Στο αστραφτερό Χονγκ Κονγκ των 7,5 εκατ. κατοίκων, με brands πολυτελείας, προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας και ουρανοξύστες, υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα στέγασης, ενώ οι τιμές των ακινήτων εκτοξεύονται σε αστρονομικά ποσά.

Ads

Ως «απάντηση» ένα αρχιτεκτονικό γραφείο στο Χονγκ Κονγκ ετοιμάζει ένα νέο πρότζεκτ με «σπίτια-σωλήνες». Η εν λόγω κατοικία είναι κατασκευασμένη από επανατοποθετούμενο σκυρόδεμα και έχει σχεδιαστεί ως ένα προσιτό σπίτι για τους νέους που αγωνίζονται να βρούν χαμηλό κόστος στέγασης στις μεγάλες πόλεις του κόσμου.

Τα μικροσκοπικά σπίτια των σωλήνων δεν ξεπερνούν σε διάμετρο τα 2,5 μέτρα και έχουν σχεδιαστεί για να φιλοξενήσουν ένα ή δύο άτομα. Ο στόχος είναι να αποκτήσουν οι νέοι τη δική τους ιδιοκτησία σε πιο προσιτές τιμές. Όμως την ίδια στιγμή η διαβίωση σε ένα τόσο μικρό χώρο μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα.

Ζωή σε «νανόσπιτα»

«Τόσο εντός όσο και εκτός σπιτιού, η ζωή στο Χονγκ Κονγκ είναι πολύ αποπνικτική κατά περιόδους», αναφέρει ο 39χρονος Wai Li, ο οποίος νοικιάζει ένα μικρό διαμέρισμα 19 τετραγωνικών μέτρων στην γειτονιά Sheung του Χονγκ Κονγκ στον Guardian. Το σαλόνι του Li είναι λίγο μεγαλύτερο από δυο θέσεις πάρκινγκ αυτοκινήτου. «Έχω μάθει να διαχειρίζομαι την έλλειψη χώρου στο σπίτι, κρατώντας μόνο τα πράγματα που πραγματικά χρειάζομαι. Το κρεβάτι μου είναι αυτό που πιάνει τον περισσότερο χώρο και δεν υπάρχει περιθώριο για πολλά άλλα έπιπλα».

Ads

Ο Li νοικιάζει το διαμέρισμα τα τελευταία δύο χρόνια. «Προς το παρόν, μόνο αυτό μπορώ να αντέξω οικονομικά. Οτιδήποτε μεγαλύτερο είναι πολύ ακριβό, ενώ για κάτι πιο φθηνό θα πρέπει να μετακομίσω πολύ μακριά από το κέντρο της πόλης. Έμαθα να ζω με τα λίγα και δεν με πειράζει πια. Το μόνο που μου λείπει είναι μια σωστή κουζίνα, που θα με βοηθούσε να κάνω μια πιο καλή διατροφή. Κατά τα άλλα καλύπτει τις περισσότερες από τις ανάγκες μου», προσθέτει.

Ο William Lim πιστεύει ότι ο δημιουργικός σχεδιασμός σπιτιών μπορεί να αποτελέσει λύση στη στεγαστική κρίση που έχει χτυπήσει κόκκινο. Ως ιδρυτής της CL3 Architects, ο Lim σχεδίασε το μικρότερο πλήρως εξοπλισμένο «διαμέρισμα» του κόσμου που διαθέτει δύο υπνοδωμάτια, ένα μπάνιο και μια κουζίνα, όλα μέσα σε 18 τετραγωνικά μέτρα, όσο σχεδόν η καμπίνα ενός κρουαζιερόπλοιου.

Ωστόσο, η διαβίωση σε πολύ μικρά διαμερίσματα έχει γίνει ήδη «θεσμός» στο Χονγκ Κονγκ. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι τουλάχιστον 200.000 από τους φτωχότερους κατοίκους της πόλης δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να κατοικούν σε «σπίτια – φέρετρα». Πρόκειται ουσιαστικά για σπίτια – κλουβιά, πιο μικρά κι από ένα χώρο στάθμευσης αυτοκινήτου, ενώ οι κρατούμενοι στις φυλακές της πόλης μένουν σε κελιά μεγαλύτερου μεγέθους.

image

Σε αντίθεση με πόλεις όπως το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και το Σίδνεϊ, το Χονγκ Κονγκ σήμερα δεν έχει όριο στα τετραγωνικά μετρά ενός σπιτιού που να ορίζεται από το νόμο, με αποτέλεσμα οι μικρές κατοικίες να πληθαίνουν σε εξωφρενικές τιμές.

Ανεξάρτητα από το πόσο δημιουργικός είναι ο σχεδιασμός τους, οι «νανοκατοικίες» δημιουργούνται για να κάνουν τους κατασκευαστές τους πλουσιότερους. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των τοπικών νομοθετών να ορίσουν το μέγεθος των ιδιωτικών κατοικιών, οι αρμόδιοι δεν προχωρούν σε κάποια ρύθμιση, υποστηρίζοντας ότι ο καθορισμός του μεγέθους θα επηρεάσει αρνητικά την οικονομική προσιτότητα.

Σύμφωνα με την ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα Shrink That Footprint, τα διαμερίσματα στο Χονγκ Κονγκ είναι κατά μέσο όρο τα μικρότερα στον κόσμο (45 τετραγωνικά μέτρα), την ώρα που το μέσο μέγεθος ενός διαμερίσματος στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης είναι 66 τμ και στο Λονδίνο 51 τμ.

Συνέπειες στην ψυχική υγεία

Τώρα, τα διαμερίσματα στο Χονγκ Κονγκ αναμένεται να συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο, αφού η εταιρεία διαχείρισης ακινήτων JLL προβλέπει ότι στην πόλη θα δημιουργηθούν τουλάχιστον άλλες 2.100 «νανοκατοικίες» μέχρι το 2020. Αλλά τι συνέπειες θα μπορούσαν να έχουν τόσο περιορισμένοι χώροι διαβίωσης στην ψυχική υγεία;

Πέρυσι, η Lady MacLehose Center, μια τοπική ΜΚΟ, μαζί με το Ινστιτούτο Αντιμετώπισης Καταστροφών του Χονγκ Κονγκ, παρακολούθησαν 104 νοικοκυριά που ζούσαν σε «υποδιαιρούμενα» διαμερίσματα στην πόλη και διαπίστωσαν ότι το 80% των κατοίκων αντιμετώπιζε ψυχικά προβλήματα. Σε μια άλλη μελέτη που διεξήχθη σε δέκα νοικοκυριά τον περασμένο Οκτώβριο, επτά έδειξαν σημάδια κατάθλιψης ή άγχους, ενώ δύο μέλη κάθε νοικοκυριού διαγνώστηκαν με ψυχικές διαταραχές.

image

Η έρευνα έχει επίσης τονίσει πως ο τρόπος διαβίωσης σε πολυπληθή στέγαση μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία, οδηγώντας σε δυσκολίες συγκέντρωσης, ιδιαίτερα μεταξύ των παιδιών. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Dak Kopec, αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδας, υπάρχουν επίσης έρευνες που δείχνουν ότι το άγχος που προκαλείται από τη διαβίωση σε μικρά διαμερίσματα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας και κατάχρησης ουσιών.

«Ένα άτομο που ζει μόνο του σε έναν μικρό χώρο ζωής θα αρχίσει να αισθάνεται παγιδευμένο και θα θέλει να δραπετεύσει», λέει ο Kopec. «Υπάρχει λόγος για τον οποίο τα κελιά των φυλακών έχουν αυτό το μέγεθος, καθώς προορίζονται για τιμωρία». Προσθέτει ότι όλοι χρειαζόμαστε επαρκή χώρο για να επεξεργαστούμε το άγχος και να βρούμε τον τρόπο να το αντιμετωπίσουμε.

Τα σπίτια σωλήνες

Αλλά δεν είναι μόνο η έλλειψη χώρου που προκαλεί την τρέχουσα κρίση κατοικιών του Χονγκ Κονγκ. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση, το Χονγκ Κονγκ είναι η πιο ακριβή αγορά ακινήτων στον κόσμο τα τελευταία επτά χρόνια.

Ο James Law, αρχιτέκτονας, παρουσίασε μια «ριζοσπαστική λύση», το έργο «Opod Tube House», τα σπίτια – σωλήνες. Οι αγωγοί από σκυρόδεμα έχουν διάμετρο μόλις 2,5 μέτρα και προορίζονται να φιλοξενήσουν ένα ή δύο άτομα, σε πολύ πιο προσιτές τιμές. Οι εσωτερικοί χώροι είναι εξοπλισμένοι με βασικές παροχές, όπως καθιστικό με πάγκο, που μετατρέπεται σε κρεβάτι, μίνι ψυγείο, ντους και αποθηκευτικό χώρο για ρούχα και προσωπικά αντικείμενα. Οι σωλήνες μπορούν εύκολα να στοιβαχτούν και να εγκατασταθούν, σε συστάδες, σε οποιονδήποτε μικρό αχρησιμοποίητο χώρο, όπως σε στενούς δρόμους ή κάτω από γέφυρες.

image

Ο Law αναφέρει ότι η κατασκευή ενός πολυώροφου κτιρίου OPod βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στο Shenzhen της ηπειρωτικής Κίνας και θα είναι έτοιμη προς ενοικίαση μέχρι το Σεπτέμβριο. Παράλληλα, ο Law ψάχνει κι άλλες πιθανές τοποθεσίες για το νέο του έργο στο Χονγκ Κονγκ.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί επικριτές του εγχειρήματος επισημαίνοντας τα προβλήματα που γεννά η διαβίωση σε ένα σπίτι-σωλήνα. «Φανταστείτε τι αντίκτυπο θα έχει σε ένα παιδί να μένει σε ένα σπίτι που μοιάζει με σωλήνα αποχέτευσης;», αναφέρει ο αρχιτέκτονας Paul McKay.

«Μια καλύτερη λύση θα ήταν να χρησιμοποιηθούν τα υπάρχοντα κτίρια πιο δημιουργικά. Υπάρχουν πολλά κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται ή υπολειτουργούν. Θα μπορούσαμε να τα ανακαινίσουμε και να τα διαμορφώσουμε ώστε να γίνουν πάλι λειτουργικά». Αναγνωρίζει βέβαια ότι κάτι τέτοιο θα απαιτούσε προσεκτικό σχεδιασμό, αλλά θα μπορούσε ενδεχομένως να δημιουργήσει νέες, μόνιμες κατοικίες για οικογένειες χωρίς να χρειάζεται να εκμεταλλευτούν περισσότερη γη.