Μαζικοί καβγάδες και άφθονο αλκοόλ είναι πλέον άρρηκτα συνδεμένα στις ΗΠΑ -ειδικά στη Νέα Υόρκη- κάθε χρόνο με το χριστουγεννιάτικο event, την περίφημη παρέλαση SantaCon, όπου δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ντυμένοι αγιοβασίληδες συγκεντρώνονται με πρόσχημα φιλανθρωπικούς σκοπούς, αλλά περισσότερο για να γλεντήσουν. Και όμως αυτό το «ετήσιο trash σόου» ξεκίνησε πριν από δεκαετίες ως κίνημα ενάντια στον υπερκαταναλωτισμό και τη θρησκευτική υποκρισία. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 κάποιοι τολμηροί Αμερικανοί, ήταν φανερά ενοχλημένοι από την εμπορευματοποίηση των Χριστουγέννων από τις μεγάλες εταιρείες, τον έντονο καταναλωτισμό των ημερών, αλλά και την θρησκευτική υποκρισία. Πρόκειται για τους ανθρώπους της περίφημης πλην ανατρεπτικής Cacophony Society. Η εν λόγω οργάνωση πολιτιστικών δρώμενων λοιπόν, εμπνεύστηκε από μια παλαιότερη πρωτοβουλία μιας ομάδας Δανών, που ονομαζόταν «Solvognen» -που πήρε το όνομά της από το χάλκινο τέχνεργο Άρμα του ήλιου του Τρούντχολμ- η οποία το 1974 είχε κάνει το εξής:

Είχε πραγματοποιήσει μια τετραήμερη διαδήλωση, κατά την οποία η ομάδα μπήκε σε ένα πολυκατάστημα και μοίρασε βιβλία σε καταναλωτές που ήταν σε σύγχυση αναζητώντας τα χριστουγεννιάτικα δώρα. Η ομάδα Solvognen ήταν «ένας εξαιρετικός δανέζικος αντάρτικος θεατρικός θίασος», είχε σχολιάσει το περιοδικό Mother Jones το 1977, με λαχτάρα για «έναν απλούστερο τρόπο ζωής στη Δανία, όπου ο αμερικανικός καταναλωτισμός δεν αποτελεί αξιοζήλευτο πρότυπο».

Έτσι, το 1994, στις ΗΠΑ η Cacophony Society, έχοντας ως παράδειγμα τη δράση της Solvognen, έντυσε μια ομάδα ανθρώπων Άγιους Βασίληδες τους οποίους έβγαλε στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο για να διαμαρτυρηθούν. Σάρκασαν τους ντόπιους για τον καταναλωτισμό τους και διέκοψαν τα πάρτι της υψηλής κοινωνίας, με στόχο «μια μικρή κοροϊδία για μια βλακώδη γιορτή που βασιζόταν αποδεδειγμένα σε μια ανίερη συμμαχία θρησκευτικής υποκρισίας και εμπορικής λαγνείας», όπως έγραψε το 2014 ο John Law, ένα από τα γνωστά μέλη της Cacophony Society και φυσικά «Άγιος Βασίλης». Έτσι γεννήθηκε η εκδήλωση SantaCo.

Τον Δεκέμβρη του 1995 μάλιστα ο John Law είχε σοκάρει πολλούς, όταν κατάφερε με τέχνασμα, ντυμένος Άγιος Βασίλης να κρεμαστεί από έναν φανοστάτη ως ένδειξη σαρκασμού στην χριστουγεννιάτικη γιορτή. Φυσικά είχε φροντίσει να το κάνει τέτοια ώρα που να μην υπάρχουν παιδιά μπροστά. Η ομάδα ήθελε να σατιρίσει την εμπορευματοποίηση των Χριστουγέννων έχει πει ο ίδιος: «Με το SantaCon, μου φάνηκε ότι είχαμε κάνει ακριβώς αυτό. Πήραμε πίσω τις διακοπές από το Macy’s, από τον Julius, από τον Jesus, από την Coca-Cola».

Οι καιροί αλλάξαν: Μπαρότσαρκες

Ωστόσο, όποια παιδιά τυχαίνει να βρεθούν στους δρόμους αυτό το Σάββατο στο SantaCon, είναι απίθανο να λάβουν τα παραπάνω μηνύματα. Αντί να τους δοθεί η ευκαιρία να δουν τον αγαπημένο τους γιορτινό σύμβολο, θα δουν ένα trash θέαμα καθώς τα τελευταία χρόνια το αντικαταναλωτικό πνεύμα της Solvognen στις ΗΠΑ έχει εκμαυλιστεί.

Το 2013, παρά το γεγονός ότι το αστυνομικό τμήμα της Νέας Υόρκης ξεκίνησε μια εκστρατεία κατά του SantaCon, μια ομάδα Άγιων Βασίληδων, με ένα «ξωτικό», πιάστηκαν από τον φακό να καβγαδίζουν σε δρόμο του Μανχάταν. Την ίδια χρονιά, έκανε τον γύρο του διαδικτύου ένας Άγιος Βασίλης να αυνανίζεται δημόσια την ώρα της γιορτής ενώ το 2019 ένας Άγιος Βασίλης στη Νέα Υόρκη, ουρούσε στη μέση των McDonald’s μπροστά σε ένα παιδί.

Ωστόσο, το SantaCon «δεν προοριζόταν να είναι μια ξεφτιλισμένη μπαρότσαρκα μεθυσμένων. Δεν καβγαδίζαμε με τον κόσμο. Δεν κάναμε εμετό στα αυτοκίνητα των ανθρώπων. Ήταν και λίγο πάρτι; Ναι, ήταν, όντως κάποιοι έπιναν. Αλλά ήταν έτσι ώστε να είναι ειρωνικό. Κοροϊδεύαμε την εμπορικότητα. Θέλω να πω, δεν κάναμε τους ανθρώπους να υπογράψουν μια αίτηση: “Γ@@@ τα Χριστούγεννα”. Δεν ήμασταν κάποια σταλινική πολιτική ομάδα. Αλλά ντυμένοι σαν Άγιοι Βασίληδες και διασκεδάζοντας στο δρόμο, νιώσαμε ότι παίρναμε πίσω τις διακοπές των Χριστογέννων». Είχε δηλώσει σε μακροσκελή συνέντευξη ο Law.

Όπως αναφέρει ο Guardian, μετά από επικοινωνία που είχε με τους διοργανωτές, η διοργάνωση SantaCon έχει συγκεντρώσει 750.000 δολάρια τα τελευταία 10 χρόνια. Οι παρευρισκόμενοι ειδοποιούνται για το σημείο εκκίνησης λίγες μέρες πριν το SantaCon και συνήθως εμφανίζονται δεκάδες χιλιάδες ντυμένοι στα κόκκινα. Το SantaCon δεν γίνεται μόνο στη Νέα Υόρκη. Παρόμοιες εκδηλώσεις να λαμβάνουν χώρα στις ΗΠΑ και πέρα από αυτήν, αλλά είναι η συγκέντρωση στη Νέα Υόρκη που έχει κερδίσει τη χειρότερη φήμη. Κάθε χρόνο χαρακτηρίζεται από βανδαλισμούς και ανεξέλεγκτους μεθυσμένους. Μάλιστα ορισμένοι ιδιοκτήτες μπαρ μποϊκοτάρουν την εκδήλωση, αρνούμενοι την είσοδο σε οποιονδήποτε φοράει στολή του Άγιου Βασίλη.

Τι απαντούν οι συντελεστές

Οι διοργανωτές, ωστόσο ισχυρίζονται ότι η εκδήλωση «έχει αλλάξει σημαντικά προς το καλύτερο» τα τελευταία χρόνια. «Όπως με κάθε εκδήλωση που περιλαμβάνει 30.000 άτομα όπου εμπλέκεται το αλκοόλ, θα υπάρχουν πάντα μεμονωμένες καταστάσεις ενοχλητικής συμπεριφοράς» ανέφεραν.

«Συμφωνούμε ότι δεν υπάρχει δικαιολογία για ανάρμοστη συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας μέθης, ούρησης ή αγενούς συμπεριφοράς», λένε οι διοργανωτές και προσθέτουν «Αυτό όχι μόνο απαγορεύεται από τους δηλωμένους κανόνες της εκδήλωσης, αλλά αποθαρρύνεται ενεργά από τα πλήθη των ίδιων των Αϊ-Βασίληδων, που είναι, ως επί το πλείστον, υπεύθυνοι, δημιουργικοί, Νεοϋορκέζοι με κοινοτική νοοτροπία. Ο Άγιος Βασίλης της Νέας Υόρκης συνειδητοποιεί ότι έχει ευθύνη απέναντι στη Νέα Υόρκη και τους πολίτες της».

Για το φετινό event οι διοργανωτές απευθυνόμενοι στους συμμετέχοντες έγραψαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Απλός και αποτελεσματικός τρόπος για να έχετε ένα χαρούμενο SantaCon», είναι τα 6 «F» (από τo Fuck with) του SantaCon:

Μην τα βάζετε με…

1. Παιδιά
2. Μπάτσους
3. Εργαζόμενους σε μπαρ
4. Νεοϋορκέζους
5. Τους περιορισμούς για τον κορονοϊό
6. Τη φιλανθρωπική αποστολή του Άγιου Βασίλη

Ωστόσο, όπως καταλήγει ο απεσταλμένος του Guardian στη Νέα Υόρκη Adam Gabbatt αυτό το Σάββατο «Δεν θα γίνει πόλεμος ενάντια στον καπιταλισμό. Και δυστυχώς για πολλούς Νεοϋορκέζους, οι Άγιοι Βασίληδες θα είναι κακά αγόρια και κορίτσια φέτος».

Με πληροφορίες από Guardian, Melmagazine