Όταν στην τελευταία αναμέτρηση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, η μηχανή νίκησε, δηλαδή όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη της Google, AlphaGo κέρδισε τον παγκόσμιο πρωταθλητή του Go, Ke Jie, δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για το Πεκίνο να συνειδητοποιήσει τις συνέπειες. Αν οι αλγόριθμοι μπορούν ήδη να ξεπεράσουν τις ικανότητες ενός master Go παίκτη, μήπως μπορούν να ξεπεράσουν και τους καλύτερους σε αυτό με το οποίο συγκρίνεται το κλασικό επιτραπέζιο παιχνίδι: στον πόλεμο;

Η μεγάλη σύγκρουση της εποχής μας φαίνεται πως είναι είναι το ποιος θα ελέγξει το επόμενο κύμα τεχνολογικής ανάπτυξης, που σημαίνει την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στον οικονομικό και στρατιωτικό τομέα. Σύμφωνα με το Politico, αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο ανησυχητικό το γεγονός ότι ενώ η Κίνα έσπευσε να αντιδράσει στις απειλές και τις ευκαιρίες της AI, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει την εποχή της τεχνολογικής σημασίας.

Τον περασμένο Ιούλιο, λιγότερο από δύο μήνες μετά τη νίκη του AlphaGo, το Κρατικό Συμβούλιο της Κίνας εξέδωσε το Σχέδιο Ανάπτυξης Νέων Γενεών, με σαφή στόχο την επίτευξη υπεροχής του AI σε λίγα μόνο χρόνια.

Μέχρι το 2030, η Κίνα επιδιώκει να γίνει το «πρωτογενές» κέντρο καινοτομίας της τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο ενώ σε μία από τις πιο πρόσφατες κινήσεις, οι κινεζικές αρχές ανακοίνωσαν ότι θα κατασκευάσουν ένα τεχνολογικό πάρκο ύψους 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στα δυτικά προάστια του Πεκίνου.

Εάν οι φιλοδοξίες της Κίνας ακούγονται εύλογες, αυτό συμβαίνει επειδή τα σχετικά επιτεύγματα της χώρας είναι ήδη εντυπωσιακά. Ιδιαίτερη σημασία έχει και το γογονός ότι με 700 ή 800 εκατομμύρια Κινέζους χρήστες διαδικτύου και λιγότερους κανόνες προστασίας δεδομένων, η Κίνα είναι εξίσου πλούσια σε δεδομένα όπως τα κράτη του Κόλπου σε πετρέλαιο.

Ταυτόχρονα, οι Κινέζοι έχουν θέσει ως στόχο, η μελλοντική ανάπτυξη τη τεχνητής νοημοσύνης να διεξαχθεί από την ίδια την AI, δημιουργώντας μια εκθετική ανάδραση. Τόσο που ο ανθρώπινος νους δεν θα μπορέσει να συμβαδίσει με τον ρομποτικοποιημένο. Μάλιστα, στο άμεσο μέλλον οι άνθρωποι θα γίνουν άχρηστοι για να πολεμήσουν. Με την προηγμένη αναγνώριση εικόνων, την ανάλυση δεδομένων, τα συστήματα πρόβλεψης, τα μη επανδρωμένα συστήματα, οι καταστροφικοί πόλεμοι θα μπορούν να διεξαχθούν και να κερδηθούν σε λίγα λεπτά.

Κάποιοι θεωρητικοί του κινεζικού στρατού εκτιμούν πως πλησιάζουμε σε ένα σημείο κομβικής σημασίας, όπου οι άνθρωποι πλέον δεν θα είναι σε θέση να συμβαδίσουν με την ταχύτητα και τους ρυθμούς των αποφάσεων που λαμβάνονται από μηχανές κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων.

Η Ρωσία ακολουθεί από κοντά. Ο ρωσικός στρατός σκοπεύει να παρουσιάσει τη φετινή μονάδα ρομποτικών φρουρών και ο ρωσικός πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε απειλητικά ότι «όποιος γίνει ηγέτης στην ΑΙ θα γίνει ο ηγέτης του κόσμου».

Τεχνητή νοημοσύνη και στρατιωτική υπεροχή

Ένας ερευνητικός φορέας των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών ολοκλήρωσε πρόσφατα έναν διαγωνισμό με σκοπό να βρεθεί ποιος από τους συμμετέχοντες θα ανέπτυσσε την καλύτερη τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου. Η πρόκληση ήταν η ταυτοποίηση όσο περισσότερων επιβατών σε μια ράμπα επιβίβασης αεροσκάφους ήταν δυνατόν. Ήταν μια κινεζική startup ονόματι YiTu Tech που πήρε το βραβείο των 25.000 δολαρίων- το μεγαλύτερο των τριών συνολικά.

Ο διαγωνισμός αυτός, αναφέρει το Reuters, ήταν ένα από μια σειρά παραδειγμάτων που παρουσιάζονται στην αναφορά ενός αμερικανικού think tank σχετικά με το πώς οι κινεζικές ένοπλες δυνάμεις ενδεχομένως να αξιοποιήσουν την πρόοδο της χώρας τους στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης για να εκσυγχρονιστούν και, δυνάμει, να επιτύχουν πλεονεκτήματα έναντι των ΗΠΑ.

«Η Κίνα δεν βρίσκεται πλέον σε θέση τεχνολογικής κατωτερότητας σε σχέση με τις ΗΠΑ, αλλά αντίθετα έχει εξελιχθεί σε αληθινό ομόλογο (ανταγωνιστή) που ενδεχομένως να έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τις ΗΠΑ στην τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ)» σημειώνεται στην αναφορά, που συνέταξε η Έλσα Κάνια του Center for a New American Security (CNAS).

Ο μελλοντικός ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας στην ΑΙ, έγραψε σχετικά, «θα μπορούσε να μεταβάλει την οικονομική και τη στρατιωτική ισορροπία ισχύος».

Ο Έρικ Σμιντ της Alphabet (Google), που ηγείται συμβουλευτικής επιτροπής του Πενταγώνου, απηύθυνε παρόμοια προειδοποίηση για τις δυνατότητες της Κίνας σε πρόσφατη συνάντηση στην Ουάσινγκτον, σημειώνοντας ότι το εθνικό σχέδιο της Κίνας για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο, επιτάσσει η χώρα να φτάσει τις ΗΠΑ στα προσεχή χρόνια και μακροπρόθεσμα να καταστεί το κύριο κέντρο καινοτομίας του κόσμου στην τεχνητή νοημοσύνη. «Θεωρώ πως το προβάδισμά μας θα συνεχίσει να υφίσταται μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, και ότι η Κίνα θα μας φτάσει πολύ γρήγορα. Οπότε, σε πέντε χρόνια πιθανότατα θα είμαστε περίπου στο ίδιο επίπεδο» είπε ο Σμιντ σχετικά.

Ποια είναι η απάντηση της Ευρώπης;

Στην «πρώτη γραμμή» νέων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence-ΑΙ), επιδιώκει να βρεθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή γνωστοποίησε ότι προχωρά στη σύσταση ειδικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Έργο της ειδικής αυτής ομάδας είναι να εξασφαλίσει μια ευρεία συμμαχία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών, ώστε η Ένωση να αποκομίσει τα μέγιστα δυνατά οφέλη από την πολλά υποσχόμενη τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα καταρτίσει, επίσης, μια πρόταση με κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα ηθικής και δεοντολογίας. Η ομάδα θα έχει ως αποστολή: Να συμβουλεύει την Επιτροπή σχετικά με τη οικοδόμηση μιας ευρείας «ευρωπαϊκής συμμαχίας για την AI». Να υποστηρίξει την εφαρμογή της επερχόμενης ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την τεχνητή νοημοσύνη (Απρίλιος 2018). Να υποβάλει, μέχρι το τέλος του έτους, σχέδια κατευθυντήριων γραμμών για την ηθική ανάπτυξη και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης βασισμένη στα θεμελιώδη δικαιώματα της Ε.Ε. Με αυτόν τον τρόπο, θα εξετάσει θέματα, όπως η δικαιοσύνη, η ασφάλεια, η διαφάνεια, το μέλλον της εργασίας, η δημοκρατία και σε γενικές γραμμές, ο αντίκτυπος στην εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Τα ηθικά διλήμματα, που μπορεί να εγείρει η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, επεσήμανε η αρμόδια Επίτροπος για την Ψηφιακή Οικονομία και Κοινωνία, Mariya Gabriel: «Για να αποκομίσουμε όλα τα πλεονεκτήματα της τεχνητής νοημοσύνης, η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιείται προς το συμφέρον των πολιτών, να σέβεται τα ηθικά πρότυπα, να προωθεί τις ευρωπαϊκές αξίες και να προασπίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να παρουσιάσει το σχέδιο στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη στις 24 Απριλίου.

Το εγχείρημα στη νέα στρατηγική, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, είναι απόλυτα αμυντικό, αφού εξετάζει πως η τεχνητή νοημοσύνη εγείρει νέες απειλές και στη συνέχεια συνεχίζει, αναζητώντας τις ευκαιρίες. Οι στρατηγικές της ΕΕ και της Κίνας ακολουθούν αντίθετες λογικές. Η ΕΕ είναι στο στάδιο όπου εκφράζει τα νομικά και ηθικά προβλήματα που θέτει η AI και συζητά τις «νόμιμες ανησυχίες» που δημιουργεί η τεχνολογία. Επικεντρώνεται στις ευρωπαϊκές αξίες και στην ανάγκη να τοποθετηθεί «ο άνθρωπος» στο κέντρο της AI – ξεχνώντας ότι η πρώτη λέξη στο AI δεν είναι «ανθρώπινη» αλλά «τεχνητή».

Αφού η ΕΕ διαπιστώνει ότι αντιμετωπίζει χρηματοδοτικό κενό 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως για να συμβαδίσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες στις προηγμένες τεχνολογίες, η Επιτροπή προτείνει την ενεργοποίηση 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τη δημιουργία κέντρων αριστείας για την AI.

Ο πυρήνας της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής αποδεικνύεται ότι είναι η ανάπτυξη ενός χάρτη για τη δεοντολογία της τεχνητής νοημοσύνης, μακριά από το τι συμβαίνει στην Κίνα, στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Φωτογραφία: Όλιβερ Μπάρετ