Σύμφωνα με στοιχεία του  Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) που δόθηκαν μόλις στη δημοσιότητα, οι στρατιωτικές δαπάνες για το 2017 ανήλθαν σe 1,739 τρισ. δολάρια (1,45 τρισ. ευρώ). Αυτό σημαίνει ότι την περασμένη χρονιά καταγράφηκαν οι υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση 1,1% σε σχέση με το 2016.

Ads

Στην κορυφή της λίστας του SIPRI βρίσκονται οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν σταθερά στην πρώτη θέση με 610 δισ δολάρια. Άλλωστε, αντιπροσωπεύουν το 35% στην παγκόσμια αγορά όπλων, καθώς ξοδεύουν περισσότερα από όσα και οι επτά χώρες μαζί που ακολουθούν στη λίστα με τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες. Σύμφωνα με aljazeera, ο προϋπολογισμός του αμερικανικού Πενταγώνου θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας, η οποία βρίσκεται στη δεύτερη θέση, ανέρχονται σε 228 δισ. δολάρια και σύμφωνα με το SIPRI η Κίνα καταγράφει τη μεγαλύτερη δυνατή αύξηση: Με οικονομικά δεδομένα του 2016, η Κίνα ξόδεψε επιπλέον 12 δισ. δολάρια. Εξού και σύμφωνα με το think tank του στρατιωτικού σχεδιασμού της χώρας, το μερίδιό της στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες διπλασιάστηκε από το 2008 σε ποσοστό 13%. Η Σαουδική Αραβία «άρπαξε» την τρίτη θέση από τη Ρωσία με δαπάνες 69,4 δισ. δολαρίων.

Ads

Παρά το δυσθεώρητο ποσό των 1,739 τρισ. δολαρίων, οι αμυντικές δαπάνες της Ρωσίας μειώθηκαν κατά 20%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 66,3 δισ. δολάρια. Η πρώτη μείωση καταγράφηκε το 1998 και το Ινστιτούτο αποδίδει τη μείωση στην πτώση των τιμών του πετρελαίου.

Η Ινδία «έστειλε» τη Γαλλία στην 5η θέση της λίστας, με δαπάνες ύψους 64 δισ. δολαρίων. Την υπόλοιπη λίστα του Top 10 αποτελούν η Γαλλία (57,8 δισ), η Βρετανία (47,2 δισ), η Ιαπωνία (45, 4 δισ), η Γερμανία (44,3 δισ) και η Νότια Κορέα (39,2 δισ).

«Αιτία σοβαρής ανησυχίας»

Και οι 29 σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δαπάνησαν το 2017 συνολικά 900 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιπροσωπεύει το 52% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, σύμφωνα με το SIPRI.

Οι στρατιωτικές δαπάνες τόσο στην κεντρική όσο και στη δυτική Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 12% και 1,7%, αντίστοιχα το 2017, γεγονός που αποδίδεται «εν μέρει στην αυξανόμενη ρωσική απειλή».

«Το ράλι των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών αποτελεί αιτία σοβαρής ανησυχίας» δήλωσε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου, Jan Eliasson. «Υπονομεύει την αναζήτηση διπλωματικών, ειρηνικών λύσεων για τις εστίες πολέμου στον κόσμο».

Όπως αναφέρει το SIPRI τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα περιλαμβάνουν τις δαπάνες των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τις αγορές όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού, τους μισθούς, όπως επίσης και τα κονδύλια του στρατού για έρευνα και ανάπτυξη.

Ο Pieter Wezeman, επικεφαλής στο Πρόγραμμα Στρατιωτικών Μεταφορών και Στρατιωτικών Δαπανών του SIPRI, με αφορμή τη δημοσίευση της επισκόπησης του 2017 από το Ινστιτούτο, απάντησε στις ερωτήσεις της Deutsche Welle για τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία, αλλά και την Αφρική.

«Αν λάβουμε υπόψη ότι τα στοιχεία δεν είναι απολύτως αξιόπιστα, η αύξηση που καταγράφεται είναι πολύ μικρή. Είναι επίσης σαφές ότι σε παγκόσμια κλίμακα, οι στρατιωτικές δαπάνες έχουν σταθεροποιηθεί σε ένα υψηλό επίπεδο. Αντίθετα, σε περιφερειακό επίπεδο, διαπιστώνονται σημαντικές διαφορές. Όσον αφορά στην Κίνα, για παράδειγμα, ενώ καταγράφεται άνοδος 5,6%, οι εν λόγω δαπάνες συμβαδίζουν με την άνοδο του ΑΕΠ. Συνεπώς, δεν πρόκειται για κάποια δραματική αλλαγή. Ωστόσο, η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος επενδυτής -μιλώντας για τις στρατιωτικές δαπάνες-πολύ πίσω από τον νούμερο ένα επενδυτή του πλανήτη, τις ΗΠΑ και την ίδια στιγμή πολύ πιο μπροστά από τις επόμενες χώρες της λίστας».

-Τι δείχνει η στρατηγική αυτή για τις πολιτικές φιλοδοξίες της Κίνας;

«Η Κίνα είναι μια πολύ μεγάλη χώρα με πολύ μεγάλη οικονομία, που δεν επιθυμεί τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης. Όπως είναι αυτονόητο, θέλει να είναι παγκόσμια δύναμη. Έχει μεγάλες φιλοδοξίες και αυτό αντανακλάται βεβαίως, στις στρατιωτικές δαπάνες της».

– Το γεγονός ότι Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνουν τις δαπάνες των εξοπλιστικών και ξοδεύουν για την Άμυνα περισσότερο και από τις επτά χώρες μαζί που ακολουθούν στη λίστα του Top 10, τι σημαίνει;

«Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη προωθήσει μεγαλύτερο προϋπολογισμό για τις στρατιωτικές δαπάνες, παρά τις αντιδράσεις αυτών που απαιτούν μείωση. Προς το παρόν, ο Τραμπ έχει επιβληθεί, εξού και οι στρατιωτικές δαπάνες, όπως έχει ανακοινωθεί, θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια».

– Οι στρατιωτικές δαπάνες είναι ιδιαίτερα υψηλές στη Μέση Ανατολή. Επτά από τις δέκα χώρες που εμφανίζουν δαπάνες υψηλότερες του ΑΕΠ τους βρίσκονται στην ευαίσθητη αυτή περιοχή, όπως  το Ομάν, η Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ, καθώς και η Ιορδανία, το Ισραήλ και ο Λίβανος. Ποια είναι η άποψή σας για τις στρατιωτικές εξελίξεις στην περιοχή;

«Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ ετοιμάζονται να επενδύσουν πολύ μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ τους σε στρατιωτικές δαπάνες. Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας, για παράδειγμα, το ποσοστό αυτό είναι πάνω από 10%. Αποτελεί την πιο σαφή έκφραση του τρόπου με τον οποίο οι χώρες αυτές αντιλαμβάνονται τη θέση τους στην περιοχή. Στη Σαουδική Αραβία, το ποσοστό αυτό δείχνει επίσης τον βαθμό στον οποίο η χώρα παρακολουθεί τον βασικό της αντίπαλο, το Ιράν. Οι πόλεμοι σε Συρία και Υεμένη δείχνουν επίσης ότι οι χώρες αυτές όχι μόνο αυξάνουν τις δαπάνες τους, αλλά ότι, είναι επίσης διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν τον εξοπλισμό που αγοράζουν προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους. Το Ιράν, από την άλλη, επενδύει σχετικά λιγότερα στον στρατό του, όμως το δεδομένο αυτό μπορεί να αλλάξει. Το Ιράν σίγουρα είναι διατεθειμένο να αυξήσει τις δαπάνες του, αλλά η οικονομική του κατάσταση δεν του το επιτρέπει αυτή τη στιγμή».

-Η μείωση των στρατιωτικών δαπανών στην Αφρική, έστω και κατά μισό τοις εκατό;

«Οι λόγοι είναι διαφορετικοί. Η Αγκόλα, για παράδειγμα, μείωσε τις δαπάνες της εξαιτίας της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Το ίδιο ισχύει και για πολλές άλλες αφρικανικές χώρες -χώρες των οποίων η οικονομία εξαρτάται άμεσα από το πετρέλαιο. Σε ορισμένες χώρες, ωστόσο, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν, όπως στο Σουδάν. Οι μάχες μεταξύ των κυβερνητικών στρατευμάτων και των ανταρτών έχουν ενταθεί. Η κλιμάκωση αυτή αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες της Αγκόλα και άλλων χωρών, συνολικά όμως, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική από το ένα αφρικανικό κράτος στο άλλο».

image

– Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών σε χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης οφείλεται στην αίσθηση ότι απειλούνται από τη Ρωσία;

«Οι ευρωπαϊκές χώρες αντιδρούν στις εξελίξεις της περιοχής τις οποίες εκλαμβάνουν ως απειλητικές, κυρίως όσον αφορά την κατάσταση στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, σε σύγκριση με τα τελευταία δέκα χρόνια, η Ρωσία έχει αυξήσει σημαντικά τις στρατιωτικές δαπάνες της. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες που δηλώνουν αναγκασμένες να αυξήσουν τις δικές τους δαπάνες -η Πολωνία, για παράδειγμα. Το ΝΑΤΟ έχει επίσης αυξήσει τη δύναμη των στρατευμάτων του στην περιοχή. Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι οι δαπάνες της Ρωσίας δεν έχουν αυξηθεί, σε σύγκριση με το 2016-17 (έχουν ακόμη και μειωθεί). Σε κάθε περίπτωση οι πολίτες πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψιν τις υψηλές δαπάνες για την Άμυνα. Και πρέπει να αναρωτηθούν αν αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή να περιοριστούν. Μία τέτοιου τύπου προσέγγιση της κατάστασης δείχνει ότι είμαστε πραγματικά πρόθυμοι να λύσουμε τις συγκρούσεις με διαφορετικό τρόπο από τον στρατιωτικό».