Ο Χιου Χέφνερ δεν ήταν μια τυχαία περίπτωση. Με τις μεταξωτές πιτζάμες του, τα κορίτσια – λαγουδάκια του και τα ιδιωτικά του τζετ κατόρθωσε να έχει μεγάλη επίδραση στον σύγχρονο κόσμο. Ως ιδρυτής του Playboy, άλλαξε τις συνήθειες στο υπνοδωμάτιο και επηρέασε όσο κανείς την κυρίαρχη λαϊκή κουλτούρα κι επομένως τη σύγχρονη αμερικανική πολιτική. Είναι όμως ο άνθρωπος που συνόδευσε τον Ντόναλντ Τραμπ μέχρι το κατώφλι του Λευκού Οίκου; Κατά κάποιον τρόπο, ναι. 

Ο Χέφνερ λάνσαρε το Playboy στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Τότε ο κανόνας στην αμερικανική λαϊκή κουλτούρα ήταν η εικόνα μιας υγιούς ολοκληρωμένης οικογένειας – ασχέτως των όσων συνέβαιναν πίσω από τις κλειστές πόρτες. Όποιος ξέφευγε από το πρότυπο ανήκε στο περιθώριο. 

Ήταν μια περίοδος κατά την οποία η αμερικανική κοινωνία βίωνε έναν ηθικό πανικό για την κακή επιρροή που είχαν τα κόμικς στην νεολαία. Ενώ όμως η Disney κατακτούσε την τηλεόραση με το «The Mickey Mouse Club», ο Χέφνερ δημοσίευε στο περιοδικό του φωτογραφίες γυμνών ή ελάχιστα ντυμένων νεαρών κοριτσιών. Κάπως πιο προχωρημένο από ένα καρτούν.  

Το γυμνό γίνεται mainstream 

Με το Playboy, ο Χέφνερ νομιμοποίησε τη γυμνή γυναικεία φωτογραφία και την καθιέρωσε. Αυτή αντικατέστησε τις παλιές καρτ-ποστάλ με γυμνές γυναίκες ή pin up girls που οι άντρες έκρυβαν στα συρτάρια τους. Ξαφνικά λοιπόν οι συντηρητικοί κοινωνικά και πολιτικά της εποχής άρχισαν να βλέπουν γυμνές γυναίκες σε έναν mainstream περιοδικό. 

Η δεκαετία του 1950 ήταν μια δεκαετία αναζωπύρωσης του κοινωνικού συντηρητισμού στις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση σε συνεργασία με τον επιχειρηματικό κόσμο οδηγούσε τον πληθυσμό πίσω στις γραμμές βιομηχανικής παραγωγής μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους ένα συγκεκριμένο οικογενειακό πρότυπο ήταν αναγκαίο να δημιουργηθεί. Οι στρατιώτες που επέστρεφαν στις ΗΠΑ, έπρεπε να παντρευτούν τις αγαπημένες τους, να πάνε στο κολέγιο, να μετακινηθούν με τις οικογένειές τους στα νεόκτιστα προάστια και να πηγαίνουν προς και από τη δουλειά τους με το τρένο ή με το νέο τους οικογενειακό αυτοκίνητο. Αυτές ήταν οι κοινωνικές επιταγές. 

Ωστόσο, ακόμη και εντός αυτής της νέας «κανονικότητας», υπήρχαν μετριοπαθείς φωνές που εξέφραζαν αμφιβολίες για τον αντίκτυπο αυτού του τύπου της συμμόρφωσης στο συλλογικό θυμικό. Μυθιστορήματα όπως το «Revolutionary Road» («Ο δρόμος της επανάστασης») απεικόνιζαν ζευγάρια παγιδευμένα σε αυτή τη νέα μεσαία τάξη. Βιβλία όπως «The Lonely Crowd» («Το μοναχικό πλήθος») και το «The Organization Man» (= Ο άντρας της οργάνωσης) επέκριναν την ομοιομορφία που απειλούσε να αυτοματοποιήσει τους ανθρώπους και να ευνουχίσει τους άντρες. Στο σινεμά ταινίες όπως το «Rebel Without a Cause» («Επαναστάτης χωρίς αιτία») ασχολήθηκαν με τον πανικό για τη νεανική εγκληματικότητα και τους έφηβους των προαστίων που ήταν γεμάτοι ορμές (σεξουαλικές και άλλες) αλλά χωρίς καμιά κατεύθυνση και επαναστατούσαν εναντίον οποιασδήποτε κοινωνικής εξουσίας. 

Διαβάστε επίσης: Playboy: Ένα περιοδικό, μια ιστορία… έστω και αμφιλεγόμενη

Τα νέα καλούπια 

Αυτό ήταν το πλαίσιο μέσα στο οποίο εμφανίστηκε το Playboy και πάτησε πάνω του υποσχόμενο να βοηθήσει τους άντρες να ξεφύγουν από αυτή την αφύσικη νόρμα. Και σε ένα βαθμό το έκανε γράφοντας τη δική του αμφιλεγόμενη ιστορία. Κατάφερε να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα brand name της παγκόσμιας αγοράς. Συνέβαλε με το δικό του τρόπο στην σεξουαλική απελευθέρωση και στη μάχη ενάντια στον φυλετικό διαχωρισμό.

Ταυτόχρονα όμως πρωτοστάτησε στη μαζική εμπορευματοποίηση της σεξουαλικότητας και στη μετατροπή της σε μία νέα βιομηχανία. Μετέτρεψε τη σεξουαλικότητα σε ένα εμπόρευμα. Η γοητεία της αναζήτησης και του πειραματισμού στις ερωτικές – σεξουαλικές επαφές, της πρώτης περιόδου, έδωσε τη θέση της στην καταναγκαστική σχεδόν κατανάλωση πανομοιότυπων σεξουαλικών εμπειριών που προσφέρει η βιομηχανία του σεξ. 

Και γι’ αυτό επικρίθηκε για τον τρόπο ζωής και τα πρότυπα που προωθούσε τόσο από μεγάλη μερίδα των αντρών όσο και από το φεμινιστικό κίνημα. Ο Χιου Χέφνερ μπορεί να προώθησε τη σεξουαλική απελευθέρωση ως ένα σημείο, ωστόσο, ήταν τελικά αυτός που την «καπέλωσε», δημιουργώντας ένα νέο καλούπι, ένα νέο στερεότυπο, μέσα στο οποίο εγκλωβίστηκαν εκ νέου εκατομμύρια άντρες και γυναίκες. 

Μελετητές όπως η Μπάρμπαρα Έχρενράιχ, σημειώνουν, σύμφωνα με το «The Conversation», ότι  ο Χέφνερ «πούλησε» την κοινωνική εξέγερση στη συσκευασία μιας «νέας επιχειρηματικής κουλτούρας», το πρότυπο του αιώνιου εργένη, ο οποίος μπορεί να δειπνήσει με γυναίκες, να τις οδηγήσει στο κρεβάτι αλλά θα τις ξεφορτωθεί αν υπάρξει η παραμικρή αναφορά στη λέξη «γάμος». 

Οδήγησε τους άντρες να αποβάλουν τα βάρη της ενηλικίωσης και να συμπεριφέρονται σα νεαρά αγόρια σε ενήλικα σώματα με ενήλικη σεξουαλική ζωή. Δημιούργησε ένα νέο πρότυπο για τους Αμερικανούς άντρες που αποκήρυσσε τελείως το μοντέλο σταθερότητας στις σχέσεις. Η νέα κουλτούρα προέτασσε τις ελεύθερες κι όχι αποκλειστικές σχέσεις. 

Το Playboy πουλούσε τον τρόπο ζωής του James Bond στους άντρες της μεσαίας τάξης. Ξεπερνώντας το σεξουαλικό κομμάτι, οι άντρες άρχισαν να αγοράζουν όχι μόνο το περιοδικό αλλά και τα προϊόντα που διαφημίζονταν σε αυτό. Χρησιμοποιούσαν τα χρήματά τους για αντρικά προϊόντα, gadgets, ακόμη και έπιπλα. Ότι επίτασσε η κουλτούρα που προωθούσε ο Χέφνερ. Παράλληλα ο ιδρυτής του περιοδικού δεν έμενε αμέτοχος στην πολιτική. Ούτε ο ίδιος, ούτε το περιοδικό του, που συχνά φιλοξενούσε συνεντεύξεις και άρθρα κορυφαίων προσωπικοτήτων. 

Ο Χέφνερ προωθούσε τον εαυτό του και ως κοινωνικό ακτιβιστή. Και είναι αλήθεια ότι υπερασπίστηκε ως ένα βαθμό την ελευθερία απέναντι στην λογοκρισία. Το 1961 προσέλαβε τον Αφροαμερικανό κωμικό και ακτιβιστή Ντικ Γκρέγκορι να εργαστεί στο κλαμπ του, σε μια εποχή που η Αμερική «έβραζε» από εντάσεις για τα ζητήματα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. 

Νωρίτερα, το 1955, το Playboy, δημοσίευσε μια σατιρική ιστορία επιστημονικής φαντασίας, το «Crooked Man» (= Ο διεστραμμένος άντρας) του Τσαρλς Μπέαμοντ, που αφορούσε ετεροφυλόφιλους άντρες που διώκονταν σε μια ομοφυλοφιλική κοινωνία. Η δημοσίευση της ιστορίας κρίθηκε αμφιλεγόμενη, με τον Χέφνερ να απαντά: «Αν θα ήταν λάθος να διώκονται οι ετεροφυλόφιλοι άντρες σε μια ομοφυλοφιλική κοινωνία, τότε και το αντίστροφο είναι λάθος». 

Παρόλα αυτά το Playboy, συνέχιζε να προβάλει τις γυναίκες μόνο ως σεξουαλικά παιχνίδια για τους άντρες ή ως «κυνηγούς κοσμημάτων» που στήνουν οικογενειακές παγίδες, οι οποίες πρέπει να αποφεύγονται από τους άντρες με κάθε κόστος. Επίσης, προβάλοντας τις γυναίκες ως αντικείμενα ανδρικής επιθυμίας, εγκλωβισμένα σε αψεγάδιαστα σώματα, διαμόρφωσε τα πρότυπα που θέλουν μια γυναίκα σέξι και αποδεκτή, μόνο κάτω από τις προϋποθέσεις που το ίδιο το περιοδικό έθεσε: ξανθιά, αδύνατη, με πλούσιο στήθος. 

Η περσόνα Τραμπ 

Ο Χέφνερ δημιούργησε επίσης το είδος της περσόνας που εκπροσωπεί ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ ήταν φίλος του Χέφνερ, εμφανιζόταν στα εξώφυλλα και τις σελίδες του Playboy και έδινε συνεντεύξεις στο περιοδικό. Ενώ έκανε επιτιμητικά σχόλια για τις γυναίκες, παρουσιαζόταν ως κάποιος που «τα λέει όπως είναι». Κι ενώ προσέβαλε κάθε κοινωνική ευαισθησία παρουσιαζόταν ως κάποιος που μιλάει «σαν πραγματικός άντρας». Όλα αυτά υπό την κάλυψη της κουλτούρας, πρωτεργάτης της οποίας υπήρξε ο Χέφνερ αλλά και άλλοι προώθησαν αναλόγως. 

^{Ένα πέρασμα του Τραμπ από ένα σοφτ – πορνό βίντεο του Playboy το 2000}

Το 1983 ο μεγάλος ανταγωνιστής του Χέφνερ, Λάρι Φλυντ, που εξέδιδε το αντίπαλον δέος του Playboy, το περιοδικό Hustler, το οποίο ακολούθησε ένα παρόμοιο και ακόμη πιο «προωθημένο» μοντέλο, κατέβηκε υποψήφιος πρόεδρος με το Φιλελεύθερο Κόμμα. Δεν ήταν υποψήφιος με προοπτικές αλλά προέβαλε το λεγόμενο «Alpha Male» προφίλ, δηλαδή το κυρίαρχο αρσενικό. 

Αυτό ακριβώς το πρότυπο χρησιμοποίησε ο Ντόναλντ Τραμπ για να «πουλήσει» τον εαυτό του και – αν και η πλειοψηφία έβλεπε μια καρικατούρα – ήταν ένα μοντέλο που έπεισε μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινής γνώμης. 

Ένα μήνα πριν ο Χέφνερ πεθάνει ο γιος του Κούπερ δήλωσε ότι το εξώφυλλο με τον Τραμπ ήταν «ντροπή» για το περιοδικό. «Δεν σεβόμαστε αυτό τον τύπο. Νιώθω προσωπικά ντροπή που ο Τραμπ ήταν σε εξώφυλλό μας». Η δήλωση ήρθε ως απάντηση στην συντηρητική στάση που κράτησε ο Τραμπ ως πρόεδρος, για παράδειγμα απέναντι στην LGBT κοινότητα. 

Why am I embarrassed about this cover? Because we promote a philosophy that encourages ALL individuals to choose the life they want to live. pic.twitter.com/jNGmgWuSrk

— Cooper Hefner (@cooperhefner) 24 Αυγούστου 2017

Ήταν όμως ο Χέφνερ που το 2015 χαιρέτιζε την υποψηφιότητα Τραμπ ως μια νίκη για την σεξουαλική απελευθέρωση και ως μια σεξουαλική επανάσταση εντός του ακραιφνώς συντηρητικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Και ο Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία, σχεδόν κυκλοφορούσε με το Playboy στο χέρι. Το Playboy με εξώφυλλο με τον ίδιο. Τεύχος του 1990. Κοσμούσε το γραφείο του. Υπέγραφε αυτόγραφα σε αυτό. 

^{Το playboy κοσμεί το γραφείο του Τραμπ} 

«Ήμουν ένας από τους ελάχιστους άντρες στην ιστορία που έγιναν εξώφυλλο στο Playboy», έλεγε στους δημοσιογράφους. Το χρησιμοποιούσε ως «διαβατήριο». Γιατί το εξώφυλλο αυτό τον τοποθέτησε στις τάξεις των ελίτ μαζί με άλλα μεγάλα ονόματα της ψυχαγωγίας αλλά και της πολιτικής. Και τελικά τον οδήγησε, τρόπο τινά, στον Λευκό Οίκο.