάση των οποίων θα είναι η αποπυρηνικοποίηση της χώρας του.

Και οι δύο όμως συμφωνούν σε κάτι που είναι εντυπωσιακό αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για πρώην υψηλόβαθμα στελέχη των αμερικανικών διοικήσεων: Ότι η παρέκκλιση Τραμπ είναι περισσότερο ενδεικτική.  Ο Μπλερ λέει ότι πάντα οι ΗΠΑ ήταν ο δυνατός, σιωπηλός πόλος απέναντι σε όλη αυτή την τρελή ρητορική της Πιονγιανγκ, με προσεκτικές δηλώσεις, «αλλά αυτό δεν είναι το στυλ του προέδρου». Ο Χιλ υπογράμμισε την «τουιτερο-καταιγίδα» του Τραμπ έναντι της Βόρειας Κορέας και τον χαρακτηρισμό του Κιμ ως «rocket man», ως χαρακτηριστικά παραδείγματα της κάθε άλλο παρά διπλωματικής προσέγγισης της νέας διοίκησης στο ζήτημα.

Και οι δύο πάντως πιστεύουν ότι η ιστορία και η ζωή διαμορφώνει τις προεδρικές αποφάσεις πολύ περισσότερο από ό,τι φανταζόμαστε. Αυτό σημαίνει ότι η Αμερική δεν θα ξεκινήσει έναν πόλεμο με τη Βόρεια Κορέα και ότι αν ο Τραμπ βρει τρόπους να ξεπεράσει αυτήν την απειλή, ο Κιμ θα τον ακολουθήσει. Αλλά, όπως είπαν και οι δύο παλαίμαχοι διπλωμάτες, πάντα υπάρχει η πιθανότητα να υπερτιμήσουμε υπερβολικά την κατάσταση…