Δύο μήνες νωρίτερα από την καθορισμένη ημερομηνία για να γεννήσει, η Gauri Meena έφερε στον κόσμο ένα αγοράκι στο σπίτι του χωριού τη,ς στη έρημο της Ινδίας στην περιοχή Ρατζαστάν. Το μωρό ζύγιζε 1.2 κιλά δηλαδή λιγότερο από το μισό του μέσου βάρους ενός φυσιολογικού νεογέννητου. Η Gauri Meena και ο σύζυγός της, Devi Lal, φοβόντουσαν ότι θα τον χάσουν. Αφού συμβουλεύτηκαν έναν τοπικό γιατρό, τύλιξαν των ημερών-γιο τους σε μια κουβέρτα, πήρανε το λεωφορείο και πήγανε στο κοντινότερο νοσοκομείο. Επιμέλεια: Τόνια Γκόρου

Στο Γενικό Νοσοκομείο Μποπάλ στην πόλη Ουνταϊπούρ, οι γιατροί είπαν στο ζευγάρι ότι το παιδί τους είχε χαμηλό ποσοστό επιβίωσης. Το βρέφος, με το «υποανάπτυκτο» ανοσοποιητικό του σύστημα, εμφάνισε σηψαιμία –μια βακτηριακή λοίμωξη, η οποία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή του- και του δόθηκε θεραπεία με αντιβιοτικά. Οι γιατροί είπαν επίσης στην μητέρα ότι είναι πολύ σημαντικό για το μωρό να λαμβάνει μητρικό γάλα καθώς περιέχει ορμόνες και αυξητικούς παράγοντες που θα τον βοηθήσουν να δυναμώσει.

Η 22χρονη Gauri –υποσιτισμένη και αγχωμένη- δεν μπορούσε να παράγει αρκετή ποσότητα γάλακτος. Αλλά ευτυχώς, υπήρχε τρόπος. Η πρώτη τράπεζα μητρικού γάλακτος στη Βόρεια Ινδία, ξεκίνησε από τον Απρίλιο του 2013 να προσφέρει δωρεάν μητρικό γάλα ή όπως το περιγράφουν οι ειδικοί σε θέματα υγείας ως «υγρό χρυσάφι».

Η τράπεζα και η παιδική θνησιμότητα

Από την μικρή, καλά εξοπλισμένη κλινική εντός του νοσοκομείου, η τράπεζα συλλέγει το γάλα από τις μητέρες μέσω μιας αντλίας, η οποία στη συνέχεια συγκεντρώνει το γάλα που ελέγχεται για διάφορες ασθένειες όπως το HIV και την ηπατίτιδα, παστεριώνεται, καταψύχεται και στη συνέχεια είναι έτοιμο προς χρήση για έως και τέσσερις μήνες.

Το προσωπικό της τράπεζας, ζήτησε από τις γυναίκες που θηλάζουν και ζουν σε κοντινές περιοχές, να δίνουν το περίσσιο μητρικό γάλα τους με την ελπίδα ότι θα πειστούν και άλλες μητέρες να δωρίσουν. Πάνω από 660 γυναίκες –συμφώνησαν να πηγαίνουν στην τράπεζα μία φορά τη βδομάδα- έχουν δωρίσει το γάλα τους από την στιγμή που ξεκίνησε η τράπεζα, βοηθώντας περισσότερα από 450 μωρά, στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών του νοσοκομείου Μποπάλ. «Έχει ανακάμψει γρήγορα» δήλωσε η Gauri, έξι μέρες μετά αφού ο γιος της έλαβε την μητρικό γάλα που είχε δωρίσει κάποια μητέρα. Ένα μήνα αργότερα, η οικογένεια είχε επιστρέψει στο σπίτι της.

Παρά τις μεγάλες προσπάθειες για να μειωθεί η παιδική θνησιμότητα -από 2,3 εκατ. θανάτους παιδιών κάτω των πέντε ετών το 2001 σε 1,4 εκατ. το 2012- η Ινδία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει το 20% της παιδικής θνησιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Πάνω από τους μισούς από αυτούς τους θανάτους είναι βρέφοι κάτω των 28 ημερών, σύμφωνα με έκθεση του Lancet που δημοσιεύθηκε τον Μάιο.
Η τράπεζα, που δημιουργήθηκε με μια μικρή επένδυση (περίπου 16.000 δολάρια) είναι μία από τις 11 που υπάρχουν στην Ινδία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου περίπου 770.000 παιδιά γεννιούνται κάθε χρόνο σε σύγκριση με τις 26 εκατ. γεννήσεις στην Ινδία, υπάρχουν 17 τράπεζες.  Λίγους μήνες μετά το άνοιγμα της τράπεζας στην Ουνταϊπούρ, μια άλλη τράπεζα άνοιξε στην Καλκούτα με την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Στα πρότυπα της Βραζιλίας οι τράπεζες μητρικού γάλακτος

Ο Arun Gupta, κεντρικός συντονιστής μιας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οργάνωσης με το όνομα «Δίκτυο Προώθησης Θηλασμού», πιστεύει ότι οι τράπεζες μητρικού γάλακτος μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παιδικής θνησιμότητας όταν γίνουν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την προώθηση του θηλασμού, όπως έγινε στην Βραζιλία.

Η Βραζιλία έχει πάνω από 200 τράπεζες μητρικού γάλακτος, περισσότερες από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Αυτό συνέβαλε στην μείωση κατά 73% της παιδικής θνησιμότητας στη χώρα από το 1990. Σύμφωνα με τη Unicef, στη Βραζιλία για κάθε 1.000 παιδιά υπάρχουν 14 θανάτοι για παιδιά κάτω των 5 ετών, ενώ στην Ινδία ο αριθμός είναι τέσσεις φορές υψηλότερος, σε 56. «Η Βραζιλία έχει ένα πολύ πετυχημένο μοντέλο όχι μόνο γιατί υπάρχουν τράπεζες σε κάθε μεγάλο νοσοκομείο αλλά και έχουν και καταρτισμένο προσωπικό για την καλύτερη παροχή πληροφοριών και συμβουλών», είπε ο δρ. Gupta.
Τέλος, ο δρ, Gupta δήλωσε πως «θέλω μητρικό γάλα σε σκόνη που να είναι διαθέσιμο στα παντοπωλεία. Όταν υπάρχει ήδη αγελαδινό γάλα σε σκόνη γιατί να μην υπάρχει και μητρικό;».

*Με πληροφορίες από το BBC