«Κλειστείτε στο σπίτι», «ακούστε τους γιατρούς», «όποιος χρειαστεί θα έχει πρόσβαση στο νοσοκομείο», «με τη βοήθεια τρίτων χωρών θα καλύψουμε τις ανάγκες μας». Με αυτά τα λόγια, οι κρατικές αρχές του «αναπτυγμένου κόσμου» καθησυχάζουν τους πολίτες τους μπροστά στον αόρατο πόλεμο που μας κήρυξε ο κορωνοϊός. 

Τι συμβαίνει όμως εκεί που ο κορωνοϊός συνάντησε τον πόλεμο και δεν πρόλαβε να τον κηρύξει; Τι συμβαίνει εκεί που ο πληθυσμός δεν έχει τα δικά του σπίτια ώστε να απομονωθεί, οι γιατροί είναι περιορισμένοι και τα νοσοκομεία διαλυμένα με ελάχιστες μονάχα δυνατότητες; Τι συμβαίνει εκεί που οι κρατικές δομές δεν έχουν δυνατότητα προστασίας του πληθυσμού ούτε διεθνή αναγνώριση ώστε να αιτηθούν βοήθειας τρίτων χωρών;
 
Λωρίδα της Γάζας: Ισραηλινή κατοχή στα χρόνια του κορωνοϊού
 
Στην περίκλειστη Λωρίδα της Γάζας, μήκους σαράντα-ενός και πλάτους δέκα χιλιομέτρων, ζουν περίπου δυο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Υπολογίζεται πως κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο αντιστοιχεί σε περίπου 4,500 ανθρώπους. Το υγειονομικό σύστημα της Γάζας είναι «ήδη ταλαιπωρημένο και στα όρια του», όπως λέει και ο Ignacio Casares, υπεύθυνος του Ερυθρού Σταυρού στην περιοχή. Το 2014 εξάλλου, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Προστατευτική Αιχμή», ο Ισραηλινός στρατός ισοπέδωσε το νοσοκομείο Al-Shifa, ένα από τα σημαντικότερα που υπήρχαν τότε στην Λωρίδα της Γάζας. Μπροστά στον κίνδυνο της εξάπλωσης του κορωνοϊού, ο Abdullatif al-Haj, αξιωματούχος του «Υπουργείου Υγείας» της Γάζας έκανε έκκληση στην Παλαιστινιακή Αρχή για κοινή δράση στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Μάλιστα, για να δείξει την έκταση της κρίσης ανέφερε πως «ανησυχούμε τώρα περισσότερο από όσο έχουμε ανησυχήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια από τις ισραηλινές επιθέσεις».

Σήμερα, στην Λωρίδα της Γάζας υπάρχουν τέσσεραμεγάλα νοσοκομεία χαμηλής όμως δυναμικότητας και πολλοί αυτοσχέδιοι χώροι υγειονομικής κάλυψης του πληθυσμού. Σύμφωνα με ισραηλινές μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι κλίνες ΜΕΘ φτάνουν μόλις τις εβδομήντα ενώ οι ελλείψεις σε οξυγόνο και προστατευτικές μάσκες είναι τρομακτική. Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κορωνοϊού φτάνουν τα δώδεκα, καθιστώντας την κατάσταση μερικώς διαχειρίσιμη, ωστόσο, όπως αναφέρει και η ομάδα των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστινίους πρόσφυγες(UNRWA) «με τις ελλείψεις σε διαγνωστικά τεστ, φάρμακα, και αντιδραστήρια η Γάζα είναι αδύνατο να αντιμετωπίσει μια εξάπλωση του κορωνοϊού χωρίς εξωτερική βοήθεια τρίτου κράτους». 

Για το Ισραήλ όμως οι εκκλήσεις των Ηνωμένων Εθνών κα των γιατρών είναι κενού περιεχομένου. Μάλιστα, σε ένα πρωτοφανή εμπαιγμό της Διεθνούς Κοινότητας και ένδειξη μισανθρωπίας προς τους Παλαιστινίους, ο υπουργός άμυνας του Ισραήλ, Naftali Benneet –φανατικός πολέμιος των Αράβων- δήλωσε «είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε βοήθεια στη Γάζα… αν όμως εκείνοι μας δώσουν τα πτώματα των δυο Ισραηλινών στρατιωτών που πέθαναν κατά τη διάρκεια της ισραηλινής εισβολής του 2014».
 
Η ζωή στην Βόρεια Συρία: μεταξύ σκύλας και Χάρυβδης 
 
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Πηγή της Ειρήνης», ο τουρκικός στρατός βομβάρδισε νοσοκομειακές εγκαταστάσεις των Κούρδων της Συρίας και κατέστρεψε αποθήκες που φυλασσόταν υγειονομικό υλικό και στάθμευαν ασθενοφόρα. Παράλληλα, η τουρκική εισβολή άφησε πίσω της και εκατοντάδες τραυματίες που ακόμα περιθάλπονται στα κουρδικά νοσοκομεία. Εντός αυτού του πλαισίου, το κουρδικό σύστημα υγείας καλείται να αντιμετωπίσει την κρίση κορωνοϊού.

Από τα μέσα Μαρτίου, όταν το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα έκανε την εμφάνιση του στην Βόρεια Συρία, η διοίκηση των Κούρδων επέβαλε αυστηρά μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας με στόχο τον περιορισμό της διάδοσης του ίου. «Μια ενδεχόμενη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, θα οδηγούσε το υποτυπώδες σύστημα υγείας σε κατάρρευση» εξήγησε στο al-monitor μέλος μη κυβερνητικής οργάνωσης που βρίσκεται στην Ροζάβα.

«Έχουμε επάρκεια μασκών και κάποιων προστατευτικών ειδών μέχρι στιγμής» ανέφερε η Dilgesh Issa, μέλος του Ερυθρού Σταυρού της Συρίας, προσθέτοντας όμως πως μιασημαντική αύξηση των κρουσμάτων σε μικρό χρονικό διάστημα θα θέσει σε κίνδυνο τον πληθυσμό. Αυτή τη στιγμή, υπολογίζεται πως στη Βόρεια Συρία υπάρχουν σαράντα κλίνες ΜΕΘ και περίπου είκοσι αναπνευστήρες. Το βασικό πρόβλημα εντοπίζεται στην αδυναμία προμήθειας αναγκαίων υλικών. Η πρόσβαση των Κούρδων σε τεστ, σε αντιδραστήρια και σε οξυγόνο μπορεί να γίνει μόνο μέσω της κυβέρνησης της Δαμασκού, με την οποία εδώ και χρόνια βρίσκονται σε μια ημί-εμπόλεμη κατάσταση.

Παράλληλα, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ιμπραήμ Μουσλέμ, ο καρδιολόγος και εκπρόσωπος του PYD στην Ελλάδα, ανέφερε ότι «η μόνη δίοδος υγειονομικού υλικού είναι πλέον από τα τουρκικά σύνορα… πράγμα που καθιστά εκ των πραγμάτων τους Κούρδους αβοήθητους στην μάχη απέναντι στον κορωνοϊό».

Από την προηγούμενη Κυριακή, στα προβλήματα των Κούρδων προστέθηκε ένα ακόμα. Οι τουρκικές δυνάμεις έκοψαν την πρόσβαση 400.000 Κούρδων στα νερά της υποδομής Alluk, που βρίσκονται στην περιοχή του Rasal-Ain. Η κίνηση αυτή, θέτει σε κίνδυνο τον κουρδικό λαό, κατήγγειλε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Συρίας, το οποίο κάλεσε την Τουρκία να αλλάξει άμεσα στάση ώστε να αποφευχθεί μια μεγάλη κρίση στην περιοχή.
 
Υεμένη: Ο θάνατος παραμονεύει σε κάθε γωνία… ακόμα και στον αέρα
 
Αν η Μέση Ανατολή μπορούσε να χαρακτηριστεί ωςχάος, τότε η Υεμένη είναι η επίγεια κόλαση. Σύμφωνα με τα Ηνωμένη Έθνη, η Υεμένη βιώνει την χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον πλανήτη. Οι ατέρμονες συγκρούσεις της τελευταίας οκταετίας, έχουν αφήσει πίσω μια δραματική κατάσταση: το 80% του πληθυσμού υπολογίζεται πως χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια, το 50% βρίσκεται στο όριο της λιμοκτονίας.

Ο παρατεταμένος πόλεμος έχει διαλύσει κάθε έννοια κρατικής δομής. Συγκεκριμένα, το υποτυπώδες σύστημα υγείας βρίσκεται υπό κατάρρευση, η πλειοψηφία των πολιτών υποσιτίζεται, ενώ τα προσφυγικά camps έχουν υπερχειλίσει, καθώς φιλοξενούν 3,5 εκατομμύρια εσωτερικούς πρόσφυγες. Αν σε όλα αυτά προστεθούν οιδυο εκατομμύρια καταγεγραμμένες περιπτώσεις χολέρας, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό πως το έδαφοςτης Υεμένης είναι πιο εύφορο από κάθε άλλο έδαφος στον πλανήτη για την εξάπλωση του κορωνοϊού.

Μπροστά σε αυτή τη κατάσταση, ο Altaf Musani, αντιπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Υεμένη, προειδοποίησε προχθές ότι «ακόμα και από το υποτυπώδες υγειονομικό σύστημα λειτουργεί μόνο το 50%, ενώ οι ελλείψεις σε αναπνευστήρες και αντιδραστήρια είναι τεράστια. Για αυτό το λόγο, η Υεμένη εξαρτάται πλήρως από την ανθρωπιστική βοήθεια διεθνών οργανισμών και τρίτων κρατών. Μόνο που αυτή η βοήθεια είναι στοιχειώδης.

Ενδεικτικό είναι πως η τελευταία αποστολή προς τον Άντεν και τη Σαάνα ήταν πεντακόσια τεστ για τον ιό, ενώ η αποστολή ιατρικού προσωπικού είναι περιορισμένη.

Μέχρι στιγμής, στην Υεμένη δεν υπάρχει κανένα επιβεβαιωμένο κρούσμα κορωνοϊού, όμως αυτό φαντάζει περισσότερο ως ευσεβής πόθος παρά ως αποτύπωση της πραγματικότητας. 

Να ανοίξουμε τα αυτιά τους… να ακούσουμε  τις φωνές τους

Οι τρείς παραπάνω περιπτώσεις είναι ενδεικτικές. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση σε σειρά χωρών που βιώνουν ατέρμονους εμφυλίου ή πληθυσμών που τελούν υπό χρόνια κατοχή όπως ο Λίβανος, το Ιράκ, η Σρι Λάνκα, η Σομαλία, η Λιβύη , η Ακτή Ελεφαντόστου και μια σειρά ακόμα περιπτώσεων. Ο κορωνοϊός για αυτές τις χώρες και αυτούς τους πληθυσμούς δεν είναι απλά μια πρόκληση που απειλεί την υγεία τους… αλλά μια συντριπτική απειλή που μπορεί να προκαλέσει το απόλυτο χάος και την κατάρρευση. 
 
*Ο Κυριάκος Δημάγγελος είναι δημοσιογράφος και υποψήφιος διδάκτωρ