Ο αρχαιότερος και ένας από τους μεγαλύτερους ταξιδιωτικούς επιχειρηματικούς ομίλους του κόσμου, η Thomas Cook, κήρυξε χρεοκοπία τα ξημερώματα της Δευτέρας, αποτυγχάνοντας να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια για την επιβίωσή του και πυροδοτώντας μια πρωτοφανή επιχείρηση επαναπατρισμού περισσότερων από 600.000 πελατών που βρίσκονται σε διακοπές σε όλο τον κόσμο. Μεγάλο είναι το πλήγμα και για την Ελλάδα με τουλάχιστον 50.000 εγκλωβισμένους τουρίστες να βρίσκονται στη χώρα και τη ζημιά να εκτιμάται σε δεκάδες εκατομμύρια. Στον αέρα βρίσκονται οι ξενοδόχοι που φοβούνται ότι δεν θα πληρωθούν τα πακέτα των διακοπών, ενώ οι επιχειρηματίες του τουρισμού κάνουν λόγο «για τρίτο παγκόσμιο» για τον κλάδο. 

Διαβάστε επίσης: Πως επηρεάζεται ο ελληνικός τουρισμός από την πτώχευση της Thomas Cook

Είναι χαρακτηριστικό του χάους που έχει προκαλέσει αυτή η ηχηρότατη κατάρρευση, ότι μόνο οι βρετανικές αρχές θα πρέπει να οργανώσουν την επιστροφή 150.000 υπηκόων της χώρας, αριθμός δύο φορές μεγαλύτερος από όταν πτώχευσε η αεροπορική εταιρεία Monarch πριν από δύο χρόνια.

Ήδη, στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας αναγράφεται ότι η Thomas Cook UK Plc και οι συνδεδεμένες εταιρείες «έχουν εισέλθει σε Υποχρεωτική Εκκαθάριση και βρίσκονται πλέον υπό τον έλεγχο του Επίσημου Εκκαθαριστή». Επίσης, ότι η λειτουργία του ομίλου «έπαψε με άμεση ισχύ» και ότι «όλες οι προγραμματισμένες πτήσεις και διακοπές ακυρώνονται». Αναλόγως, στον λογαριασμό του ομίλου στο Twitter έχει αναρτηθεί η ειδοποίηση: «Με λύπη ανακοινώνουμε ότι ο Thomas Cook έπαψε να λειτουργεί, με άμεση ισχύ. Αυτός ο λογαριασμός δεν θα παρακολουθείται».

«Η κυβέρνηση και η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (CAA) δρομολογούν την μεγαλύτερη επιχείρηση επαναπατρισμού πολιτών στην Ιστορία σε περίοδο ειρήνης», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου. Η εταιρεία ανέφερε ότι «παρά τις σημαντικές προσπάθειες» που καταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, «οι συζητήσεις μεταξύ των διαφόρων των ενδιαφερόμενων μερών για νέες πηγές πιθανής χρηματοδότησης δεν οδήγησαν σε συμφωνία» τονίζοντας ότι η εταιρεία δεν είχε άλλη επιλογή παρά να προβεί σε ενέργειες για άμεση έναρξη εκκαθάρισης.

Την ίδια στιγμή, η CAA (η βρετανική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας) ανακοίνωσε ότι η Thomas Cook, έπαυσε τις λειτουργίες της και «όλες οι κρατήσεις, πτήσεις και πακέτα διακοπών της εταιρείας είναι πλέον άκυρες». Η AlixPartners και η KPMG θα οριστούν ως διαχειριστές των διαφόρων θυγατρικών της εταιρείας. Ο επικεφαλής της Thomas Cook, Πίτερ Φανκχάουζερ εξέφρασε τη βαθιά του λύπη για την πτώχευση της ιστορικής εταιρείας καθώς το διοικητικό συμβούλιο δεν κατόρθωσε να επιτύχει ένα πακέτο διάσωσης από τους δανειστές της εταιρείας για να αποφύγει μια χαοτική κατάρρευση. Η εταιρεία έπρεπε να βρει 200 εκατομμύρια στερλίνες (227 εκ. ευρώ) επιπρόσθετης χρηματοδότησης για να μην χρεοκοπήσει. «Θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη στους εκατομμύρια πελάτες μας και τους χιλιάδες εργαζομένους μας, προμηθευτές και συνεργάτες μας, που μας στήριξαν επί πολλά χρόνια», είπε ο Φανκχάουζερ με ανακοίνωση που εκδόθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες.

Με έτος ίδρυσης το 1841, ο αρχαιότερος ανεξάρτητος ταξιδιωτικός πράκτορας στον κόσμο, έχει 22.000 εργαζομένους σε διάφορες χώρες και από αυτούς οι 9.000 στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι περισσότεροι εκ των οποίων θα είναι άνεργοι από σήμερα. Η εταιρεία διαχειρίζεται σήμερα ξενοδοχεία και τουριστικά θέρετρα, αεροπορικές εταιρείες και κρουαζιερόπλοια, και έχει 600.000 πελάτες που βρίσκονται σε διακοπές, μεταξύ αυτών και δεκάδες χιλιάδες στην Ελλάδα.

Επιχείρηση Μάττερχορν

Οι βρετανικές αρχές ενεργοποίησαν ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μάττερχορν» από το όνομα μιας εκστρατείας βομβαρδισμού των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. «Οι πελάτες που βρίσκονται στο εξωτερικό θα πρέπει να επισκεφτούν τον ιστότοπο www.thomascook.caa.co.uk και να πάνε στο αεροδρόμιο μόνο όταν έχουν επιβεβαιωμένη εναλλακτική πτήση», ανέφερε η CAA, δίνοντας τους αριθμούς των ειδικών τηλεφωνικών γραμμών για τη βοήθεια των ταξιδιωτών: 0300 303 2800 για κλήσεις από την Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία, και 0044 1753 330 330 από το εξωτερικό).

Η CAA πρόσθεσε ότι έχει εξασφαλίσει ειδικά αεροσκάφη για αυτήν την κολοσσιαία επιχείρηση που θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Οκτωβρίου, αν και μερικοί τουρίστες θα μπορέσουν να επιστρέψουν με εμπορικές πτήσεις. Υπενθυμίζει ότι οι οργανωμένες εκδρομές επωφελούνται από την εγγύηση της ATOL, η οποία απορρέει από ευρωπαϊκή οδηγία. Αυτή η νομοθεσία ισχύει για άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, που έχουν μεγάλα τμήματα πελατών της Thomas Cook και μπορούν να επωφεληθούν από την εγγύηση.

Ωστόσο, δεν έλειψαν και τα παρατράγουδα. Σύμφωνα με τον Guardian, οι πελάτες της εταιρείας που έκαναν τις διακοπές τους σε ένα ξενοδοχείο στην Τυνησία ανέφεραν ότι κλειδώθηκαν από τους σεκιουριτάδες, καθώς το ξενοδοχείο απαιτούσε τα χρήματά του, φοβούμενο ότι δεν θα πληρωνόταν από την Thomas Cook. Ωστόσο, η εταιρεία ανέφερε ότι η διαφορά θα επιλυθεί  και οι παραθεριστές εγκατέλειψαν το ξενοδοχείο.

Η ιδιωτικοποίηση οδήγησε στην κατάρρευση

Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1841 από έναν κατασκευαστή ντουλαπιών στο Ντέρμπισάιρ, τον Τόμας Κουκ. Οι πρώτες διακοπές που οργάνωσε ήταν ένα ταξίδι 12 μιλίων με το τρένο από το Λέστερ στο Λάφμπορο για μια συνάντηση των οπαδών της «εγκράτειας». Αλλά χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια ακόμη πριν ο Κουκ οργανώσει την τουριστική επιχείρησή του, οργανώνοντας ταξίδια με τρένα. Ακολούθησαν ταξίδια περιήγησης στην Σκώτια και σύντομα στην Ευρώπη.

Το 1928 η οικογένεια πούλησε την εταιρία στους Βέλγους ιδιοκτήτες της Orient Express, αλλά ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος την επέστρεψε σε αγγλικά χέρια, ως μέρος των εθνικοποιημένων Βρετανικών Σιδηροδρόμων. Μετά τον πόλεμο, η εταιρεία ξεκίνησε πάλι πιο δυναμικά, ανοίγοντας την εποχή των οργανωμένων διακοπών. Μέχρι το 1950, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Βρετανοί ταξιδεύαν στο εξωτερικό κάθε χρόνο, κυρίως στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελβετία.

Η Thomas Cook επέστρεψε σε ιδιωτικά χέρια το 1972 και έγινε μέρος μιας σειράς συγχωνεύσεων και εξαγορών. Το 2007, συγχωνεύθηκε με τον όμιλο της Airtours, MyTravel Group, με τον οποίο σχεδόν κόντεψε να καταρρεύσει το 2011, αλλά διασώθηκε από τις τράπεζές του. Ωστόσο, η διάσωση άφησε την Thomas Cook με ένα χρέος ύψους 1,7 δισ. λιρών, το οποίο την οδήγησε τελικά στο τέλος.