Ως υποψήφιος, αλλά και ως πρωθυπουργός του Καναδά, ο Justin Trudeau έθεσε την οικονομική και φορολογική δικαιοσύνη στο επίκεντρο του πολιτικού του αφηγήματος. «Μπορούμε να κάνουμε περισσότερα γι’ αυτούς που το χρειάζονται, κάνοντας λιγότερα γι’ αυτούς που δεν το χρειάζονται» είχε δηλώσει στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Ο Trudeau ξεκίνησε την καμπάνια του για ένα νέο πολιτικό ύφος στο Καναδά, ζητώντας τη βοήθεια ενός στενού του φίλου για τη συγκέντρωση οικονομιών πόρων: του Stephen R. Bronfman.
Ο οικονομολόγος και γόνος μίας από τις πλέον γνωστές οικογένειες του Καναδά κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να μεταμορφώσει το Κόμμα των Φιλελευθέρων από «ετοιμοθάνατο ζητιάνο» σε οικονομικό «οδοστρωτήρα», διπλασιάζοντας σχεδόν τις δωρεές που εισέρρεαν στα ταμεία του μέσα σε δύο χρόνια. Σε αντάλλαγμα, έστελνε σε όσους έκαναν δωρεές χιλιάδες ζευγάρια γάντια στα χρώματα του κόμματος.
Οι άνθρωποι του προέδρου
«Ο Justin πουλάει πάρα πολύ» είχε δηλώσει κάποια στιγμή μιλώντας σε δημοσιογράφους ο 53χρονος Bronfman. «Φέρει ένα τεράστιο όνομα, ο κόσμος θέλει να μάθει ποιος είναι».
Ως υπεύθυνος χρηματοδότησης του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ανέλαβε τον ρόλο που είχε ο νονός του, «σύμβουλος» της οικογένειας Bronfman και επί σειρά ετών πυλώνας του κατεστημένου του Κόμματος των Φιλελευθέρων, Leo Kolber. Ως υπεύθυνος πολλών επιχειρήσεων της οικογένειας Bronfman επί δεκαετίες, ο Kolber απέκτησε επίσης μεγάλη περιουσία.
Κι ενώ το μήνυμα του Trudeau για μεγαλύτερη φορολόγηση των πλουσίων ηχούσε όμορφα στα αυτιά των θαυμαστών του, απόρρητα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι επί 25 χρόνια η εταιρεία επενδύσεων Claridge της οικογένειας Bronfman βοηθούσε να μεταφερθούν στο εξωτερικό κεφάλαια ύψους εκατομμυρίων δολαρίων σε επιχειρήσεις της οικογένειας Kolber, αποφεύγοντας ενδεχομένως τη φορολόγηση σε Καναδά, ΗΠΑ και Ισραήλ, μέσω οικογενειακού trust, εικονικών εταιρειών και λογιστικών ελιγμών.
Ορισμένοι από τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό ενδέχεται να έρχονται σε σύγκρουση με τη νομιμότητα, σύμφωνα με ειδικούς επί φορολογικών θεμάτων, καθώς οι δικηγόροι που εκπροσωπούσαν τις οικογένειες Bronfman, Kolber και άλλους πελάτες με συμφέροντα στο εξωτερικό ήταν πρωτεργάτες ενός ισχυρού λόμπι που απέτρεψε τη λήψη μέτρων για τον έλεγχο των offshore που επεδίωκαν οι καναδικές Αρχές.
«Καμία από τις συναλλαγές ή τις εταιρείες αυτές δεν είχε ως στόχο τη φοροδιαφυγή» και «ήταν πάντα σε πλήρη συμμόρφωση με τη νομοθεσία» δηλώνει δικηγόρος που εκπροσωπεί τους Bronfman και Kolber στη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ) και τη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση του Καναδά (Canadian Broadcasting Corp – CBC).
Οι αποκαλύψεις αυτές, που εμπεριέχονται σε εσωτερικά έγγραφα της νομικής εταιρείας Appleby με έδρα τις Βερμούδες, διοχετεύθηκαν από τη Süddeutsche Zeitung και δημοσιοποιήθηκαν επίσης από το ICIJ, το CBC, το Radio Canada, την Toronto Star και 90 ακόμη οργανισμούς ΜΜΕ σε 67 χώρες. Πολλά από τα έγγραφα που αναφέρονταν στους Bronfman και Kolber ανήκαν στην εταιρεία trust «Ansbacher», με έδρα τα Νησιά Κέιμαν, η οποία εξαγοράστηκε από την Appleby το 2006.
Τα έγγραφα αυτά αποτελούν μια ένδειξη του πώς συνεργάζονται τα ισχυρά συμφέροντα για να προστατεύσουν το διεθνές υπεράκτιο χρηματοοικονομικό σύστημα προς όφελός τους.
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ασυνήθιστες συμφωνίες ανάμεσα στα trusts των Bronfman και Kolber. Σύμφωνα με αυτά, ορισμένα από τα δάνεια του Bronfman προς τον Kolber χορηγήθηκαν με μηδενικά επιτόκια. Οι φορολογικές υπηρεσίες του Καναδά θεωρούν τα δάνεια με μηδενικά επιτόκια ανάμεσα σε συμβαλλόμενα μέρη ως πιθανές «κόκκινες σημαίες» για φοροαποφυγή, μέσω της μετατροπής φορολογητέων εσόδων ή δώρων σε δάνεια.
Το 2004 οι Bronfman και Kolber είχαν πρόβλημα με ένα συγκεκριμένο άτοκοι δάνειο ύψους 4,1 εκατομμυρίων δολαρίων. Τα έγγραφα δείχνουν ότι απαιτήθηκε από τα αμερικανικά trust του Bronfman να επιβάλουν επιτόκιο, όπως και έπραξαν.
Τον ίδιο χρόνο, ο Kolber έλαβε ένα e-mail από τον επενδυτικό του σύμβουλο, Don Chazan, στο οποίο του ανέφερε ότι παρά το γεγονός ότι το trust των Bronfman είναι υποχρεωμένο βάσει της αμερικανικής νομοθεσίας να χρεώσει επιτόκιο, ήταν πρόθεση της Claridge «να επανορθώσει με κάποιον τρόπο». Σε άλλο e-mail, του 2005, o Chazan έγραψε στον Kolber: «Επειδή δεν έπρεπε ποτέ να υπάρξει επιτόκιο σε αυτό το χρέος στην ουσία (μόνο στους τύπους), το Kolber Trust θα πρέπει να ανταμειφθεί από τους Bronfman για αυτά τα έξοδα». Ο Kolber έστειλε αμέσως με φαξ αυτό το e-mail στον δικηγόρο του στο Ισραήλ με τη σημείωση: «ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ!!». Οι νομικοί σύμβουλοι των Bronfman και Kolber απάντησαν ότι «τα δάνεια χωρίς επιτόκιο που χορηγούνται από έναν υπήκοο των ΗΠΑ δεν αντιβαίνουν τη νομοθεσία των ΗΠΑ. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει ένα προεξοφλητικό επιτόκιο». Στην ουσία πρόκειται για ένα τεκμαρτό επιτόκιο, το οποίο χρησιμοποιείται για φορολογικούς λόγους σαν να έχει πληρωθεί, ακόμη και αν αυτό δεν έχει συμβεί.
«Αναφερόμενοι με σεβασμό στα e-mail από τον κύριο Chazan, δεν εστάλησαν τιμολόγια και δεν έγινε καμία πληρωμή» είπαν οι νομικοί σύμβουλοι.
Όπως προκύπτει από τα έγγραφα, οι εκπρόσωποι του Kolber ανησυχούσαν ότι ενδέχεται να μείνουν «ίχνη» που να συνδέουν το trust με τα συμφέροντά του στον Καναδά. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Εσόδων του Καναδά, ως πραγματική τοποθεσία μιας επιχείρησης ή ενός trust, ορίζεται το μέρος όπου εδρεύουν «το μυαλό και το μάνατζμεντ» τους, ανεξαρτήτως της έδρας τους. Στην περίπτωση που οι φορολογικές Αρχές του Καναδά ανακαλύψουν ότι ένα offshore trust διοικείται στην ουσία από τον Καναδά, τότε ενδέχεται να φορολογηθεί για διαφυγόντα κέρδη από το έτος ίδρυσής του.
Σε εσωτερικό σημείωμα του 2006, από τα αρχεία της Ansbacher, γίνεται αναφορά σε συζήτηση που είχαν οι δικηγόροι της με τον Chazan για ένα τιμολόγιο ύψους 81.750 δολαρίων για τις υπηρεσίες του, το οποίο θα μπορούσε να συνδέσει τη διοίκηση του trust με τον Καναδά. Η εργασία του Chazan «θα πρέπει να θεωρηθεί ως προσωπικό έξοδο και όχι έξοδο του trust», συμβούλευε λογιστής της Ansbacher. «Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα έναν λιγότερο επίσημο σύνδεσμο ανάμεσα στο trust και τις εταιρείες εκτός των Κέιμαν (στην περίπτωση του Kolber Trust)». Στη συνέχεια, η Ansbacher δικαιολόγησε το τιμολόγιο των 81.750 δολαρίων που πλήρωσε στον Chazan ως «αποπληρωμή δανείου» προς τον Jonathan Kolber (γιο του Leo).
Σε συνέντευξή του προς το CBC προ εβδομάδων, ο Jonathan Kolber ρωτήθηκε ποιος διοικεί το Kolber Trust. Ο Kolber απάντησε ότι ο Chazan «ήταν ο σύμβουλος. Είναι αυτός που έπαιρνε τις αποφάσεις». Η έδρα του Chazan βρίσκεται στο Μόντρεαλ.
Σε πρόσφατη ερώτηση του ICIJ, οι δικηγόροι των Kolber και Bronfman απάντησαν: «Αυτοί που διοικούν και διαχειρίζονται τα trusts, κάνουν τις επενδύσεις και λαμβάνουν όλες τις αποφάσεις ήταν πάντα κάτοικοι των Νησιών Κέιμαν ή εταιρείες trust με μεγάλη εμπειρία στη διοίκηση και διαχείριση των trusts», προσθέτοντας ότι «οι υπηρεσίες του κ. Chazan παρέχονταν πρώτιστα στα Νησιά Κέιμαν. Μετά βεβαιότητας δεν ήταν ποτέ ο ιθύνων νους του trust».
« Ο κύριος Chazan εξέδιδε τιμολόγια προς τον Jonathan Kolber παρά το Kolber Τrust, καθώς ήταν απασχολούμενος από τον Jonathan Kolber, όχι το Kolber Trust, ώστε να επιβεβαιώσει ότι όλες οι οικονομικές συναλλαγές του Kolber Trust έχουν καταγραφεί όπως πρέπει», συμπλήρωσαν οι δικηγόροι. «Ο καταπιστευματούχος είχε το δικό του λογιστικό τμήμα… Ακόμα και στην περίπτωση που ο κύριος Chazan θα είχε προσφέρει λογιστικής υπηρεσίες στο Trust, και είχε προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες στον Καναδά, πράγμα το οποίο δεν συνέβη σε καμία από τις δύο περιπτώσεις, η κεντρική διαχείριση και ο έλεγχος του Trust και πάλι δεν θα γινόταν στον Καναδά».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης, ο Chazan αρνήθηκε να μπει σε λεπτομέρειες για το θέμα, λέγοντας πως δεν είχε την εξουσιοδότηση να το συζητήσει.
Κοκτέιλ με τον πρωθυπουργό
Κατά τη διάρκεια επίσημης συνάντησης στη Γερμανία, φέτος, ο Trudeau μίλησε για την παγκόσμια κατακραυγή κατά των πλουσίων. «Είναι ώρα να πληρώσετε ένα ελάχιστο εισόδημα, να πληρώσετε τους φόρους σας», είπε. «Όταν οι κυβερνήσεις υπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα, αντί για τα συμφέροντα των πολιτών που τις εξέλεξαν, τότε ο κόσμος χάνει την πίστη του».
Τον Σεπτέμβριο του 2016, ο Stephen Bronfman διοργάνωσε έναν έρανο με εισιτήριο 1.500 δολαρίων για τον Trudeau στο Westmount, ένα αγγλόφωνο και από τα πλέον πλούσια προάστια του Καναδά. Οι εν δυνάμει χορηγοί ενημερώνονταν με e-mail για την πιθανότητα «να αποκτήσουν σχέσεις και έναν δίαυλο επικοινωνίας με την κυβέρνησή μας». Το κοκτέιλ πάρτι διοργανώθηκε στο σπίτι του Leo Kolber.
Σύνοψη από την έρευνα των Ryan Chittum και Harvey Cashore
Απόδοση στα Ελληνικά: Πάνος Παπαϊωάννου
Εικονογράφηση: Παναγιώτης Πανταζής
Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος. Tο tvxs.gr στηρίζεται στους αναγνώστες του και αποτελεί μια από τις ελάχιστες ανεξάρτητες φωνές στη χώρα. Mε μια συνδρομή, από 2.9 €/μήνα,ενισχύετε την αυτονομία του tvxs.gr και των δημοσιογραφικών του ερευνών. Συγχρόνως αποκτάτε πρόσβαση στα ντοκιμαντέρ και το περιεχόμενο του 24ores.gr.
Δες τα πακέτα συνδρομών >
