Ποιες είναι οι «Οι Μπάμπουσκες του Τσέρνομπιλ»;

Οι 130 ατρόμητες Ουκρανές, που σε πείσμα των συνθηκών, παραμένουν οι μοναδικοί εναπομείναντες κάτοικοι του Τσέρνομπιλ.

«Μέσα στην απαγορευμένη Νεκρή Ζώνη γύρω από το εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ, ζει μια ατρόμητη κοινότητα γυναικών, ηλικίας 70 έως 90 ετών, δίπλα σε επιστήμονες που εργάζονται στην πιο ραδιενεργή περιοχή της Γης», αναφέρει το αμερικανικό ντοκιμαντέρ της Χόλι Μόρις και της Αν Μπόγκαρτ που προβάλλεται αυτές τις ημέρες στο Frontline Club του Λονδίνου.

Η Χάνα Ζαβορότινα, η Μαρία Σοβκούτα και η Βαλεντίνα Ιβάνιβνα, είναι τρεις από τις τρομερές αυτές μπάμπουσκες (στα ρωσικά «γιαγιάδες») που επέλεξαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, αμέσως μετά την καταστροφή -παράνομα, αψηφώντας τις επίσημες διαταγές του, τότε σοβιετικού, κράτους- αρνούμενες να πεθάνουν οπουδήποτε αλλού εκτός από το χώμα που τους γέννησε.

Στην αρχή το καθεστώς έστειλε στρατιώτες για να τις μεταπείσει να μεταφερθούν σε ένα πιο ασφαλές μέρος, αλλά οι εκκλήσεις δεν εισακούστηκαν.
«Όταν ήρθαν εδώ και μου είπαν να φύγω, τους απάντησα «δεν πρόκειται να το κάνω αυτό. Αν θέλετε, εκτελέστε με επί τόπου και θάψτε με κάτω από το χώμα αυτό»», τονίζει η Ζαβορότινα.

Φοβάσαι; Ναι, την πείνα

Όταν ρωτήθηκε για το αν φοβάται να μένει στο πιο ραδιενεργό σημείο του πλανήτη μας, η ηλικιωμένη Ουκρανή απάντησε πως «δεν με τρομάζει καμία ραδιενέργεια και καμία ακτινοβολία. Το μόνο που με τρομάζει είναι η πείνα, να μην έχω να φάω».

«Αν φύγεις από εδώ, τότε πεθαίνεις» λέει η Ιβάνιβνα, «όσοι έφυγαν, είναι σε χειρότερη θέση απ’ ότι εμείς σήμερα. Πεθαίνουν από τη στεναχώρια τους που δεν είναι στα εδάφη των παππούδων τους».

«Η μητέρα-πατρίδα είναι μητέρα-πατρίδα, αυτό δεν άλλαζε», συνοψίζει με τη σειρά της η Σοβκούτα, που όπως επισημαίνει το ντοκιμαντέρ, «έχοντας ζήσει το σταλινικό καθεστώς και τη ναζιστική κατοχή, έχει μάθει να αψηφά έναν κίνδυνο που είναι υπαρκτός μεν, αόρατος δε».

Όπως οι λύκοι και οι τάρανδοι που γύρισαν 

«Όπως οι λύκοι, οι τάρανδοι και τα αγριογούρουνα που επέστρεψαν στο Τσερνομπίλ μετά από πολλά χρόνια εξαφάνισης τους, έτσι και οι Μπάμπουσκες αυτές διηγούνται μια απίστευτη ιστορία επιβίωσης και μας προσφέρουν ένα συνταρακτικό πορτρέτο μια μετά-αποκαλυπτικής καθημερινότητας», καταλήγει με νόημα το ντοκιμαντέρ.

Όταν στις 26 Απριλίου του 1986 εξερράγη ο αντιδραστήρας Νο. 4 του Τσερνομπίλ, ελάχιστοι πίστεψαν πως από την επόμενη ημέρα θα συναντούσε κανείς ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή πέριξ του εργοστασίου.

Μετά την καταστροφή από μία περιοχή που φθάνει τα 4.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα, απομακρύνθηκαν 116.000 ανθρώποι ρωσικής κι ουκρανικής καταγωγής.