Η Γερμανία υποχώρησε μπροστά στις συντονισμένες πιέσεις των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και συμφώνησε σε επείγουσα δράση για να μειωθούν τα αυξανόμενα κόστη δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας. Έπειτα από ένα μαραθώνιο διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν στη δημιουργία έως τα τέλη του 2012 ενός μηχανισμού που θα επιτρέψει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απ’ ευθείας μέσω των μηχανισμών στήριξης, χωρίς να προσθέτει επιπλέον βάρη στο χρέος της χώρας που θα προσφεύγει στο μηχανισμό αυτό. Νωρίτερα, είχε ανακοινωθεί και η συμφωνία για ένα αναπτυξιακό πακέτο 120 δισ. ευρώ, το οποίο μάλιστα θα εισάγει και τα ομόλογα έργου ως εργαλείο χρηματοδότησης.
 

Ads

Σε δηλώσεις του νωρίς το πρωί της Παρασκευής, μετά το πέρας των εργασιών της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χερμαν βαν Ρομπάι ανέφερε πως οι ηγέτες της Ευρωζώνης αποφάσισαν να αλλάξουν τους όρους της επικείμενης διάσωσης των ισπανικών τραπεζών και να επιτρέψουν στην Ιταλία να αντλήσει από τα ταμεία στήριξης της ευρωζώνης για να μειώσει τα κόστη δανεισμού της.

Η ευρωζώνη θέλει να δημιουργήσει μέχρι τα τέλη του 2012 έναν εποπτικό μηχανισμό με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που θα επιτρέψει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απ’ ευθείας μέσω των ταμείων στήριξης, υπό ορισμένους όρους, δήλωσε ο βαν Ρομπάι.

Παράλληλα, σημείωσε ότι οι προτάσεις αυτές θα σπάσουν τον «φαύλο κύκλο» μεταξύ τραπεζών και εθνικών κυβερνήσεων. Η ευρωζώνη είναι επίσης έτοιμη για μια επέμβαση των ταμείων στήριξης για να καθησυχαστούν οι αγορές, πρόσθεσε.
 
Όπως προκύπτει από την απόφαση της Συνόδου, οι χώρες που ζητούν στήριξη για τα ομόλογά τους από το μόνιμο μηχανισμό διάσωσης (ESM) θα πρέπει να υπογράφουν ένα μνημόνιο συνεννόησης στο οποίο θα αναφέρονται οι υφιστάμενες πολιτικές δεσμεύσεις τους και θα συμφωνείται ένα χρονοδιάγραμμα. Οι όροι αυτών των μνημονίων ενδέχεται να είναι πιο «χαλαροί» ώστε να γίνονται ευκολότερα αποδεκτοί, διευκρινίζουν αξιωματούχοι. 

Ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο δήλωσε ότι θα χρησιμοποιηθούν οι μηχανισμοί στήριξης για την σταθεροποίηση των αγορών, ενώ ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ σημείωσε: «Στέλνουμε ένα μήνυμα στις αγορές και ελπίζουμε αυτό να τις πείσει». 

Aναπτυξιακό πακέτο 120 δισ. ευρώ
 
Αρκετές ώρες πριν, ο βαν Ρομπάι είχε ανακοινώσει ότι οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν σε ένα αναπτυξιακό πακέτο 120 δισ. ευρώ, το οποίο μάλιστα θα εισάγει και τα ομόλογα έργου ως εργαλείο χρηματοδότησης. Τα κεφάλαια αυτά ήδη περιλαμβάνονται στους σχετικούς προϋπολογισμούς και απλώς «έρχονται στο προσκήνιο» με αναπτυξιακούς στόχους, δεν αποτελούν δηλαδή επιπλέον ενίσχυση της ρευστότητας στις οικονομίες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα.

Οπως δήλωσε ο βαν Ρομπάι, οι εταίροι ενέκριναν και στην ενίσχυση των κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κατά 10 δισ. ευρώ. Η ενίσχυση αυτή θα αυξήσει τη συνολική δανειοδοτική ικανότητα της τράπεζας με 60 δισ. ευρώ. «Αυτά τα χρήματα πρέπει να πάνε σε όλη την Ευρώπη», επισήμανε.

Νωρίτερα, η Ισπανία και η Ιταλία είχαν ανακοινώσει ότι αποσύρουν την στήριξή τους από το πακέτο ανάπτυξης, περιμένοντας συγκεκριμένες λύσεις για το απαγορευτικό κόστος δανεισμού των χωρών τους.

Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η Ισπανία και η Ιταλία ήραν τελικά τις επιφυλάξεις τους και συμφώνησαν στο αναπτυξιακό πακέτο των 120 δισ. ευρώ. «Η Ισπανία και η Ιταλία ήραν τις επιφυλάξεις τους», δήλωσε ο Γιούνκερ στο τέλος της συνόδου. Οι δύο χώρες έκαναν ένα μπρα-ντε-φερ με τους Ευρωπαίους εταίρους τους για να τις βοηθήσουν γρήγορα, επιφυλασσόμενες να συμφωνήσουν στο σύμφωνο αυτό.

Ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
 
Στη Σύνοδο Κορυφής αποφασίστηκε επίσης η ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, όπως ανακοίνωσε ο βαν Ρομπάι. Μία πρώτη έκθεση θα παρουσιαστεί τον προσεχή Οκτώβριο, ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα έχει ολοκληρωθεί η σχετική επεξεργασία.
 
Στο προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής αναφέρεται ότι η τραπεζική ένωση θα πρέπει να καλύπτει το σύνολο της ΕΕ, επιτρέποντας ωστόσο διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών εντός και εκτός Ευρωζώνης.
 
Ο κ. Ρομπάι είχε δώσει στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη μια έκθεση στην οποία πρότεινε μια «αληθινή Οικονομική και Νομισματική Ένωση» σε ορίζοντα 10 ετών, η οποία θα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: τραπεζική, δημοσιονομική, οικονομική και πολιτική ένωση. Ένα από τα κύρια μέτρα που προτείνονται, έγκειται στην εγκαθίδρυση μιας κεντρικής επίβλεψης των εθνικών προϋπολογισμών στην Ευρωζώνη.
 
Ο βαν Ρομπάι, ο οποίος επεξεργάστηκε την αναφορά που παρουσιάσθηκε χθες σε συνεργασία με τον πρόεδρο της Κομισιόν, του Eurogroup και της ΕΚΤ, ανακοίνωσε πως η επεξεργασία ενός ακριβέστερου οδικού χάρτη θα γίνει μέσα στους προσεχείς μήνες.
 
Ικανοποίηση Μόντι
 
Ικανοποιημένος για τη συμφωνία που επετεύχθη δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, χαρακτηρίζοντάς την πολύ σημαντική για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ. Όπως δήλωσε, «η ικανοποίηση για την Ιταλία είναι διπλή: τόσο για το περιεχόμενο της συμφωνίας όσο και επειδή ενίσχυσε τη διαδικασία μπλοκάροντας την υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης μέχρι να πετύχει επείγοντα μέτρα για τις χώρες που αντιμετωπίζουν χρηματοπιστωτικές δυσκολίες».
 
Ο Ιταλός πρωθυπουργός παραδέχθηκε πως οι συνομιλίες με τους Ευρωπαίους εταίρους του πέρασαν «μια πολύ δύσκολη στιγμή». «Υπήρξαν λίγες εντάσεις», αλλά «αυτό ήταν χρήσιμο», δήλωσε. «Αν και αναγνωρίζαμε τον εαυτό μας στο σύμφωνο ανάπτυξης, η Ιταλία εξέφρασε μια επιφύλαξη και εμπόδισε την άμεση υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης, όπως έκανε στη συνέχεια και η Ισπανία», εξήγησε.
 
Τελικά, όπως επισήμανε, αυτό το μπρα-ντε-φερ κατέληξε σε ικανοποιητικά μέτρα για τη σταθεροποίηση της ευρωζώνης. «Με αίτημα της Ιταλίας εισήχθη, μετά από μακρά συζήτηση, μια παράγραφος στη δήλωση για τους μηχανισμούς σταθεροποίησης των αγορών σχετικά με τα κράτη που σέβονται τις συστάσεις που γίνονται προς τις χώρες τους καθώς και το σύμφωνο σταθερότητας», όμως δυσκολεύονται παρόλα αυτά να χρηματοδοτηθούν στις αγορές λόγω απαγορευτικών επιτοκίων, δήλωσε ο Μόντι.
 
«Αυτή είναι η περίπτωση της Ιταλίας αυτή τη στιγμή», υπογράμμισε διαβεβαιώνοντας πάντως ότι η Ρώμη δεν σκοπεύει να προσφύγει προς το παρόν στους μηχανισμούς αυτούς. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ιταλία «αγωνίσθηκε γι΄ αυτά τα μέτρα, αλλά δεν προτίθεται προς το παρόν να επωφεληθεί από αυτά».

Μέρκελ: Η φόρμουλα δεν αλλάζει
 
Ο Μόντι δεν κέρδισε τα πάντα, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε στους δημοσιογράφους. «Η Ιταλία ήθελε άμεση αγορά ομολόγων από τα πακέτα διάσωσης στη δευτερογενή αγορά, Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Και ήθελαν και μια διασφάλιση επιτοκίου. Ούτε αυτό θα συμβεί».
 
Στην πρώτη της αντίδραση, η καγκελάριος Μέρκελ δεν ομολόγησε βεβαίως καμία συνθηκολόγηση: «Η φόρμουλα δεν αλλάζει», είπε στους δημοσιογράφους προσερχόμενη σήμερα στη 2η μέρα εργασιών της Συνόδου. «Νομίζω ότι πήραμε μερικές σημαντικές αποφάσεις, αλλά παραμένουμε στη φιλοσοφία μας ‘καμία βοήθεια χωρίς αποτέλεσμα’». Πρόσθεσε ότι θα υπάρξουν προϋποθέσεις για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω των μηχανισμών στήριξης και τόνισε ότι «οι χώρες θα πρέπει να πληρούν πρώτα κάποιες προϋποθέσεις τις οποίες θα ελέγχει η τρόικα».
 
Άνοδος του ευρώ μετά τις αποφάσεις της ΕΕ
 
Ανοδικά κινείται η ισοτιμία του ευρώ στο Τόκιο αμέσως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας των Ευρωπαίων ηγετών. Συγκεκριμένα, η ισοτιμία του ευρώ έφτασε στο 1,2626 δολάριο από το 1,2439 που ήταν μερικές ώρες νωρίτερα και σε πάνω από 100 γεν στις 06:02 (ώρα Ελλάδας) έναντι 98,50 γεν δύο ώρες νωρίτερα.