Την Δευτέρα διακαστήριο της Καλιφόρνιας καταδίκασε την Ελίζαμπεθ Χολμς, το άλλοτε λαμπερό αστέρι της Silicon Valley που υποσχόταν επανάσταση στις εξετάσεις αίματος με τη start-up που ίδρυσε, τη Theranos, καθώς κρίθηκε ένοχη για απάτη σε βάρος επενδυτών 

Ads

Έπειτα από διαδικασία που διήρκεσε πάνω από τρεις μήνες και κάπου 50 ώρες διαβουλεύσεων, οι ένορκοι αποφάνθηκαν -ομόφωνα- πως είναι ένοχη για απάτη σε βάρος επενδυτών, ωστόσο την απάλλαξαν από ορισμένες κατηγορίες, ενώ δεν συμφώνησαν για άλλες που της προσάπτονταν.

Η καταδίκη της 37χρονης -που ίδρυσε τη Theranos το 2003, στα 19 της χρόνια, και υποσχόταν διαγνωστικό μηχάνημα ταχύτερο και φθηνότερο από αυτά των παραδοσιακών εταιρειών του κλάδου- σημαίνει πως αντιμετωπίζει την προοπτική να της επιβληθεί ποινή κάθειρξης πολλών δεκαετιών. Η ποινή της θα ανακοινωθεί αργότερα από το ομοσπονδιακό δικαστήριο.

Τα κύρια προσόντα της Χόλμς χάρη στα οποία κατάφερε να πείσει τους επενδυτές ήταν οι υποσχέσεις της, η πειθώ και το δυναμικό προφίλ της. Μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη επενδυτών τεράστιου κύρους, κάτι σπάνιο στον ανδροκρατικό κόσμο των καλιφορνέζων μηχανικών που παρεπιδημούν στην «Κοιλάδα του Πυριτίου». Την υποστήριξαν, μεταξύ άλλων, ο άλλοτε υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσιντζερ, ο πρώην υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις, καθώς και ο μεγιστάνας των ΜΜΕ Ρούπερτ Μέρντοκ, που επένδυσε πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια στη Theranos.

Ads

Στην κορύφωση της, η αξία της εταιρείας είχε φθάσει σχεδόν τα 10 δισ. δολάρια και η κυρία Χολμς, η μεγαλομέτοχός της, είχε περιουσία 3,6 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes.

Ωστόσο το 2015, η εφημερίδα Wall Street Journal έκανε την εκρηκτική αποκάλυψη πως το περίφημο διαγνωστικό μηχάνημα που υποσχόταν η Theranos ουδέποτε λειτούργησε.

Το μεγάλο όραμα

Η Theranos στήθηκε από την 19χρονη Χολμς, φοιτήτρια του πανεπιστημίου του Στάνφορντ, η οποία παράτησε νωρίς τις σπουδές της για να κυνηγήσει το όνειρο ενός υπερ-μηχανήματος που θα μπορούσε να εκτελέσει πάνω από 240 εργαστηριακές εξετάσεις με ελάχιστες σταγόνες αίμα. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως το διαγνωστικό μηχάνημα θα κάλυπτε ταχύτατα ένα τεράστιο φάσμα εξετάσεων, αλλά υποτίθεται πως θα ήταν και εξαιρετικά εύχρηστο και φτηνό, γι αυτό και προσέλκυσε τόσο ισχυρούς επενδυτές.

Το 2004 η νέα εταιρεία καταφέρνει να συγκεντρώσει αμέσως πάνω από έξι εκατ. δολάρια φτάνοντας σε αξία τα 30 εκατ. δολάρια. Το επιστημονικό προσωπικό της Theranos εργάζεται πυρετωδώς την ώρα που η ίδια η Χολμς προμοτάρει το όραμα της κερδίζοντας χρόνο. Το επιστημονικό προσωπικό προσπαθεί ακόμη απεγνωσμένα να δημιουργήσει το θαυματουργό μηχάνημα, δίχως βέβαια επιτυχία, όμως η αλλαγή των αποτελεσμάτων των δοκιμών φέρνει αποτελέσματα.

Το 2010 η Χολμς συγκεντρώνει ακόμη 45 εκατ. δολάρια και η αξία της Theranos φτάνει στο 1 δις δολάρια. Στην συνέχεια, το 2013, το μηχάνημα παρουσιάζεται με το όνομα Edison και φαίνεται να αποτελεί την υλοποίηση των υποσχέσεων της Χολμς. Η Theranos καταφέρνει να το βάλει στην αγορά μέσα από μια συνεργασία με την αλυσίδα φαρμακείων της Walgreens Boots Alliance. Αυτό είχεως αποτέλεσμα η εταιρεία να συγκεντρώσει άλλα 400 εκατ. δολάρια και η αξία της Theranos εκτοξεύεται σχεδόν στα 10 δισ. δολάρια, με την ίδια την Χολμς να εντάσσεται και στην ελίτ λίστα δισεκατομμυριούχων του Forbes.

Η αποκάλυψη της απάτης

Η αρχή έγινε από ένα άρθρο στην ιατρική επιθεώρηση American Medical Association που ασκεί κριτική στην Theranos επειδή έχει αποφύγει να δημοσιεύσει την έρευνα της σε ιατρικά έντυπα. Στην συνέχεια, έρχεται ένα δημοσίευμα της Wall Street Journal που αποκαλύπτει ότι το θαυματουργό υπερμηχάνημα της Theranos δεν λειτούργησε ποτέ. Ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας Ρούμπερτ Μέρντοχ ήταν και ένας από τους  επενδυτές της εταιρείας και όπως αποκαλύφθηκε στην δίκη η Χολμς προσπάθησε να τον πείσει να μην δημοσιεύσει τις αποκαλύψεις. 

Έπειτα, το FDA ανακοινώνει πως η εταιρεία βρέθηκε να έχει χρησιμοποιήσει μη εγκεκριμένα εργαλεία για τα διαγνωστικά της τεστ και ένα χρόνο μετά το US Center for Medicare & Medicaid Services κάνει λόγο για επικίνδυνες πρακτικές για την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια. Η WalGreens τερματίζει τη συνεργασία της με τη Theranos και οι μεγαλοεπενδυτές αρχίζουν να καταθέτουν τις πρώτες αγωγές κατά της εταιρείας. Μετά από τρία χρόνια, το 2018, η SEC κατηγορεί την Χόλμς και τη Theranos για απάτη και αντιστοίχως οι εισαγγελικές αρχές σχηματίζουν το κατηγορητήριο εναντίον της. Την ίδια χρονιά διαλύθηκε και η εταιρεία.