Ξεκίνησε, η εισβολή της Τουρκίας στη Βόρεια Συρία, κατά κουρδικών θέσεων, με τις αεροπορικές επιθέσεις να πλήττουν και κατοικημένες περιοχές, ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο για τους πρώτους νεκρούς μεταξύ του άμαχου πληθυσμού. Επί ποδός πολέμου βρίσκονται οι δυνάμεις των Κούρδων αλλά και του συριακού καθεστώτος, τη στιγμή που έντονα αντιδρά η ΕΕ, ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να προειδοποίησε τον Ταγίπ Ερντογάν -σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν- να εκτιμήσει σωστά την κατάσταση.

Ads

Η έναρξη της επίθεσης, η οποία ονομάστηκε «Πηγή Ειρήνης» ανακοινώθηκε επίσημα από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν μέσω twitter.

«Στόχος μας είναι να καταστρέψουμε τον τρομακτικό διάδρομο που προσπαθεί να διαμορφωθεί στα νότια σύνορα και θα φέρει την ειρήνη στην περιοχή, θα εξαλείψουμε την απειλή της τρομοκρατίας» δήλωσε συγκεκριμένα, μέσω Twitter, ο Τούρκος πρόεδρος. «Ο Θεός να είναι μαζί μας. Χαιρετίζω κάθε έναν γενναίο στρατιώτη που συμμετέχει σε αυτή την επιχείρηση», ανέφερε σε δεύτερο μήνυμά του στο Twitter. 

«Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις που εξαπέλυσαν σήμερα στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία φροντίζουν πολύ να μην προκαλέσουν κακό σε συμμαχικά στρατεύματα», ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, αναφερόμενο στις αμερικανικές δυνάμεις που ακόμη βρίσκονται στην περιοχή. Το υπουργείο πρόσθεσε ότι η τουρκική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία στοχεύει να πλήξει μόνο «τρομοκράτες» και τις βάσεις τους, τα όπλα και τον εξοπλισμό τους. «Η Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης άρχισε στις 16.00 τοπική ώρα σήμερα με στόχο να εγγυηθεί την ασφάλεια των συνόρων μας, να αποτρέψει τη δημιουργία ενός διαδρόμου τρομοκρατίας κατά μήκος του νοτίου συνόρου μας, να εξουδετερώσει τρομοκράτες και τρομοκρατικές οργανώσεις, ανάμεσά τους το Ισλαμικό Κράτος, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), η Ένωση Κουρδικών Κοινοτήτων (KCK), το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) που απειλούν την εθνική μας ασφάλεια, καθώς και να δημιουργήσει τις αναγκαίες συνθήκες για την επιστροφή των εκτοπισμένων Σύρων στα σπίτια τους και στη γη τους», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση. 

Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), των οποίων ηγούνται οι Κούρδοι, κάνουν  λόγο για θύματα μεταξύ του άμαχου πληθυσμού από τους τουρκικούς βομβαρδισμούς. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, τουρκικά μαχητικά πλήττουν στρατιωτικές θέσεις και κατοικημένες περιοχές στο Τελ Αμπιάντ, το Ρας αλ Άιν, το Καμισλί και το Άιν Ίσα. Σύμφωνα με πηγή από τις τουρκικές υπηρεσίες ασφαλείας, τουρκικά πυροβόλα άρχισαν να πλήττουν βάσεις των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) και αποθήκες με πυρομαχικά. Πρόκειται για μια περιοχή στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, μήκους 120 χλμ και βάθους περίπου 30 χλμ, την οποία σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Hürriyet θέλει να πάρει υπό τον έλεγχό της η Τουρκία. Αυτόπτες μάρτυρες στη συριακή πόλη Τελ Αμπιάντ κάνουν λόγο για εκρήξεις που αντηχούν και καπνούς σε διάφορα σημεία, την ώρα που άμαχος πληθυσμός εγκαταλείπει μαζικά την πόλη. Ανάλογες εικόνες μεταφέρουν ξένοι ανταποκριτές και από τις υπόλοιπες πόλεις που πλήττονται.

Νωρίτερα, οι συνασπισμός των δυνάμεων (SDF) που ηγούνται οι Κούρδοι ζήτησε από τις ΗΠΑ και τις δυνάμεις του διεθνούς συνασπισμού να ορίσουν μια «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» για να σταματήσουν τις τουρκικές επιθέσεις στη βορειοανατολική Συρία. «Οι SDF έδειξαν καλή πίστη στη συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία για έναν μηχανισμό ασφαλείας. Αυτό άφησε τους ανθρώπους μας ανυπεράσπιστους» τονίζουν. Κάλεσαν δε και τη Ρωσία να διαδραματίσει ρόλο «εγγυητή» σε μια διαδικασία «διαλόγου» με το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Παράλληλα, ζήτησαν από τον κουρδικό λαό να κατευθυνθεί στα σύνορα της χώρας για να αμυνθεί ενόψει της επίθεσης των τουρκικών δυνάμεων. «Ανακοινώνουμε τριήμερη γενική επιστράτευση στη βόρεια και την ανατολική Συρία και καλούμε όλον τον κόσμο μας να πάει στα σύνορα με την Τουρκία (…) για να συμβάλλει στην αντίσταση σε αυτή την εύθραυστη στιγμή της ιστορίας μας» λέει η δήλωση με την οποία οι κουρδικές δυνάμεις κηρύσσουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Live εικόνα από τα σύνορο Τουρκίας-Συρίας:

Από την πλευρά τους, οι αρχές της Συρίας του Μπασάρ Αλ Άσαντ δεσμεύθηκαν να «εναντιωθούν σε οποιαδήποτε επίθεση» της Τουρκίας, κάνοντας λόγο για «τουρκικές επεκτατικές βλέψεις»το συριακό υπουργείο Εξωτερικών καταγγέλλει στην ανακοίνωσή του «τις στρατιωτικές ενισχύσεις στα σύνορα». Η Συρία «επιρρίπτει την ευθύνη για αυτό που ετοιμάζεται να συμβεί σε ορισμένες κουρδικές οργανώσεις», υπογραμμίζεται επίσης στο κείμενο, όπου αναφέρεται πως οι αρχές τις είχαν προειδοποιήσει να μην γίνουν «εργαλεία στην υπηρεσία της αμερικανικής πολιτικής εναντίον της χώρας τους».

Επαφές με ΗΠΑ-Ρωσία πριν από την επίθεση

Πάντως, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να είχε ενημερώσει τους δύο βασικούς  «παίκτες» (Ρωσία, ΗΠΑ) στην περιοχή πριν προβεί στην ανακοίνωση της επίθεσης. Συγκεκριμένα, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας για να ενημερωθεί σχετικά με την στρατιωτική επιχείρηση, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κρεμλίνου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο να σταθμίσει λεπτομερώς την κατάσταση ώστε να μη βλάψει τις προσπάθειες για τη διευθέτηση της συριακής κρίσης. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που λίγες ημέρες νωρίτερα είχε ανάψει το «πράσινο φως» για την επίθεση των Τούρκων στη Συρία, σήμερα δήλωσε πως η επιχείρηση είναι μια «κακή ιδέα». «Οι ΗΠΑ δεν την επιδοκιμάζουν και οι ένοπλες δυνάμεις μας δεν την υποστηρίζουν και δεν θα συμμετέχουν». Ανέφερε ακόμη πως «η Τουρκία έχει δεσμευτεί να προστατεύσει τον άμαχο πληθυσμό, τις θρησκευτικές μειονότητες, μεταξύ αυτών τους Χριστιανούς, και να διασφαλίσει ότι δεν θα εκτυλιχθεί καμία ανθρωπιστική κρίση, και εμείς κρατάμε αυτή τη δέσμευση».

Διεθνείς Αντιδράσεις

Από τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ ήρθε η πρώτη επίσημη αντίδραση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον απερχόμενο πρόεδρο της Κομισιόν να ζητάει τον τερματισμό της τουρκικής επιχείρησης στη Συρία. «Η Τουρκία πρέπει να σταματήσει τη στρατιωτική επιχείρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν θα αποφέρει κανένα αποτέλεσμα. Και εάν το σχέδιο της Τουρκίας είναι η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας, μην περιμένετε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση», υπογράμμισε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.

Στις ΗΠΑ, και αφού ο Ντόναλντ Τραμπ με τις παλινωδίες του έχει χάσει κάθε αξιοπιστία, το μήνυμα προς την Τουρκία έστειλε ο ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ. «Το αμερικανικό Κογκρέσο θα κάνει τον πρόεδρο της Τουρκίας να πληρώσει πολύ ακριβά την επίθεσή του στη Συρία κατά, των συμμαχικών κουρδικών δυνάμεων», τόνισε. Πάντως το ΝΑΤΟ είχε σαφώς ηπιότερη αντίδραση. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ εξέφρασε την ελπίδα «η επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία να είναι μετρημένη και αναλογική».

Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας, ζητώντας από την Τουρκία να τερματίσει την επιχείρηση, ανέφερε ότι αυτή θα οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής και θα ενισχύσει το Ισλαμικό Κράτος. Η υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Αμελί ντε Μοντσαλίν είπε πως η Γαλλία και η Βρετανία ζήτησαν τη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την τουρκική εισβολή στη Συρία. Όπως ανακοινώθηκε το Συμβούλιο Ασφαλείας θα συνεδριάσει εκτάκτως την Πέμπτη. Παράλληλα, η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία καταλήγουν σε ένα κοινό ανακοινωθέν για την καταδίκη της επίθεσης. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε υπογράμμισε και αυτός πως η επιχείρηση διακινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει την περιοχή και να πλήξει αμάχους.

Την έντονη ανησυχία του εξέφρασε και ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Γέπε Κόφοντ. «Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι μια θλιβερή και λάθος απόφαση που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους αμάχους και στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους», ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας Στεφ Μπλοκ γνωστοποίησε ότι κάλεσε για εξηγήσεις τον Τούρκο πρεσβευτή μετά την έναρξη της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση: «Η Ολλανδία καταδικάζει την τουρκική επίθεση στη βορειοανατολική Συρία. Καλούμε την Τουρκία να μην συνεχίσει στον δρόμο που έχει επιλέξει να ακολουθήσει». «Η τουρκική επιχείρηση στη Συρία θα περιπλέξει την κατάσταση, θα επιτείνει την κρίση και θα οδηγήσει σε νέα κύματα προσφύγων», δήλωσε εκπρόσωπος του προέδρου του ιρανικού κοινοβουλίου.

Ο σκοπός του Ερντογάν: Η διπλωματική νίκη και ο κίνδυνος

Ο δρόμος για την επίθεση της Τουρκίας κατά των Κούρδων άνοιξε μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ -παρά τις πρόσφατες παλινωδίες- να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τις εν λόγω περιοχές στη Συρία. Η Άγκυρα εδώ και καιρό επιθυμεί να διαλύσει τις κουρδικές δυνάμεις (YPG) που βρίσκονται ανατολικά του Ευφράτη και έχουν δημιουργήσει μια αυτόνομη περιφέρεια μετά τις σημαντικές νίκες που πέτυχαν κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Οι Κούρδοι αναδείχθηκαν ως η πιο αξιόμαχη και αξιόπιστη δύναμη κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και για τον λόγο αυτό έχουν εδώ και καιρό την υποστήριξη των ΗΠΑ και των υπόλοιπων Δυτικών Δυνάμεων.

Όμως για την Τουρκία παραμένουν «τρομοκράτες» και το ενδεχόμενο να αναγνωριστεί μια αυτόνομη Κουρδική περιφέρεια, εν είδει κρατικής οντότητας, στα σύνορα της Τουρκίας αποτελεί τον εφιάλτη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς φοβάται πως θα ενισχυθούν και οι Κούρδοι αυτονομιστές εντός του τουρκικού εδάφους. 

Μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη σε βάθος 30 χλμ. μέσα στη Συρία και σε πλάτος 500 χλμ. που θα αρχίζει από τον Ευφράτη και φθάνει έως τα ιρακινά σύνορα και θα χωρίζει τα τουρκικά σύνορα από θέσεις των Κούρδων της YPG. Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε επίσημα η Άγκυρα σκέφτεται να χρησιμοποιήσει την εν λόγω ζώνη για καταυλισμούς προσφύγων από τη Συρία που βρίσκονται στην Τουρκία και εκτιμώνται σε εκατομμύρια. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ερντογάν θα καταφέρει από τη μία να απομακρύνει την «απειλή» των YPG και ταυτόχρονα να μειώσει τον αριθμό των Σύρων που ζουν στην Τουρκία, δεδομένου ότι το αντισυριακό αίσθημα ολοένα και αυξάνεται.

Η απόφαση του Τραμπ αποτέλεσε αναμφισβήτητα μια διπλωματική νίκη του Ερντογάν, και ως τέτοια εξέλήφθη από όλους τους διεθνείς αναλυτές. Όμως κρύβει και πολλούς κινδύνους για την Άγκυρα. Οι Κούρδοι πέρα από ιδιαίτερα ικανοί πολεμιστές, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις επιτυχίες κατά του Ισλαμικού Κράτους, είναι και πολύ καλά εξοπλισμένοι, καθώς μέχρι σήμερα προμηθεύονταν όπλα από τις ΗΠΑ. Επιπλέον η σχεδιαζόμενη επιχείρηση της Άγκυρας αφορά μια πολύ μεγάλη περιοχή, που δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί και σίγουρα θα έχει τεράστιο κόστος για την ήδη «πληγωμένη» τουρκική οικονομία. Επιπλέον η κοινή γνώμη στην Τουρκία γίνεται όλο και αρνητική τόσο απέναντι στον Ερντογάν, όσο και για την εμπλοκή στο «συριακό χάος».

Ένα άλλο καίριο ερώτημα, που απασχολεί κυρίως τις ευρωπαϊκές χώρες, είναι τι θα γίνει με τις ευρωπαίους τζιχαντιστές που πολέμησαν με το Ισλαμικό Κράτος και κρατούνται στις περιοχές των κουρδικών δυνάμεων. Πρόκειται για μεγάλο αριθμό ευρωπαίων υπηκόων με τον Ντόναλντ Τραμπ να απειλεί μέχρι πρόσφατα πως θα αφήσει ελεύθερους ώστε να επαναπατριστούν. «Η Τουρκία θα είναι τώρα υπεύθυνη για όλους τους μαχητές του ΙΚ εντός της ζώνης αυτής που πιάστηκαν αιχμάλωτοι τα δύο τελευταία χρόνια», είχε ανακοινώσει ο Λευκός Οίκος, προκαλώντας ανησυχία, τόσο για την ικανότητα, όσο και για τις προθέσεις της Άγκυρας να διαχειριστεί ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα για τις ευρωπαϊκές χώρες.