Η δημόσια συζήτηση για τις αλλαγές στο modeling άρχισε να γίνεται πραγματικότητα. Τουλάχιστον, στη Γαλλία.

Λίγες ημέρες πριν από τη νίκη Μακρόν, τέθηκαν σε ισχύ στη Γαλλία δύο νόμοι για την προστασία της υγείας των μοντέλων και την πρόληψη της ανορεξίας. Άλλες χώρες -όπως η Ινδία, το Ισραήλ, η Ιταλία και η Ισπανία- έχουν ήδη λάβει κάποια μέτρα για την προστασία των μοντέλων (η Ιταλία και η Ισπανία βασίζονται σε εθελοντικούς κώδικες δεοντολογίας).

Αλλά το γεγονός ότι η Γαλλία, που θεωρείται «πατρίδα» της μόδας, εξού και πολλά νεαρά μοντέλα ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους στο Παρίσι (παράδειγμα, η Sofia Mechetner, που ανακαλύφθηκε από τον Dior το 2015 σε ηλικία 14 ετών) προχώρησε σε αλλαγή του νόμου, αναμένεται να έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο. Κυρίως, επειδή οι κυρώσεις και τα πρόστιμα για τις παραβάσεις είναι αυστηρά.

Κατ’ αρχάς, τα μοντέλα είναι πλέον υποχρεωμένα να έχουν πιστοποιητικό υγείας από γιατρό. Το πιστοποιητικό, με ισχύ δύο ετών, θα επιβεβαιώνει τη γενική σωματική ευεξία τους, με απλά λόγια θα καταγράφει ότι τα μοντέλα δεν είναι λιποβαρή.

Στα μοντέλα άνω των 16 ετών, το πιστοποιητικό πρέπει να αναγράφει και τον δείκτη body mass index ή BMI.

Σύμφωνα με τον νόμο «απαγορεύεται να δραστηριοποιείται ως μοντέλο οποιοδήποτε άτομο του οποίου ο Δείκτης Μάζας (BMI) είναι χαμηλότερος από τα φυσιολογικά επίπεδα, όπως αυτά έχουν προσδιοριστεί από τις υγειονομικές αρχές».

Όσον αφορά τις ποινές, όσοι παραβιάσουν τον νόμο καλούνται να πληρώσουν πρόστιμο που θα ξεκινά από 75.000 ευρώ, ενώ θα επιβάλλεται ποινή φυλάκισης έως και έξι μηνών.

Ακόμη βαρύτερες ποινές προβλέπονται για ιστοσελίδες οι οποίες «ενθαρρύνουν το υπερβολικό, σε ακραίο βαθμό, αδυνάτισμα», συνιστώντας αυστηρές δίαιτες για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μάλιστα, από την 1η Οκτωβρίου, οποιαδήποτε εμπορική, διαφημιστική εικόνα μοντέλου, που έχει τροποποιηθεί ψηφιακά ή με άλλον τρόπο, πρέπει να αναγράφει ότι η φωτογραφία είναι ρετουσαρισμένη, φωτοσοπαρισμένη, δηλαδή, να φέρει την ένδειξη «επεξεργασμένη».

Τα πρόστιμα για όσους αποκρύπτουν ότι οι φωτογραφίες  στις καμπάνιες είναι ρετουσαρισμένες θα ξεκινούν από 37.500 ευρώ.

Παρότι ο νόμος είχε ψηφιστεί το 2015, η δημοσίευσή του στη γαλλική εφημερίδα της κυβερνήσεως έγινε μόλις στις αρχές Μαΐου 2017, εν μέρει επειδή η υπουργός Υγείας Marisol Touraine, ήθελε να τεθεί σε ισχύ προτού αλλάξει ο ένοικος στο Ελυζέ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times, παρότι όντως ο νόμος φέρνει αλλαγές, υπάρχουν ακόμη αρκετά θέματα ανοιχτά.

«Επικροτώ το κίνητρο και εκτιμώ το γεγονός ότι η Γαλλία έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο», δήλωσε η Sara Ziff, ιδρύτρια της Model Alliance, μιας οργάνωσης για τη νομική προστασία και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μοντέλων. «Αυτό όμως, σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο τα επόμενα ένα  – δύο χρόνια θα εφαρμοστεί ο νόμος στη Γαλλία».

Ένας από τους βασικούς λόγους για την επικράτηση των ανορεξικών μοντέλων και την εκμετάλλευσή τους είναι οι ισορροπίες ισχύος στη βιομηχανία της μόδας, που θέτουν τα μοντέλα στον… πάτο του «τοτέμ»: Τα μοντέλα είναι στο έλεος των πρακτορείων, των bookers, των φωτογράφων -ακόμη και οι στυλίστες είναι πιο ψηλά από τα μοντέλα. Και ίσως, το γεγονός ότι, πλέον πρέπει να «πιστοποιηθούν» από ακόμη μία αρχή, δίνει ξανά σε κάποιον άλλον και όχι στα ίδια τη δικαιοδοσία να κρίνει την υγεία τους.

Επιπλέον, ο νόμος για τις επεξεργασμένες φωτογραφίες ισχύει μόνο για τη διαφήμιση, όχι για τις εφημερίδες και τα περιοδικά.

Και στη βιομηχανία, η δημοσίευση στα έντυπα θεωρείται πολύ πιο ελκυστική για το κοινό, άρα πιο αποτελεσματική, από τις διαφημιστικές καμπάνιες.

Επιπλέον, τα μοντέλα αναδεικνύονται συχνότερα όταν εμφανίζονται σε περιοδικά. Συνήθως, από τα περιοδικά τις «αρπάζουν» τα brands για τις εκστρατείες μάρκετινγκ. Συνεπώς, ο νέος νόμος δεν αναμένεται να μειώσει την πίεση για όσο το δυνατόν λεπτότερα σώματα, με τον τρόπο που τα πλασάρει η «glossy» εκδοχή των περιοδικών.

«Θα διορθώσει τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις παραπλανητικές εικόνες που κατακλύζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης;» αναρωτιέται ο S. Bryn Austin, διευθυντής της πρωτοβουλίας στρατηγικής κατάρτισης για την πρόληψη των διατροφικών διαταραχών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard.

«Το πιθανότερο είναι πως όχι. Αλλά είναι ένα βήμα πιο κοντά στην εξάλειψη της καλά τεκμηριωμένης ψυχολογικής βλάβης που προκαλούν οι εικόνες αυτές, ειδικά στους νέους και ευάλωτους καταναλωτές. Η Γαλλία λέει στη βιομηχανία της μόδας και στη διαφήμιση ότι ήρθε η ώρα να ενεργήσουν υπεύθυνα απέναντι στους ανθρώπους από τους οποίους εξαρτώνται τα κέρδη τους».

Η μόδα έχει παρελθόν όσον αφορά την αυτοκαταστροφή, ειδικά στα μοντέλα. Η συζήτηση για την ποικιλομορφία στην πασαρέλα, καθώς και το θέμα του βάρους των μοντέλων, είναι η πιο απτή απόδειξη. Ίσως όμως η κατάσταση αλλάξει, τώρα που υπάρχει πραγματικό οικονομικό ρίσκο.

«Για να δούμε τη διαφορά που θα κάνει ο νέος νόμος για την υγεία και την ασφάλεια των μοντέλων και των καταναλωτών, χρειάζεται αυτοί που χαράσσουν πολιτική να υποστηρίξουν τον τρόπο με τον οποίον θα εφαρμοστεί ο νέος νόμος» λέει ο δρ Austin.

«Επίσης, πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα της εφαρμογής του στην παγκόσμια βιομηχανία της μόδας, που αντιμετωπίζει τη Γαλλία ως ηγέτη της. Μόνο ο χρόνος θα δείξει» καταλήγει.