Την στενή τους σχέση επιβεβαίωσαν Πούτιν και Όρμπαν. Ο Ρώσος πρόεδρος και ο Ούγγρος πρωθυπουργός συναντήθηκαν την Τρίτη στη Μόσχα, όπου είχαν «ιδιαίτερα εποικοδομητικές συνομιλίες», με τον Βλαντίμιρ Πούτιν να δηλώνει ότι η Ουγγαρία είναι ένας από τους βασικούς συμμάχους της χώρας του στην Ευρώπη. Ειρήσθω εν παρόδω, η συνάντηση αυτή ήρθε σε μια συγκυρία διόλου ευνοϊκή για την Ουγγαρία αφού την προηγούμενη εβδομάδα το ευρωκοινοβούλιο ενεργοποίησε το άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ για ενδεχόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών ιδρυτικών αξιών της Ένωσης από τη χώρα του Όρμπαν. 

Ads

Από τη Μόσχα με ενέργεια 

Μετά τη συνάντηση με τον Ούγγρο πρωθυπουργό ο Πούτιν τόνισε ότι οι σχέσεις των δυο χωρών εξελίσσονται προς όλες τις κατευθύνσεις. «Οι διακυβερνητικές επιτροπές και των δύο χωρών εργάζονται ενεργά μαζί. Αναπτύσσονται επίσης διαπεριφερειακές σχέσεις, ενώ οι εμπορικές και οι οικονομικές σχέσεις παρουσιάζουν θετική δυναμική», είπε χαρακτηριστικά ο Ρώσος Πρόεδρος ενώ ανακοίνωσε ότι η ρωσική κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Rosatom θα ξεκινήσει σύντομα την κατασκευή δυο πυρηνικών αντιδραστήρων στον πυρηνικό σταθμό Πακς της Ουγγαρίας. 

Από την πλευρά του, ο Όρμπαν ευχαρίστησε τον Πούτιν, επειδή διατήρησε ισχυρές τις διμερείς σχέσεις και βοήθησε τη Βουδαπέστη να ξεπεράσει τις συνέπειες των κυρώσεων της Ε.Ε. σε βάρος της Ρωσίας. «Η Ουγγαρία χρειάζεται καλούς, ικανούς εταίρους. Με χαροποιεί πολύ που εδώ και χρόνια οι σχέσεις μας είναι ισορροπημένες και σταθερές. Δεν μπορούμε να πούμε ότι οι συνθήκες είναι πάντα ευνοϊκές για τη συνεργασία μας, αλλά τα δυσάρεστα πράγματα υπάρχουν για να μπορούμε να τα ξεπερνάμε. Και το έχουμε καταφέρει», σημείωσε ο Όρμπαν. Πρόσθεσε ότι συμφώνησαν με τον Πούτιν να παρατείνουν τη συμφωνία για την πώληση ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα του έως το 2020, ενώ είπε ότι ζήτησε από τον Ρώσο πρόεδρο να σκεφτεί τη διέλευση αγωγού φυσικού αερίου μέσω της Ουγγαρίας.

Ads

Μια σχέση με ειδικό βάρος 

Η σχέση των Πούτιν και Όρμπαν έχει ειδικό βάρος και φαίνεται πώς οι δεσμοί μεταξύ των δυο είναι βαθύτεροι και πιο περίπλοκοι, επισημαίνει σε ανάλυσή της η Deutsche Welle. Ο Ούγγρος πρόεδρος από τότε που επέστρεψε στην εξουσία το 2010, προσπαθεί να μετασχηματίσει τη χώρα του με έναν τρόπο που θυμίζει τη Ρωσία του Πούτιν. Και κατηγορείται από τους δυτικούς για παρόμοιους λόγους με τον Ρώσο πρόεδρο: για την επιβολή έλεγχου στα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης και για τη δημιουργία μιας ελίτ ολιγαρχών γύρω από το κόμμα του. 

Ο ίδιος ο Όρμπαν πριν λίγους μήνες έλεγε: «για να θεωρηθεί κάποιος καλός Ευρωπαίος πρέπει να απαρνηθεί τον Πούτιν, λες και είναι ο διάβολος». Σύμφωνα με τον Ούγγρο πρόεδρο, οι αξιωματούχοι της ΕΕ αναπαριστούν τον Βλαντίμιρ Πούτιν «με οπλές και κέρατα» και αγνοούν το γεγονός ότι «κυβερνά μια μεγάλη και αρχαία αυτοκρατορία». «Στο παρελθόν, εμείς οι Ούγγροι υποφέραμε πολύ κάτω από τη Ρωσία. Εντούτοις πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο Πούτιν έφτιαξε ξανά τη χώρα του και ότι η Ρωσία είναι και πάλι ένας παίκτης στην παγκόσμια σκηνή». 

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ που αντιτίθεται στον Πούτιν δεν είναι καθόλου ενθουσιασμένοι και με τον ίδιο τον Όρμπαν. Ένας από τους λόγους είναι αυτή η ειδική σχέση που έχει με τον Ρώσο πρόεδρο. Ο Όρμπαν επέκρινε έντονα τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας αν και τελικά επέλεξε να μην ασκήσει βέτο στις Βρυξέλλες. Προς δυσαρέσκεια των Βρυξελλών επίσης, ο Όρμπαν διέκοψε επανειλημμένα τη διπλωματική απομόνωση της Ρωσίας καλώντας τον Πούτιν στη Βουδαπέστη μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Πάντως η Ουγγαρία αν και φιλικά προσκείμενη στη Ρωσία παρέμεινε αφοσιωμένο μέλος του ΝΑΤΟ και μάλιστα προσχώρησε σε διπλωματική επίθεση – υπό την Βρετανία – για την υπόθεση Σκριπάλ. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να διατηρεί τις ισορροπίες. 

Το παρελθόν 

Οι όποιες διάφορες Πούτιν και Όρμπαν ίσως συνίστανται στο γεγονός ότι ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους από αντίθετες πλευρές του φράχτη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο Πούτιν εργάστηκε για την KGB στη γερμανική Δρέσδη, ενώ ο Όρμπαν ήταν φοιτητής που έγινε γνωστός όταν ζήτησε την αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων σε μια ομιλία του το 1989 στη Βουδαπέστη. 

Ο Όρμπαν βοήθησε στην ίδρυση του κόμματός του Fidesz κατά τη διάρκεια που φοιτούσε στο πανεπιστήμιο, με την υποστήριξη του Τζορτζ Σόρος, του δισεκατομμυριούχου ουγγρο-αμερικανού που το κόμμα έμελε να ορίσει ως βασικό ιδεολογικό του αντίπαλο δεκαετίες αργότερα. Το 1989, ο Όρμπαν έλαβε υποτροφία από το ίδρυμα του Σόρος για να πάει έξι μήνες στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. 

Τον Ιούλιο του 1998, λίγες μόλις εβδομάδες πριν ο Πούτιν διοριστεί επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών FSB, ο Όρμπαν διεκδίκησε το αξίωμα του πρωθυπουργού στην Ουγγαρία. Ωστόσο, ενώ ο Πούτιν ανέλαβε τα ηνία του Κρεμλίνου το 2000 και κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι και σήμερα, ο Όρμπαν εκδιώχθη από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουγγαρίας το 2002. Ενώ ήταν ήταν στην αντιπολίτευση ο Όρμπαν επέκρινε την υποστήριξη των Σοσιαλιστών στο ρωσικό σχέδιο για τον South Stream ως «προδοτική».

Πυρηνικά εκατομμύρια από τη Ρωσία 

Η στάση του Όρμπαν απέναντι στη Ρωσία άλλαξε απότομα μετά την ανάκτηση της εξουσίας το 2010. Το 2011, η Βουδαπέστη γνωστοποίησε τη στρατηγική της για την εξεύρεση νέων αγορών για τα προϊόντα της σε Ρωσία, Κίνα, Τουρκία και άλλες χώρες. Ο Όρμπαν έγινε επίσης υποστηρικτής του – πρώην «προδοτικού» – αγωγού South Stream και κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι υπονόμευσαν το έργο το 2014. 

Ωστόσο, η διαμάχη για το South Stream αποδείχτηκε μία μόνο πτυχή μιας πολύ μεγαλύτερης διαμάχης μεταξύ Βουδαπέστης και Βρυξελλών. Τον Ιανουάριο του 2014, η Βουδαπέστη ανέθεσε ένα σχέδιο ύψους 12,5 δις ευρώ για την ανακαίνιση του μοναδικού εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας της Ουγγαρίας Πακς στη ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom. Η Ρωσία αναμένεται επίσης να δανείσει 10 δισ. ευρώ στην Ουγγαρία για την υλοποίηση του σχεδίου. 

Η ΕΕ είχε μπλοκάρει το σχέδιο για αρκετά χρόνια, υποστηρίζοντας ότι είχε ανατεθεί χωρίς διεθνή διαγωνισμό και ότι η ρωσική κρατική τράπεζα Vnesheconombank υπόκειται σε κυρώσεις, αλλά οι Βρυξέλλες τελικά υποχώρησαν στις αρχές του 2017.

Επί του παρόντος, βέβαια, η οικονομία της Ουγγαρίας είναι βαθιά ενσωματωμένη στο μπλοκ της ΕΕ και πάνω από το 80% των συνολικών εξαγωγών της πηγαίνουν σε άλλα κράτη – μέλη. Ωστόσο, η χώρα εξαρτάται έντονα από τη Μόσχα όσον αφορά την ενέργεια, εισάγοντας περίπου το 57% των αναγκών φυσικού αερίου και το 89% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.

«Τίποτα προσωπικό»

Ιδεολογικά, ο Όρμπαν κατατάσσει τη Ρωσία στα θετικά παραδείγματα επιτυχημένων ανελεύθερων κοινωνιών, ξεκινώντας από εκεί τη θεωρία του για την «ανελεύθερη δημοκρατία» που ανέπτυξε το 2014. Παρόμοια με τον Πούτιν, ο Όρμπαν προκρίνει τις «χριστιανικές αξίες» και την εθνική υπερηφάνεια. Όπως και η Ρωσία, έτσι και η Ουγγαρία ισχυρίζεται ότι έχει δεχτεί επιθέσεις από τη Δύση ενώ και οι δυο χώρες έχουν κινηθεί εναντίον ακτιβιστών που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό. 

Σημαίνουν όλα αυτά ότι οι δυο άντρες είναι προσωπικοί φίλοι; Όχι, σύμφωνα με τον Όρμπαν που το 2015 δήλωνε στο Politico, ότι ο Πούτιν δεν έχει «προσωπικά συναισθήματα» για άλλους ηγέτες του κόσμου. Ενώ οι δυτικοί ηγέτες τείνουν να δημιουργούν προσωπικές σχέσεις και να απευθύνονται ο ένας στον άλλο με το όνομά τους, αυτό θα ήταν αδιανόητο για τους Ρώσους, λέει ο Ούγγρος πρωθυπουργός: «Υπάρχει κάποιος που έχει δει την προσωπικότητα του Πούτιν; Έτσι λοιπόν το προσωπικό ζήτημα δεν παίζει κανέναν ρόλο, ούτε στο μυαλό μου, ούτε στο μυαλό του Πούτιν».