«Ηθική κατάρρευση» της παγκόσμιας κοινότητας διαπιστώνει σχετικά με την πρόσβαση όλων στα εμβόλια κατά της COVID-19 ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Γκεμπρεγέσους, αυτοκαταστροφικό εμβολιο-εθνικισμό καταγγέλλει  ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες κάνοντας έκκληση για παγκόσμια αλληλεγγύη, ενώ οι επικεφαλής εμβολίων ανά τον κόσμο προειδοποιούν ότι αυτή η ανισότητα «βάζει όλους μας σε κίνδυνο» με σημαντικές συνέπειες στην οικονομική και δημόσια υγεία.

Ads

Μα μπορούν αυτά να ειπώνονται από τα ανώτερα θεσμικά πρόσωπα τριακόσια χρόνια μετά το Διαφωτισμό στον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο; Δεν υπάρχουν αυτονόητα και κεκτημένα; Δεν έδωσε μάθημα στους πλούσιους και ισχυρούς ούτε το πάθημα της πανδημίας; 

Τα εμβόλια είναι «ένα ακόμα πετραδάκι στο τείχος της ανισότητας που χωρίζει τους πλούσιους από τους φτωχούς» δηλώνει με απογοήτευση αλλά και σαφήνεια ο επικεφαλής του ΠΟΥ, την ίδια ώρα που οι επιστήμονες προειδοποιούν πως οι διαφορές στην πρόσβαση των εμβολίων σημαίνουν, εκτός των άλλων, και διαφορές στην ανοσία, οι οποίες αποτελούν απειλή για όλους μας.

Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;

Το 95% των δόσεων χρησιμοποιήθηκε σε 10 χώρες

Πάνω από 40 εκατ. δόσεις εμβολίων κατά του κορονοϊού έχουν χορηγηθεί ως τώρα σε όλο τον κόσμο, με το Ισραήλ να προπορεύεται σταθερά στην κούρσα των εμβολιασμών αλλά στα παλαιστινιακά εδάφη να μην έχει φτάσει ούτε μισό εμβόλιο μετά από ισραηλινό εμπάργκο.

Ads

Οπως μεταδίδει το Bloomberg, εν μέσω αγώνα για να προλάβουν τις μεταλλάξεις του ιού, οι πλούσιες χώρες επωφελούνται ήδη από ισχυρά εμβόλια. Την ώρα που οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν δώσει στους πολίτες τους περίπου 24 εκατ. δόσεις μέχρι στιγμής -περισσότερες από τις μισές δόσεις που χορηγήθηκαν παγκοσμίως- μεγάλος αριθμός χωρών δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.

Έως σήμερα 60 χώρες που αντιστοιχούν στο 61% του παγκόσμιου πληθυσμού, έχουν ξεκινήσει την εκστρατεία εμβολιασμού των πολιτών τους. Ωστόσο 10 χώρες συγκεντρώνουν το 95% των δόσεων που έχουν χορηγηθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε το Γαλλικό Πρακτορείο με βάση επίσημες πηγές. Βάσει των στοιχείων του ιστότοπου ανάλυσης δεδομένων Our world in data, πρόκειται για τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Βρετανία, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, τη Ρωσία, τη Γερμανία, την Ισπανία και τον Καναδά.

Οι χώρες με υψηλό εισόδημα έχουν εξασφαλίσει το 85% του εμβολίου της Pfizer και όλα τα εμβόλια της Moderna, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Airfinity, που έχει έδρα στο Λονδίνο. Μεγάλο μέρος του κόσμου βασίζεται στη βρετανική φαρμακοβιομηχανία AstraZeneca, της οποίας το εμβόλιο είναι πιο φθηνό και πιο εύκολο στη διανομή, καθώς επίσης και σε άλλες εταιρείες, όπως η China Sinovac Biontech Ltd.

Aπό τις 42 χώρες που κυκλοφόρησαν εμβόλια Covid-19 από τις 8 Ιανουαρίου, 36 ήταν χώρες υψηλού εισοδήματος και οι υπόλοιπες ήταν μεσαίου εισοδήματος, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Με βάση τον όγκο των εμβολίων, οι ΗΠΑ είναι στην κεφαλή της κούρσας, με 12,28 εκατ. δόσεις να έχουν χορηγηθεί σε 10,60 εκατ. ανθρώπους (3,2% του πληθυσμού), μπροστά από την Κίνα (πάνω από 10 εκατ. δόσεις). Στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε να εμβολιάζει πρώτο, στις αρχές Δεκεμβρίου. Η χώρα έχει χορηγήσει 4,31 εκατ. δόσεις σε 3,86 εκατ. ανθρώπους (5,7%). Ακολουθούν δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: η Ιταλία (1,15 εκατ. ) και η Γερμανία (1,05 εκατ. ). Οι χώρες της ΕΕ έχουν χορηγήσει πάνω από 5 εκατ. δόσεις σχεδόν στο 1,2% των κατοίκων της Ένωσης. Ως ποσοστό του πληθυσμού της, η Δανία (2,9%) κυριαρχεί μεταξύ των 27 κρατών-μελών, ενώ αντίθετα η Ελλάδα είναι ουραγός στους εμβολιασμούς στην ΕΕ. 

Ο κόσμος κινδυνεύει με μια «ηθική καταστροφή», αν καθυστερήσει ο εμβολιασμός κατά της covid-19 στην Αφρική, την ώρα που τα πιο πλούσια κράτη εμβολιάζουν το σύνολο του πληθυσμού τους, προειδοποιεί από την πλευρά του και ο επικεφαλής των Αφρικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών, Τζον Ενκενγκασόνγκ. Τα βασικά εμπόδια που αντιμετωπίζει η Αφρική σε σχέση με τον εμβολιασμό κατά της covid-19 είναι η παγκόσμια διαθεσιμότητα των εμβολίων και η χρηματοδότηση, εξήγησε, ενώ κατήγγειλε ότι τα πλούσια κράτη έχουν διασφαλίσει πολύ περισσότερα εμβόλια από όσα χρειάζονται, ενώ η Αφρική στηρίζεται στο πρόγραμμα COVAX του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που αφορά τη χορήγηση εμβολίων στις πιο φτωχές χώρες.

Η ανισότητα οδηγεί σε μεταλλάξεις

Όλα τα προαναφερθέντα συμβαίνουν παρά τις έντονες ανησυχίες των επιστημόνων για τη δημιουργία πιο επικίνδυνων μεταλλάξεων που προκαλούν οι διαφορές παγκοσμίως όσον αφορά την πρόσβαση στα εμβόλια Covid-19. Οι διαφορές στην ανοσία αποτελούν απειλή, καθώς θα δοθεί η ευκαιρία στον κορονοϊό να δημιουργήσει νέες μεταλλάξεις και αυτό θα είχε σημαντικές συνέπειες στην οικονομική και δημόσια υγεία, επισημαίνει το δημοσίευμα του Bloomberg. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τμήματα του κόσμου χωρίς πρόσβαση σε εμβόλια, διότι θα στραφεί εναντίον μας», τονίζει η Τσάρλι Γουέλερ, επικεφαλής εμβολίων στο Ιδρυμα Ερευνας Υγείας Welcome. «Αυτό βάζει όλους μας σε κίνδυνο».

Τον κίνδυνο επιβεβαιώνει και η Άννα Μάριοτ Anna Marriott, σύμβουλος πολιτικής υγείας στην ομάδα κατά της φτώχειας Oxfam: «Όσο περισσότερο ο ιός συνεχίζει να υφίσταται σε διάφορα μέρη του κόσμου όπου δεν υπάρχουν εμβόλια, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης νέων μεταλλάξεων που θα μπορούσαν να είναι πιο επιθετικές ή πιο μεταδοτικές», επισημαίνει. Ήδη, παρά την έναρξη των εκστρατειών εμβολιασμού, η ταχύτητα μετάδοσης που διαπιστώνεται σε ορισμένες χώρες, κυρίως λόγω των νέων, πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων, ιδίως της βρετανικής και της νοτιοαφρικανικής, προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Είκοσι πέντε χώρες στη ζώνη της Ευρώπης, μεταξύ αυτών η Ρωσία, έχουν καταγράψει κρούσματα που συνδέονται με το νέο στέλεχος.

Στην Ευρώπη

Δεδομένων όλων αυτών, να εξασφαλιστούν ως δημόσια αγαθά τα εμβόλια για την COVID-19» ζητούν με επιστολή τους 38 ευρωβουλευτές της Αριστεράς, των Σοσιαλιστών και τον Πρασίνων προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φον Ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

«Τα εμβόλια για την COVID-19 πρέπει να αντιμετωπίζονται στην πράξη ως δημόσια αγαθά που θα είναι εγγυημένα για όλους. Η ΕΕ πρέπει να ξεπεράσει τα εμπόδια και τους περιορισμούς που απορρέουν από τις πατέντες ευρεσιτεχνίας και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ευρεία παραγωγή και διανομή των εμβολίων σε όλες τις χώρες και σε όλους τους πολίτες», γράφουν στην επιστολή τους οι ευρωβουλευτές.

Καλούν επίσης την ηγεσία της ΕΕ «να λάβει ριζικά μέτρα για να αποφύγει περαιτέρω καθυστερήσεις στην πρόσβαση των πολιτών στα νέα εμβόλια, ξεπερνώντας οποιοδήποτε αδιέξοδο. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να προστατευτεί αποτελεσματικά η δημόσια υγεία αλλά και η οικονομία, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη».

Παράλληλα, 13 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ σε μια κοινή επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτρέπουν την ΕΕ να μοιραστεί τα εμβόλια με τους γείτονές της στα Βαλκάνια. Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σουηδία επισημαίνουν ότι η ΕΕ δεν θα είναι ασφαλής από την Covid-19 ωσότου και οι χώρες στα σύνορά της μπορέσουν να ανακάμψουν από την πανδημία.

Επτά εμβόλια κι η αλληλεγγύη χώρια

Επτά εμβόλια είναι αυτή τη στιγμή σε κυκλοφορία σε όλο τον κόσμο. Για όλα απαιτούνται δύο δόσεις προκειμένου να είναι πλήρως αποτελεσματικά. Αυτά που αναπτύχθηκαν από τις Pfizer-BioNTech (αμερικανική και γερμανική εταιρία) και τη Moderna (αμερικανική εταιρία) κυριαρχούν στη Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη, το Ισραήλ και στις χώρες του Κόλπου.

Το εμβόλιο των AstraZeneca-Oxford (βρετανικό) κυριαρχεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ινδία. Η τελευταία χρησιμοποιεί επίσης ένα εμβόλιο που αναπτύχθηκε εγχωρίως από την Bharat Biotech. Το εμβόλιο Sputnik V του ρωσικού κέντρου Γκαμαλέγια χορηγείται στη Ρωσία καθώς επίσης στην Αργεντινή, τη Λευκορωσία και τη Σερβία. Σε ό,τι αφορά τα κινεζικά εμβόλια, εκτός της Κίνας, αυτό της Sinopharm χορηγείται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, τις Σεϋχέλλες και την Ιορδανία, και αυτό της Sinovac στην Ινδονησία, τη Βραζιλία και την Τουρκία.

«Η παγκόσμια αλληλεγγύη θα σώσει ζωές, θα προστατεύσει τους ανθρώπους και θα συμβάλλει στην ήττα αυτού του άγριου ιού» προτάσσει σε μήνυμά του για τους 2 εκατ. νεκρούς από την πανδημία του κορονοϊού, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Στη μνήμη αυτών των δύο εκατομμυρίων ψυχών, υπογραμμίζει πως ο κόσμος πρέπει να δράσει με πολύ μεγαλύτερη αλληλεγγύη, διαμηνύει ότι η ώρα είναι τώρα και επικρίνει τις χώρες που κάνουν παρασκηνιακές συμφωνίες ή που προμηθεύονται εμβόλια πέρα από τις ανάγκες τους. «Ο κόσμος μπορεί να προχωρήσει μπροστά μόνο με έναν τρόπο. Μαζί» τονίζει. «Μαζί» σε έναν αγώνα που κι αν δείχνει άνισος απέναντι σε πολύ ισχυρούς αντιπάλους, είναι αγώνας ζωής και θανάτου.