Στην ταινία «Limitless» (Χωρίς Όρια), ο Μπράντλει Κούπερ πήρε ένα χάπι που οδήγησε την συγκέντρωση του μυαλού του από το μηδέν στο 100. Υπάρχει στην πραγματικότητα ένα τέτοιου είδους χάπι; Ένα χάπι που θα επέτρεπε σε κάποιον να δουλεύει από πολύ νωρίς το πρωί, μέχρι πολύ αργά το βράδυ με αμείωτο ρυθμό και διαύγεια, ίσως; 

Αν και οι επιστήμονες αμφιβάλλουν, επιχειρηματίες της Silicon Valley, της παγκόσμιας μητρόπολης των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, ήδη ντοπάρουν τον οργανισμό τους και το κυρίως το μυαλό τους με νοοτροπικά χάπια, «έξυπνα φάρμακα» όπως συχνά τα αποκαλούν, με μοναδικό στόχο την επιτυχία.  Τα εν λόγω φάρμακα ή συμπληρώματα υποτίθεται ότι ενισχύουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, βοηθώντας στη βελτίωση της μνήμης, της εστίασης και της… εξυπνάδας. 

Η 30χρονη επιχειρηματίας Έριν Φίνεγκαν, υποστηρίζει ότι τα νοοτροπικά φάρμακα είναι ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας της. «Δεν θα τα έκοβα πρόθυμα», λέει, στο ABC. Έτσι, παίρνει ένα χάπι την ημέρα για να είναι παραμένει… επιτυχημένη.  

Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτών των συμπληρωμάτων δεν είναι καθόλου επιστημονική φαντασία, όπως το χάπι που πήρε ο Μπράντλει Κούπερ στην ταινία. Αμέτρητοι χρήστες στο Reddit ορκίζονται ότι τα χάπια αυτά προσφέρουν «αυξημένη εστίαση» και «ψυχική διέγερση». 

«Δεν είναι σαν να πατάς ένα κουμπί και ξαφνικά να γίνεσαι τούρμπο. Με βοηθάνε όμως να μειώσω το χρόνο που που παίρνει για να αλλάξω ταχύτητα», λέει η Φίνεγκαν. 

Τι είναι τα νοοτροπικά χάπια 

Τα νοοτροπικά χάπια είναι μείγματα διαφορετικών συστατικών, από καφεΐνη έως L – Theanine, αμινοξέων, βοτάνων που ενισχύουν τον εγκέφαλο και άλλων συστατικών. Αν και υποτίθεται ότι μεταβάλλουν τη λειτουργία του εγκεφάλου τα νοοτροπικά φάρμακα διατίθενται στην αγορά όχι ως φάρμακα αλλά ως διατροφικά συμπληρώματα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν χρειάζονται έγκριση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. 

Ο Τζέοφ Γου, ο 29χρονος συνιδρυτής της Nootrobox, που δημιουργεί νοοτροπικά φάρμακα, δήλωσε ότι ενδιαφέρθηκε για τα συμπληρώματα επειδή «ήθελε να γίνει πιο έξυπνος». «Μεγάλωσα πολύ ανταγωνιστικά και ήθελα πάντα να είμαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου», λέει και υποστηρίζει: «αν υπήρχε ένας πραγματικά έξυπνος άνθρωπος στον κόσμο, θα ήταν ωραία. Έχουμε ακόμη έναν Αϊνστάιν. Αν όμως όλοι ήμασταν σούπερ – έξυπνοι θα υπήρχε μεγαλύτερη ποσότητα πληροφοριών και καινοτομίας». 

Μέσα στο εργαστήριο 

Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Γου εργαζόταν σε μια εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων. Τότε ήταν που άρχισε να ψάχνει στο διαδίκτυο και να πειραματίζεται. «Κάναμε πειράματα με παράγωγα από εργαστήρια στην Κίνα», εξηγεί. 

Σήμερα όλα αυτά είναι κάτι παραπάνω από ένα χόμπι γι’ αυτόν. Όπως λέει η επιχειρηματική του δραστηριότητα βρίσκεται σε άνοδο και κέρδισε την προσοχή και την οικονομική στήριξη κορυφαίων τιτάνων της Silicon Valley, όπως ο πρώην επενδυτής του Facebook Άντερσεν Χόροβιτς και η Μαρίσα Μάγιερ της Yahoo. 

Πάντως σε μια εμφάνισή του σε ένα επεισόδιο της σειράς του ABC, «Shark Tank», ένας από τους παρευρισκόμενους είπε στον Γου: «Έχω δοκιμάσει νοοτροπικά αλλά στο τέλος της ημέρας μένεις με έναν πονοκέφαλο και μια έλλειψη ανάκλησης γεγονότων. Μερικές φορές ανησυχώ για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες, κι έτσι δεν τα χρησιμοποιώ». 

Στο εσωτερικό του στενά ελεγχόμενου εργαστηρίου του Γου η ομάδα του δημιουργεί χιλιάδες χάπια καθημερινά. «Η εταιρεία μας δημιουργεί τέσσερα διαφορετικά είδη χαπιών», λέει ο Γου, υποστηρίζοντας ότι τα χάπια αυτά ενισχύουν την ενέργεια, την μνήμη, την αντοχή, την εγρήγορση και την ανθεκτικότητα. 

Επίσης υποστηρίζει ότι όλα τα προϊόντα της εταιρείας του μπορεί να μην είναι πιστοποιημένα αλλά «γενικά θεωρούνται ασφαλή» από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. «Προσεγγίζουμε το ανθρώπινο σώμα σαν μηχανικοί. Έτσι βελτιστοποιούμε τις συντομεύσεις για να είμαστε καλύτεροι, η πιο παραγωγική εκδοχή του εαυτού μας», σημειώνει ο Γου.
 

Διαβάστε επίσης: Βiohacking: Η νέα τάση που μετατρέπει τον άνθρωπο σε cyborg

Ο Έρικ Μάτζνερ δημιούργησε την εταιρεία του Nootroo, αφού είχε ψαχτεί διαβάζοντας για τα συμπληρώματα αυτά στο διαδίκτυο, κάτι που τον είχε συναρπάσει. Ο ίδιος λέει ότι παίρνει πάνω από 40 συμπληρώματα την ημέρα. 

«Παίρνω την περισσότερη ενέργειά μου από τα συστατικά του Nootroo. Υπάρχει μια μορφή καφεΐνης, πολύ προηγμένη. Ονομάζεται Purenergy. Είναι κρύσταλλος καφεΐνης. Επίσης λατρεύω το ubiquinol. Παίρνω τόνους από αυτό. Περίπου 300 ή περισσότερα χιλιοστά του γραμμαρίου την ημέρα». 

Ο Μάτζνερ υποστηρίζει ότι τα νοοτροπικά είναι μια εντελώς νέα υπόθεση για την επιστήμη και την υγειονομική περίθαλψη, και ορισμένοι χρήστες πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να είναι το μέλλον. «Μιλάμε για… ένα νέο είδος βιολογίας, όπου παίρνουμε αυτά τα πράγματα στα χέρια μας», σημειώνει. 

Ο Μέγκαν Κλίμεν, αυτοαποκαλούμενος «βιο-χάκερ» πειραματίζεται με νοοτροπικά χάπια για χρόνια. Ισχυρίζεται ότι σε μια αγχωτική ημέρα θα πάρει περίπου οκτώ έως δέκα χάπια.

Οι ειδικοί προειδοποιούν για παρενέργειες 

Ωστόσο, μερικοί ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτή η προσωρινή «ντόπα» θα μπορούσε να έχει παρενέργειες, με πολλούς να επικαλούνται την έλλειψη μελετών σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Επιπλέον αμφισβητούν και τα ίδια τα υποσχόμενα αποτελέσματα ως «πολύ καλά για να είναι αληθινά». 

«Η έλλειψη ελεγχόμενων δοκιμών, αυστηρής επιστημονικής έρευνας και η έλλειψη μελετών πάνω σε διαφορετικά νοοτροπικά φάρμακα», είναι οι λόγοι αυτής της αμφισβήτησης, λέει ο δρ. Ρίτσαρντ Άιζαακσον, νευρολόγος της Κλινικής Πρόληψης του Αλτσχάιμερ της Νέας Υόρκης.  

Επίσης σημειώνει: «Μπορεί να υπάρχουν διάφορα συστατικά στην ετικέτα και μόνο ένα από αυτά μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα που παίρνετε ή με κάτι άλλο. Ενώ αυτά τα φάρμακα μπορεί να είναι γενικά ασφαλή είναι δύσκολο να γενικευθούν. Μπορούν να αλληλεπιδράσουν με άλλα πράγματα γι’ αυτό πάντα προτείνουμε τη συζήτηση και την έγκριση από το θεράποντα γιατρό».