Στην αριστοκρατική συνοικία Ginza του Τόκιο, ετοιμάζεται να πέσει η αυλαία, όπως επιβάλει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ισχύει σε δέκα νομούς της Ιαπωνίας λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην είσοδο του μετρό Shimbashi, για να φωνάξουν – ειρηνικά και υπό αστυνομική επιτήρηση – την αντίθεσή τους ως προς την τριακοστή δεύτερη διοργάνωση των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Μεταξύ των συνθημάτων που φώναζαν ή των γραμμένων σε πανό, «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες σκοτώνουν τους φτωχούς», «Ας σβήσουμε την Ολυμπιακή Φλόγα!», ενώ ένας διαδηλωτής φώναξε εύστοχα: «Σώστε ζωές και όχι τους Αγώνες».

«Η αντίθεσή μας δεν ξεκίνησε με την πανδημία», δήλωσε ο Αγιάκο Γιοσίντα (Ayako Yoshida). Είναι μέλος μίας ένωσης («Han Gorin») που αντιτίθεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες και διοργανώνει τακτικά διαδηλώσεις εδώ και δύο μήνες. Η μία λαμβάνει χώρα κάθε Παρασκευή έξω από το γραφείο της Οργανωτικής  Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Αγιάκο Γιοσίντα εξήγησε, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ότι, πέραν των άλλων, θα «στερήσουν από ανθρώπους ιατρικό δυναμικό».

Η Ιαπωνία βιώνει ένα ανησυχητικό τέταρτο κύμα κορονοϊού από τις αρχές Απριλίου, το 70% του πληθυσμού ζει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (κλείσιμο των καταστημάτων μη βασικών ειδών και των εστιατορίων στις 8μμ.). Το σημαντικότερο, η χώρα άνοιξε τα πρώτα κέντρα μαζικού εμβολιασμού μόλις στις 24 Μαΐου και το ποσοστό των εμβολιασμένων σήμερα κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Αν και η μικρή πομπή των διαδηλωτών δεν συναρπάζει τους περαστικούς, οι Ιάπωνες φαίνεται να αντιτίθενται πραγματικά στη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Φοβούνται ότι το κορυφαίο αθλητικό γεγονός – με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων αθλητών, τεχνικών στελεχών, μελών των Ομοσπονδιών και δημοσιογράφων – θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία ακόμη έξαρση και μάλιστα των μεταλλάξεων του κορονοϊού. Σύμφωνα με μια τελευταία δημοσκόπηση της εφημερίδας «Asahi Shimbun», το 83% των Γιαπωνέζων τάχθηκε κατά της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι θα διεξαχθούν στο Τόκιο κατά το διάστημα 23 Ιουλίου – 8 Αυγούστου, και συγκεκριμένα, 40% τάχθηκε υπέρ της ακύρωσης και 43% υπέρ της αναβολής.

Η καταγεγραμμένη στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών αυξανόμενη δυσαρέσκεια ποτέ δεν ήταν τόσο μαζική. Σύμφωνα με άλλες δημοσκοπήσεις, η ίδια πλειονότητα εμφανίζεται απογοητευμένη από τα μέτρα της κυβέρνησης του Πρωθυπουργού Γιοσιχίντε Σούχα (Yoshihide Suga) για την αντιμετώπιση του τέταρτου κύματος κορωναϊού. Η δυσαρέσκεια ώθησε το δικηγόρο και πολιτικό Κέντζι Ουτσουνομίγια (Kenji Utsunomiya) να ξεκινήσει μία διαδικτυακή καμπάνια στις αρχές Μαΐου με τίτλο «Ας ακυρώσουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, για να προστατεύσουμε τη ζωή μας». Συγκέντρωσε εντός δύο ημερών 200.000 υπογραφές και, σήμερα, έχει τις διπλάσιες.

Η δυσαρέσκεια του προσωπικού ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης

Στην συναινετική, συνήθως, ιαπωνική κοινωνία, δυνατές φωνές ακούγονται, για να αμφισβητήσουν ή να εναντιωθούν σαφώς στη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Ακολούθησαν αρκετοί αθλητές, ο σκηνοθέτης Τακέσι Κιτάνο (Takeshi Kitano) – εισηγητής της «επιστροφής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα» – και πολλά συνδικάτα του νοσοκομειακού τομέα, που κατήγγειλαν τους όρους της δεσμευτικής σύμβασης μεταξύ Τόκιο και Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η οποία προβλέπει την ανάγκη να διατεθούν τριάντα νοσοκομεία, που θα απαιτήσουν περισσότερους από 10.000 υπαλλήλους.

Ο Hideaki Daïri, που εργάζεται σε νοσοκομείο και εκπροσωπεί συνδικαλιστικά το προσωπικό, σημείωσε πως οι ώρες υπερωριών είναι εξαντλητικές και εξέφρασε την ανησυχία του για την επίταξη των νοσοκομείων. Όπως και αυτός, μεγάλες οργανώσεις ιατρικού προσωπικού κάλεσαν προσφάτως σε ακύρωση της διοργάνωσης, με τις αντιδράσεις να κλιμακώνονται ύστερα και από την πρόταση της οργανωτικής επιτροπής για εθελοντική εργασία.

Έκρηξη του προϋπολογισμού

«Αυτές οι αντιδράσεις των γιατρών αποτελούν ανήκουστο φαινόμενο. Δεν έχει ξανασυμβεί», εξήγησε στη Le Monde ο Satoshi Ukai,  φιλόσοφος και ειδικός στη γαλλική λογοτεχνία, καθώς προετοίμαζε μια ακόμη συγκέντρωση ενάντια στους Αγώνες στην πόλη του, Matsumoto. «Η κυβέρνηση έθεσε ως προτεραιότητα τους Ολυμπιακούς, κι όχι τη θεραπεία του κορονοϊού», σημείωσε, τονίζοντας μεταξύ άλλων τα προβλήματα στην πρόσβαση των πολιτών σε διαγνωστικά τεστ – κοστίζουν μεταξύ 15 και 300 ευρώ αναλόγως την πόλη και το είδος – αλλά και την αδιαφορία που έχει επιδείξει η κυβέρνηση απέναντι στη δυσαρέσκεια του κόσμου.

Ενεργός ακτιβιστής της Ένωσης Αντιολυμπιακών Αγώνων («Okotowalink»), ο Satoshi Ukai σημείωσε ότι ήδη, από το 1964, είχαν υψωθεί φωνές, για να επικρίνουν τη διοργάνωση των πρώτων Θερινών Αγώνων στο Τόκιο, καθώς και κινήματα πολιτών κατά των Αγώνων στο Ναγκάνο (Nagano), το 1998. Ενώ αρχικά οι Ιάπωνες τάσσονταν μάλλον υπέρ το 2013 όταν ανακοινώθηκε το Τόκιο ως διοργανώτρια πόλη, οι αντιπαραθέσεις ως προς το κόστος της εκδήλωσης περιόρισαν σύντομα τον ενθουσιασμό.

Ο προϋπολογισμός των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο εκτοξεύτηκε από την έναρξη των κατασκευών. Η εκτίμηση της Ολυμπιακής Επιτροπής ήταν ότι θα ανέλθει τελικά σε 12,6 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά, σύμφωνα με πρόσφατο έλεγχο του ιαπωνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το κόστος θα κινηθεί στα 20 δισεκατομμύρια. Αυτοί οι Αγώνες έπρεπε να δείξουν μία ισχυρή Ιαπωνία μετά τις καταστροφές του 2011. Τελικά θα διεξαχθούν σε μία ανήσυχη χώρα, κεκλεισμένων των θυρών και υπό έντονη επιτήρηση.

* Με πληροφορίες από τη Le Monde