Απηυδισμένοι από τη διαφθορά, αλλά και τον Ντόναλντ Τραμπ, οι Μεξικανοί στρέφονται στον αριστερό Andrés Manuel López Obrador. Στις προεδρικές εκλογές της 1ης Ιουλίου, ο López Obrador κατεβαίνει με την υπόσχεση της αναγέννησης του Μεξικού στα χνάρια των επαναστατών ιδρυτών της χώρας. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η νίκη του θεωρείται σχεδόν βέβαιη.

Την πρώτη φορά που έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία του Μεξικού, το 2006, η εμπιστοσύνη που ενέπνευσε ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι πολίτες άφηναν σημειώματα στις τσέπες του όπου του έγραφαν τις ελπίδες τους.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, ο Andrés Manuel López Obrado, υποστήριζε την εργατική τάξη και ασκούσε σκληρή κριτική στο κόμμα που κυριαρχεί στην πολιτική ζωή του Μεξικού -ως επί το πλείστον, με σκληρό τρόπο- επί έναν αιώνα. Τελικά, έχασε τις εκλογές, αλλά με μικρή διαφορά.

Τη δεύτερη φορά που έθεσε υποψηφιότητα, το 2012, ο ενθουσιασμός ήταν παρόμοιος, το ίδιο και το αποτέλεσμα.

Τώρα, όμως, το Μεξικό βρίσκεται αντιμέτωπο με μία βαθιά, εσωτερική κρίση, εξαιτίας της διαφθοράς και της σκληρής βίας των καρτέλ των ναρκωτικών, αλλά και με μία εξίσου σοβαρή εξωτερική κρίση εξαιτίας της πολιτικής του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πέρα από τις εμπορικού χαρακτήρα προστριβές του με το Μεξικό επιχειρεί με κάθε τρόπο να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές προς τις ΗΠΑ. 

Μιλώντας τον περασμένο Μάρτιο σε συγκέντρωση υποστηρικτών του -σε ένα ακροατήριο ως επί το πλείστον αγροτών- ο 64χρονος López Obrador, γνωστός στην πατρίδα του ως Amlo, προέτρεψε τους ψηφοφόρους να τοποθετήσουν παρατηρητές στα εκλογικά τμήματα (υπό τον φόβο νοθείας) και προειδοποίησε ακόμη μία φορά για την εξαγορά ψήφων, γνωστή τακτική του αντίπαλου κόμματος PRI. Ο López Obrador υπόσχεται μία «νηφάλια, λιτή, χωρίς προνόμια κυβέρνηση». Χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη «προνόμιο», πάντα με αρνητικό νόημα, όπως και τις λέξεις «ελίτ» και «μαφία της εξουσίας», στηλιτεύοντας τους πολιτικούς αντιπάλους του και τα επιχειρηματικά λόμπι. «Θα μειώσουμε τους μισθούς αυτών που είναι στην κορυφή και θα αυξήσουμε τους μισθούς αυτών που είναι στη βάση» δηλώνει. Ο López Obrador μιλάει με θέρμη, εξηγώντας την πολιτική του με απλές λέξεις. «Μαζί θα γράψουμε ιστορία» λέει.

Πρόεδρος του Μεξικό είναι ο δεξιός Ενρίκε Πένια Νιέτο. Το PRI -το κόμμα του- χαρακτηρίζει τον López Obrador «λαϊκιστή ριζοσπάστη», έναν πολιτικό «ο οποίος ακολουθεί την παράδοση του Ούγκο Τσάβες» και προειδοποιεί τους πολίτες ότι στόχος του είναι να κάνει το Μεξικό… Βενεζουέλα.

Την ίδια ανησυχία έχει και ο Τραμπ. Η Roberta Jacobson, πρέσβης των ΗΠΑ στο Μεξικό μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες, είπε στο New Yorker ότι, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ανοιχτά την ανησυχία τους, λέγοντας ότι σε περίπτωση νίκης του Amlo «θα συμβούν τα χειρότερα».  

Κατά ένα περίεργο παιχνίδι της τύχης, η δημοφιλία του Obrador εν μέρει οφείλεται στον Τραμπ. Από τις πρώτες ημέρες της εκλογής Τραμπ, οι Μεξικανοί αναλυτές προέβλεπαν ότι, η επιθετικότητα του νέου Αμερικανού προέδρου δεν θα μείνει χωρίς απάντηση από τους Μεξικανούς. Ο Mentor Tijerina, γνωστός δημοσκόπος στο Monterrey, έλεγε τότε ότι, η άφιξη Τραμπ στον Λευκό Οίκο σημαίνει κρίση για το Μεξικό, γεγονός που θα βοηθήσει τον Amlo. Λίγο μετά την ορκωμοσία Τραμπ, ο López Obrador δημοσίευσε ένα βιβλίο (το οποίο έγινε αμέσως best seller) με τίτλο «Oye, Trump» (Άκου, Τραμπ), με αποσπάσματα από τις ομιλίες του. Σε μία από αυτές είχε πει: «Ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του μιλάνε για τους Μεξικανούς όπως ο Χίτλερ και οι Ναζί αναφέρονταν στους Εβραίους πριν ξεκινήσουν τους διωγμούς και την αποτρόπαιη εξόντωσή τους». Μάλιστα, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Νιέτο έσπευσαν να προειδοποιήσουν τους ομολόγους τους στο Λευκό Οίκο ότι η επιθετική συμπεριφορά του Τραμπ αυξάνει τις πιθανότητες για μία νέα εχθρική κυβέρνηση- απειλητική για την εθνική ασφάλεια ακριβώς στην άκρη των συνόρων- και ότι εάν ο Τραμπ δεν έριχνε τους τόνους, οι εκλογές στο Μεξικό θα μετατρέπονταν σε δημοψήφισμα με διακύβευμα ποιός από τους υποψήφιους για την προεδρία είναι ο πιο αντι- Αμερικανός. Οι προειδοποιήσεις στις ΗΠΑ, λειτούργησαν.

Κατά τη διάρκεια ακρόασης στη Γερουσία τον Απρίλιο του 2017, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζον Μακέιν είπε: «Αν οι εκλογές στο Μεξικό γίνονταν αύριο, θα εκλεγόταν ένας αριστερός, αντι-Αμερικανός πρόεδρος». Ο Τζον Κέλι, τότε υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας, συμφώνησε. «Δεν θα ήταν καλό για την Αμερική, ούτε για το Μεξικό», σημείωσε.

Στο Μεξικό, δηλώσεις όπως του Τζον Κέλι, το μόνο που κάνουν είναι να βελτιώνουν τα ποσοστά του López Obrador. «Κάθε φορά που ένας Αμερικανός πολιτικός ανοίγει το στόμα του για να εκφράσει μία αρνητική άποψη για έναν Μεξικανό υποψήφιο, τον βοηθά» επισημαίνει η Jacobson.

Η προεκλογική καμπάνια του López Obrador δεν ήταν όπως των άλλων υποψηφίων προέδρων. Ταξίδεψε από πόλη σε πόλη με μόλις δύο αυτοκίνητα, με οδηγούς οι οποίοι είχαν αναλάβει ταυτόχρονα και χρέη (άοπλου) σωματοφύλακα και χωρίς ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας. Οι πολίτες τον πλησίαζαν ζητώντας του να βγάλουν selfies και εκείνος ανταποκρινόταν με αμεσότητα.

Η Jacobson θυμάται ότι, όταν έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών, ο López Obrador είπε με θλίψη: «Οι Μεξικανοί δεν θα ψήφιζαν ποτέ κάποιον ο οποίος δεν είναι πολιτικός». Ο López Obrador σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και το θέμα της διατριβής του ήταν ο πολιτικός μετασχηματισμός του μεξικανικού κράτους κατά τον 19ο αιώνα. Όπως λέει η δημοσιογράφος σύζυγός του «πάντα ήθελε να φτάσει στην προεδρία».

Για κάποιον o οποίος είχε πολιτικές φιλοδοξίες, το PRI ήταν τότε η μόνη σοβαρή επιλογή. Ιδρύθηκε το 1929, με στόχο την αποκατάσταση της χώρας μετά την επανάσταση. Κατά την δεκαετία του ’30, ο σοσιαλιστής πρόεδρος Lázaro Cárdenas, κρατικοποίησε τη βιομηχανία πετρελαίου και έδωσε εκατομμύρια στρέμματα γεωργικών εκτάσεων σε φτωχούς και άκληρους αγρότες. Με την πάροδο των ετών, η ιδεολογία του κόμματος ωστόσο μεταλλάχθηκε, αλλά η παραμονή του στην εξουσία παρέμενε σταθερή. Οι πρόεδροι επέλεγαν τους διαδόχους τους, σε μία διαδικασία που ονομάζεται dedazo.

Ο López Obrador μπήκε στο κόμμα μετά τις σπουδές του και το 1976 συμμετείχε στην προεκλογική εκστρατεία του ποιητή Carlos Pellicer, φίλου του Πάμπλο Νερούντα και της Φρίντα Κάλο. Αλλά, παρά το γεγονός ότι ανέβηκε στην ιεραρχία, ένιωθε ότι το κόμμα είχε απομακρυνθεί από τις αρχές του. Το 1988, προσχώρησε στην αριστερή ομάδα αποσχισθέντων, με επικεφαλής τον γιο του Lázaro Cárdenas. Ο López Obrador έγινε επικεφαλής του κόμματος στο Tabasco.

Το 2000 εξελέγη δήμαρχος του Μέξικο Σίτι. Συνέχισε να οδηγεί ένα παλιό αυτοκίνητο, πήγαινε στο γραφείο του πριν την ανατολή του ήλιου και έκανε περικοπή του μισθού του. Παρά το γεγονός ότι ένας από τους συνεργάτες του «πιάστηκε» από κάμερα να δωροδοκείται, ο απολογισμός από τη θητεία του στον δήμο ήταν μάλλον θετικός: Δημιούργησε ένα συνταξιοδοτικό ταμείο για ηλικιωμένους, έκανε επέκταση των αυτοκινητοδρόμων με στόχο την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση και σε συνεργασία με τον μεγιστάνα των τηλεπικοινωνιών Carlos Slim, αποκατέστησε το ιστορικό κέντρο της πόλης.

Ο López Obrador υπόσχεται στους υποστηρικτές του μια «ριζοσπαστική επανάσταση», που θα δώσει στους πολίτες τη χώρα που θέλουν. «Η λέξη ριζική προέρχεται από τη λέξη ρίζες. Αυτό θα κάνουμε, θα βγάλουμε το διεφθαρμένο σύστημα από τη ρίζα του» συνηθίζει να λέει. Στις ομιλίες του αναφέρεται μεταξύ άλλων και στην ανάγκη να αποκατασταθεί η εικόνα του Μεξικού που στον υπόλοιπο κόσμο έχει γίνει συνώνυμη της βίας και της διαφθοράς.

Από το 2006, η χώρα έχει κηρύξει τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», έναν πόλεμο που έχει κοστίσει τουλάχιστον εκατό χιλιάδες ζωές, αλλά με ελάχιστα αποτελέσματα. Ο López Obrador υπόσχεται μια βιώσιμη στρατηγική ασφάλειας. Το Μεξικό, όπου οι πολίτες θα κληθούν να εκλέξουν τον νέο πρόεδρο της χώρας την 1η Ιουλίου, θεωρείται μια από τις πιο επικίνδυνες χώρες στον κόσμο και για τους δημοσιογράφους: Πάνω από 100 έχουν δολοφονηθεί από το 2000. Από την αρχή του 2018, έχουν δολοφονηθεί τουλάχιστον πέντε. 

Οι αντίπαλοι του Lopez Obrador ανησυχούν για το χάρισμά του να εμπνέει ελπίδα. Ο Enrique Krauze, ιστορικός και σχολιαστής -όπως και γνωστός επικριτής της Αριστεράς- δήλωσε: «Φτάνει κατευθείαν στις θρησκευτικές ευαισθησίες του λαού. Τον βλέπουν σαν τον άνθρωπο ο οποίος θα σώσει το Μεξικό από όλα τα κακά. Ακόμη πιο σημαντικό, το πιστεύει και ο ίδιος».