Η νομική υπόθεση που έχει προκύψει ανάμεσα στον ιδιοκτήτη ενός αρτοποιείου στο Κολοράντο και ενός γκέι ζευγαριού πρόκειται να φτάσει μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο, που θα κληθεί να αποφασίσει αν τα ζαχαροπλαστεία οφείλουν τελικά να κάνουν γαμήλιες τούρτες για το ομοφυλόφιλα ζευγάρια. Αλλά η απόφαση του δικαστηρίου δεν είναι τόσο απλή, καθώς πρόκειται να καθορίσει βασικές αξίες που διέπουν την ελευθερία της έκφρασης αλλά και το σεβασμό στη διαφορετικότητα.

Ειδικότερα, την περασμένη βδομάδα οι δικαστές κλήθηκαν να ακούσουν τα επιχειρήματα κι από τις δύο πλευρές σε ένα θέμα που θα οξύνει τη γραμμή μεταξύ δύο ανταγωνιστικών συμφερόντων: Από τη μία η συντηρητική κοινωνία με τους θρησκευτικούς θεσμούς της και από την άλλη τα δικαιώματα της LGBTQ κοινότητας.

Ο Jack Phillips, ιδιοκτήτης αρτοποιείου στο Κολοράντο, ισχυρίζεται ότι το να τον αναγκάσει κάποιος να δημιουργήσει μια τούρτα για έναν γαμήλιο γάμο με τον οποίο δεν συμφωνεί,  προσβάλλει το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης σύμφωνα με την πρώτη τροποποίηση, ενώ ο Charlie Craig και ο David Mullins, ένα γκέι ζευγάρι που ήθελαν μια τούρτα από το φούρνο, υποστηρίζουν ότι το δικαίωμά τους να είναι απαλλαγμένοι από διακρίσεις είναι μια πιο ισχυρή επιταγή. Ποιος έχει όμως δίκιο;

Ο Craig και ο Mullins κέρδισαν την υπόθεσή τους ενώπιον του Εφετείου του Κολοράντο, αλλά κανείς δε ξέρει τι θα γίνει τώρα που η υπόθεση πάει στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς υπάρχουν δυνατά επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές. Η ελευθερία της έκφρασης είναι σημαντική για την προστασία της ατομικής ελευθερίας, αλλά και οι νόμοι κατά των διακρίσεων έχουν τη δική τους βαρύτητα.

Η ιστορία

Όλα ξεκίνησαν το 2012, όταν οι Craig και Mullins, επισκέφτηκαν το αρτοποιείο του Phillips Lakewood στο Κολοράντο για να αγοράσουν μια γαμήλια τούρτα για την επικείμενη τελετή δέσμευσής τους. Εκείνη την περίοδο το Κολοράντο δεν είχε ακόμη αναγνωρίσει τους γάμους ομοφυλοφίλων, αλλά σε εθνικό επίπεδο, η κοινή γνώμη είχε μετατοπιστεί απότομα υπέρ της ιδέας. Πριν καταφέρουν να μπουν στις λεπτομέρειες για το τι ήθελαν, ο Phillips σταμάτησε απότομα τη συζήτηση και είπε στο ζευγάρι ότι δεν ήταν διαθέσιμος να φτιάξει μια τούρτα για ομοφυλόφιλους.

Όταν η μητέρα του Craig, κάλεσε τον Phillips την επόμενη ημέρα να δώσει εξηγήσεις για αυτή την απόφαση, εκείνος υποστήριξε ότι δεν ήθελε να συμμετέχει ενεργά σε κάτι το οποίο θεωρούσε παράνομο και ότι η συμμετοχή θα παραβίαζε τις χριστιανικές του πεποιθήσεις. Ωστόσο, η εκδήλωση δεν ήταν παράνομη, δεδομένου ότι δεν υπήρχε κανένας νόμος που να απαγορεύει σε ένα γκέι ζευγάρι να κάνει γαμήλια τελετή.

Το ζεύγος εξαγριωμένο με την αντιμετώπιση του, τον κατηγόρησε ότι παραβιάζει το νόμο του κράτους κατά των διακρίσεων, ο οποίος απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού  προσανατολισμού σε χώρους δημόσιας στέγασης. Η Επιτροπή Πολιτικών Δικαιωμάτων του Κολοράντο, η οποία είναι υπεύθυνη για τέτοια θέματα, βρήκε τα επιχειρήματα τους σωστά κι έκανε αγωγή.

Ο Phillips από τη μεριά του, υπερασπίστηκε τις ενέργειές του σύμφωνα με την Πρώτη τροπολογία, υποστηρίζοντας ότι όπως εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση, ο νόμος κατά των διακρίσεων παραβίασε το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης. Η υπόθεση έφτασε τελικά στο Εφετείο του Κολοράντο, το οποίο τελικά πήρε το μέρος του ζευγαριού.

Η υπόθεση πιθανότατα να είχε πάρει άλλη τροπή, στην περίπτωση που ο Phillips είχε επικαλεστεί το δικαίωμα της ελευθερίας της θρησκείας, που αποτελεί ισχυρό επιχείρημα σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ. Αλλά δυστυχώς δεν συμβαίνει το ίδιο και στο Κολοράντο.

Έτσι, ο Phillips κατέληξε να υποστηρίζει ότι κυρίως καταπατείται η ελευθερία έκφρασης του, καθώς είναι αντίθετο με την ιδεολογία και τα θέλω του να φτιάχνει τούρτες για ζευγάρια του ίδιου φύλου.

Πάντως αν κρίνουμε από το παρελθόν, σε αντίστοιχες υποθέσεις που πήγαν στο δικαστήριο και οι δύο μεριές έχουν πιθανότητες να κερδίσουν τη δίκη. Σε μια παρόμοια υπόθεση το 1996, οι δικαστές δεν υποστήριξαν το επιχείρημα της ελευθερίας της έκφρασης.

Στην περίπτωση της γαμήλιας τούρτας, το Εφετείο του Κολοράντο αποφάσισε ότι είναι απίθανο να υποθέσει κάποιος ότι ο Phillips ή το κατάστημα του επιδοκιμάζει τους γκέι γάμους απλά και μόνο επειδή έφτιαξε μια τούρτα που γράφει πάνω «Γιορτάζοντας την Ένωση των Τσάρλι και Ντέιβιντ!»

Η σημασία της απόφασης

Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι πολύ σημαντική, καθώς υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι για να κερδίσει το ζευγάρι, ακόμα κι αν το δικαστήριο πιστεύει ότι η άρνηση του Phillips να πουλήσει την τούρτα συνεπάγεται με το δικαιώματα της πρώτης τροποποίησης. Κι αυτό γιατί υπάρχουν σημαντικά δικαιώματα που πρέπει να διαφυλαχτούν και από τις δύο πλευρές. Η ελευθερία της έκφρασης είναι πολύ σημαντική καθώς προωθεί τη γενική την ελευθερία και την αυτονομία. Αλλά το ίδιο ισχύει και για τους νόμους κατά των διακρίσεων.

Οι δικαστές πρέπει να αναζητήσουν έναν συμβιβασμό που θα μπορεί να αναγνωρίσει τη σημασία και την αναγκαιότητα και των δύο συμφερόντων. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποστηριχθεί η απόλυτη άρνηση ενός ιδιοκτήτη επιχείρησης στη δημιουργία μιας τούρτας για ομοφυλόφιλα ζευγάρια, γιατί κάτι τέτοιο θα έφερνε «νομικό χάος». Από την άλλη μεριά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς κάποιο δικαστήριο που να υποστηρίζει μια τέτοια συμπεριφορά σε ανθρώπους με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό.

Στόχος είναι ουσιαστικά να βρεθεί ένας τρόπος που θα επικυρώνει τα δικαιώματα των ιδιοκτητών επιχειρήσεων στην ελευθερία έκφρασης, αλλά εντός των ορίων. Είναι βέβαιο ότι κάθε επιχείρηση μπορεί να έχει τις δικές της απόψεις σχετικά με τους γάμους γκέι ζευγαριών ή οποιοδήποτε άλλο θέμε την απασχολεί. Ωστόσο φανταστείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση αν στην ιστοσελίδα τους για παράδειγμα είχαν παραθέσει ένα τύπου μότο που έγραφε «Το κατάστημα μας καθοδηγείται από χριστιανικές αρχές» ή «Πιστεύουμε ότι ο γάμος αφορά την ένωση ενός άνδρα και μιας γυναίκας». Σε αυτήν την περίπτωση ο Craig και ο Mullins σίγουρα θα είχαν αναζητήσει κάποιο άλλο κατάστημα για την αγορά της τούρτας, αφού κανείς δεν θέλει στο γάμο του να εξυπηρετείται από κάποιον που δεν συμβαδίζει με τα πιστεύω του. Αλλά η κατάσταση είναι διαφορετική από τη στιγμή που μπήκαν στο κατάστημα και δέχτηκαν τον ρατσισμό εξαιτίας της διαφορετικότητας τους.

Ωστόσο, αυτός δεν παύει να είναι ένας αμφιλεγόμενος συμβιβασμός. Ένα σλόγκαν ή μια φράση έξω από οποιοδήποτε κατάστημα ή την διαδικτυακή του ιστοσελίδα, ενδεχομένως υπονομεύει την επιτακτική ανάγκη για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Και φυσικά κάτι τέτοιο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αποστροφή και ετεροφυλόφιλων ζευγαριών προς μια επιχείρηση που δεν σέβεται τη διαφορετικότητα.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι μια ομάδα νομικών μελετητών υποστηρίζει ότι ο Phillips και άλλοι με παρόμοιες απόψεις μπορεί να μην θέλουν να μεταδώσουν την ιδέα τους ότι οι γάμοι ομοφυλοφίλων είναι «αμαρτωλοί». Μπορεί να είναι κάτι που θέλουν να κρατήσουν για τον εαυτό τους, χωρίς να έρθουν σε αντιπαράθεση με την LGBTQ κοινότητα.

Από την άλλη μεριά είναι αδιανόητο ότι οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων όπως ο Phillips θα μπορούν να ξαφνιάσουν αρνητικά τους πιθανούς πελάτες που δεν θα μπορούν να ξέρουν ότι υπάρχει πιθανότητα να πέσουν θύματα ρατσισμού και να διωχθούν από το κατάστημα. Εάν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του Phillips πάνω στο θέμα είναι τόσο ισχυρές, θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά μέτρα ώστε να αποφευχθεί η αμηχανία και η έλλειψη σεβασμού που θα προκαλούσε μια άρνηση παροχής υπηρεσιών.

Πάντως σε κάθε περίπτωση οι άνθρωποι σήμερα προστατεύουν μόνο επιχειρήσεις που μοιράζονταν τις απόψεις και τη φιλοσοφία τους. Γι’ αυτό ψωνίζουν σε διαφορετικά σουπερμάρκετ ή μαγαζιά ένδυσης. Αυτό συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια και υπάρχει ένας συνδυασμός οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών λόγων για αυτό.

Το ευτύχημα κι η πραγματική νίκη θα ήταν το Ανώτατο Δικαστήριο να επιτύχει ένα συμβιβασμό ή αλλιώς μια χρυσή τομή. Μια προσέγγιση που θα μπορούσε να είναι χρήσιμη και σε κράτη που έχουν νόμους θρησκευτικής ελευθερίας καθώς και νόμους κατά των διακρίσεων, όπως για παράδειγμα το Ιλλινόις και το Νέο Μεξικό. Αυτά τα κράτη θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν θρησκευτικές αντιρρήσεις για να αντισταθμίσουν τα κυβερνητικά συμφέροντα σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά συνήθως δεν επιτρέπουν σε κάποιον να αγνοήσει τους νόμους κατά των διακρίσεων στο όνομα της θρησκείας. Παρόλο αυτά επιτρέπουν σε όσους έχουν θρησκευτικές αντιρρήσεις να συναλλάσσονται με πελάτες σε ορισμένες περιπτώσεις για να γνωστοποιήσουν τις απόψεις τους. Αυτή είναι η σωστή ισορροπία σε όλους τους τομείς της ζωής. Τώρα το μόνο που μένει είναι να δούμε τι θα γίνει με την πιο σημαντική γαμήλια τούρτα όλων των εποχών…