Μπορεί οι εκλογές στο Αφγανιστάν να μην έχουν τα «φαντασμαγορικά» αποτελέσματα που η Δύση υποστηρίζει ότι θα έχουν, και μπορεί, όπως σχολιάζουν αναλυτές, η χώρα να βρίσκεται ένα βήμα πριν πέσει σε έναν ακόμη σκοτεινό Μεσαίωνα. Όμως υπάρχει και ένα στοιχείο που δεν καταγράφει αρνητική πορεία: Η παραγωγή οπίου.

Ads

Την ώρα που οι Αμερικανοί ετοιμάζονται να αποσύρουν τα στρατεύματά τους τον Δεκέμβριο μετά από 13 χρόνια πολέμου, οι Ταλιμπάν ετοιμάζονται να επιχειρήσουν να φέρουν πίσω την Σαρία και τον φονταμενταλισμό τους. «Οι μόνοι που είναι πραγματικά χαρούμενοι είναι οι παραγωγοί οπίου που βλέπουν τις πωλήσεις τους να εκτοξεύονται», γράφει ο δημοσιογράφος της ιταλικής La Stampa, Κλαούντιο Γκάλο.
 
Σύμφωνα με νέα έρευνα των Ηνωμένων Εθνών η παραγωγή οπίου στο Αφγανιστάν αυξήθηκε κατά 50% τον τελευταίο χρόνο. «Εάν δεν ληφθεί δράση, το Αφγανιστάν μπορεί να γίνει ένα εγκληματικό κράτος που θα ελέγχεται από μια παράνομη οικονομία», είχε πει τον Ιανουάριο ο Ζαν Λυκ Λεμαχιού, απερχόμενος επικεφαλής του τμήματος για τα ναρκωτικά του ΟΗΕ. 
 
Το 2013 ο τζίρος της παραγωγής οπίου ανήλθε στα 68 δις δολάρια, με μόνο το 10% εξ αυτών να μένει στην χώρα. Η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εσόδων της χώρας είναι τα καρύδια που αντιστοιχούν στο 7,4% των εξαγωγών της χώρας (358 εκατ. δολάρια).
 
Η παραγωγή οπίου ξεπερνά τις ανάγκες της αγοράς και έτσι οι Αφγανοί παραγωγοί το αποθηκεύουν για τις δύσκολες εποχές και για να μην πέσουν οι τιμές.
 
Την ίδια στιγμή, τα χρήματα που έστελνε η Δύση για την ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν τελειώνουν. Μετά το 2001, οι δυτικοί ξόδεψαν περίπου 100 δις δολάρια για κοινωνικές υπηρεσίες στην χώρα αποτυγχάνοντας να στήσουν έστω και την σκιά της αφγανικής οικονομίας. Κατά την δεκαετία του 1970, οι Αφγανοί παρήγαν μόνοι τους το φαγητό τους. Τώρα η κυβέρνηση πρέπει να εισάγει τεράστιες ποσότητες τροφών για να καλύψει τις ανάγκες των 32 εκατομμυρίων υπηκόων της. Όπως το θέτει ο Αγγλοπακιστανός συγγραφέας, Αχμεντ Ρασίντ, «φέτος οι Αφγανοί ως επί το πλείστον θα στηριχθούν στα έσοδα της ηρωίνης παρά στο στάρι».
 
Παρόλο που δεν είναι όλοι οι Ταλιμπάν έμποροι ναρκωτικών, οι περισσότεροι βλέπουν το εμπόριο οπίου ως μια ισχυρή πηγή χρηματοδότησης. Υπενθυμίζεται ότι αρχικά, οι Ταλιμπάν είχαν ταχθεί δημοσίως κατά της συγκεκριμένης καλλιέργειας, όμως με την Αραβική Άνοιξη έστρεψαν την προσοχή τους και τα χρήματά τους από την Μέση Ανατολή στις ακτές της Μεσογείου. «Παρατηρώντας ότι τα πετροδόλαρα δεν είναι αρκετά, τα χρήματα από το εμπόριο ναρκωτικών αποτελούσαν την μόνη λύση», γράφει ο Γκάλο.
 
Όσο κυβερνούσαν (1996-2001) οι Ταλιμπάν, είχαν εξαφανίσει την παραγωγή οπίου σύμφωνα με τις επιταγές της Σαρία. Όμως σύντομα είδαν ποιος είναι ο πραγματικός κόσμος.
 
Οι Αμερικάνοι δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται πραγματικά για την αντιμετώπιση της μάστιγας του οπίου, παρά το γεγονός ότι από το 2001 η Ουάσιγκτον έχει ξοδέψει περισσότερα από 6 δις δολάρια για να κάμψει αυτή την παραγωγή και να ενισχύσει άλλες εναλλακτικές. Τα λόγια της Γερουσιαστή Ντιάν Φενστάιν, επικεφαλής της επιτροπής της αμερικανικής Γερουσίας για τον διεθνή έλεγχο των ναρκωτικών, είναι αποκαλυπτικά της στάσης των ΗΠΑ:«Πολύ μικρή ποσότητα από το προϊόν του αφγανικού εμπορίου ναρκωτικών καταναλώνεται στις ΗΠΑ. Η πλειονότητα της ηρωίνης που πωλείται στις ΗΠΑ προέρχεται από το Μεξικό και την Κολομβία. Γιατί λοιπόν να μας ενδιαφέρει η καλλιέργεια παπαρούνας σε μια μακρινή χώρα; Απλά και μόνο γιατί χρηματοδοτεί τις τρομοκρατικές επιχειρήσεις των Ταλιμπάν. Ο πόλεμος εναντίον τους δεν έχει τελειώσει και η επένδυσή μας σε αίμα και χρήμα για 12 χρόνια θα αποδώσει καρπούς μόνο μέσα από αυτές τις προσπάθειες πάταξης των ναρκωτικών». 
 
Ο μόνος λόγος, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, που τα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα δεν ξερίζωσαν τις καλλιέργειες παπαρούνας είναι για να μην συνταχθούν οι παραγωγοί με τους Ταλιμπάν. Στις περιοχές που έδρασαν τα στρατεύματα η παραγωγή έπεσε κατά 25% ενώ εκεί που την άφησαν ελεύθερη αυξήθηκε κατά 36%. Μάλιστα σύμφωνα με την έρευνα του ΟΗΕ, οι Ταλιμπάν παίρνουν 10% της παραγωγής ως φόρο. Το αμερικανικό Πεντάγωνο εκτιμά ότι το ένα τέταρτο των 400 εκατομμυρίων δολαρίων του ετήσιου προϋπολογισμού τους προέρχεται από τις καλλιέργειες οπίου.
 
Οι ισλαμιστές μαχητές και κυβερνητικοί αξιωματούχοι το πρωί πολεμούν ο ένας τον άλλο και το βράδυ συναντιούνται για να μοιράσουν τα κέρδη. Πρόσφατα, ο επικεφαλής της αστυνομίας στην πόλη Νιμροζ συνελήφθη ως ύποπτος για σχέσεις με εμπόριο ναρκωτικών.
 
Παρά τις προσπάθειες των Αμερικανών, η χρηματοδότηση από την ηρωίνη δεν έχει σταματήσει. Ο Τζον Σποκο, από την Σώμα Ειδικών Επιθεωρητών για την Ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν είπε ότι «οι Ταλιμπάν πλέον δείχνουν ότι θα προστατεύσουν περισσότερο τις καλλιέργειες παπαρούνας και θα ελέγξουν την διανομή και την παραγωγή». Η ρωσική πλευρά είναι πιο αποφασιστική: «Γνωρίζουμε κάθε παραγωγό και ξέρουμε που είναι κάθε εργαστήριο. Δώστε μας την διεθνή νομοθεσία και θα τα καταστρέψουμε όλα. Πρέπει να σκοτώσουμε τον δράκο στην σπηλιά του», είπε ο Βίκτορ Ιβάνοφ, επικεφαλής της Δίωξης Ναρκωτικών της Ρωσίας.
 
«Αλλά η Ουάσιγκτον δεν είναι πρόθυμη να συνεργαστεί. Ακόμη χειρότερα, οι ΗΠΑ προσέθεσαν τον Ιβάνοφ στην λίστα εκείνων που υφίστανται κυρώσεις για την Κριμαία, ενώ σταμάτησαν κάθε μορφής συνεργασία με την Μόσχα για την πάταξη των ναρκωτικών», γράφει ο Ιταλός δημοσιογράφος.
 
Αλλά τώρα που το Αφγανιστάν ετοιμάζεται να αναλάβει την ασφάλειά του και την διατήρησή της, η κατάσταση στις καλλιέργειες θα χειροτερέψει. Μετά από 13 χρόνια  πολέμου, οι Ταλιμπάν πιθανώς θα συμφωνήσουν με τον σημερινό Νατζιμπουλάχ και θα ξεκινήσουν μια πράσινη επανάσταση: περισσότερες παπαρούνες, λιγότερα καρύδια.