Μετά τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα Αντρέι Καρλόφ από τον Τούρκο αστυνομικό υπήρξε η αίσθηση πως αυτό ήταν και το τελικό χτύπημα στις σχέσεις των δύο χωρών, που μόλις πρόσφατα αποκαταστάθηκαν μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία και την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τους Τούρκους.

Ads

Σίγουρα πρόκειται για ένα νέο τραύμα, όμως η οριστική ρήξη, που πολλοί εκτιμούσαν, δεν επήλθε. Το Stratfor εκτιμά πως η δολοφονία του πρέσβη θα επιβαρύνει τις σχέσεις, αλλά δεν πρόκειται να αποτελέσει και το τελειωτικό πλήγμα. Όμως πλέον η Μόσχα θα έχει την πρωτοβουλία και θα μπορέσει να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Άγκυρα για ανταλλαγή πληροφοριών αλλά και για ικανοποίηση άλλων απαιτήσεών της.

Όπως φαίνεται καμία χώρα δεν επιθυμεί να οπισθοχωρήσει από την οικονομική και διπλωματική πρόοδο που έχει επιτευχθεί το τελευταίο έτος και σε καμία περίπτωση η Μόσχα, παρά την επίθεση και τις απειλές των τζιχαντιστών, δεν αναμένεται να αλλάξει τη στάση της στη συριακή κρίση.

Ο Τούρκος εκτελεστής του Αντρέι Καρλόφ την ώρα της επίθεσης φώναξε: «Αλαχού Ακμπάρ» (Ο Θεός είναι μεγάλος). «Μη ξεχνάτε το Χαλέπι. Μην ξεχνάτε τη Συρία». Αρκετοί ήταν αυτοί που θυμήθηκαν τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας, που οδήγησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως αναλυτές, όπως σημειώνει ο Μαξ Φίσερ στους New York Times, απορρίπτουν αυτόν τον παραλληλισμό.

Ads

Οι δύο χώρες τους επιβεβαιώνουν τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Μόσχα και Άγκυρα έσπευσαν να επιρρίψουν την ευθύνη της επίθεσης στους εχθρούς τους και όχι η μία στην άλλη.

Ο βασικός λόγος είναι η Συρία, που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε το βασικό σημείο σύγκρουσης των δύο χωρών. Αν και παραμένουν σε αντίθετα στρατόπεδα, η Ρωσία και η Τουρκία έχουν κάνει βήματα συνεργασίας, αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη. Έτσι και οι δύο χώρες έχουν σημαντικούς λόγους να μην τροφοδοτήσουν τη μεταξύ τους ένταση και την αποσταθεροποίηση και για αυτό κινήθηκαν άμεσα προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης.

Από το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία, η Τουρκία επιδίωξε την ανατροπή του Μπασάρ Άσαντ, όμως η παρέμβαση της Ρωσίας ανέτρεψε την κατάσταση και ενίσχυση σημαντικά το συριακό καθεστώς, που πριν από λίγες ημέρες σημείωσε και τη μεγαλύτερη νίκη του στον συριακό πόλεμο, καταλαμβάνοντας το Χαλέπι, το προπύργιο των αντικαθεστωτικών. Πλέον η Τουρκία έχει αναθεωρήσει τους στόχους της στη συριακή κρίση, ξεχνώντας την ανατροπή του Άσαντ και επιδιώκοντας πρωτίστως να εμποδίσει τους Κούρδους της Συρίας να δημιουργήσουν μια αυτόνομη επαρχία στα σύνορά της. Ήταν μια αλλαγή στρατηγικής που έφερε πιο κοντά την Τουρκία με τη Ρωσία

Η Ρωσία, από την πλευρά της, αρχικά προσπάθησε να κερδίσει έδαφος έναντι των σύρων ανταρτών, μερικοί από τους οποίους υποστηρίζονταν από την Τουρκία. Η Μόσχα φαίνεται να έφτασε στο συμπέρασμα ότι είναι καλύτερα να συνεργαστεί με την Αγκυρα παρά να την έχει απέναντί της.

Οι δύο χώρες έφτασαν έτσι σε μια ανεπίσημη συμφωνία, σημειώνει ο Μαξ Φίσερ στους New York Times: η Τουρκία θα έπαυε να υποστηρίζει ορισμένους αντάρτες που απειλούν τα ρωσικά συμφέροντα στη Συρία και η Ρωσία θα έπαυε να υποστηρίζει τις κουρδικές οργανώσεις της Συρίας. Η Ρωσία επέτρεψε επίσης σε τούρκους στρατιώτες και συμμάχους τους να καταλάβουν μεθοριακά εδάφη που ελέγχονταν μέχρι τότε από Κούρδους και το Ισλαμικό Κράτος.

Πολλοί αναλυτές αποκαλούν αυτή τη συμφωνία «Χαλέπι αντί Αλ Μπαμπ». Η Ρωσία και ο Ασαντ πήραν το Χαλέπι και η Τουρκία με τους συμμάχους της ανέλαβαν τον έλεγχο της στρατηγικής πόλης Αλ Μπαμπ. Αυτή η συμφωνία φαίνεται στην παρούσα φάση να εξυπηρετεί και τους δύο και μια κρίση με αφορμή τη δολοφονία Καρλόφ θα την έθετε σε κίνδυνο.

«Δεν υπάρχει λοιπόν κανείς λόγος να αλλάξουν οι δύο χώρες την πολιτική τους. Η δολοφονία μπορεί μάλιστα να τις φέρει ακόμη πιο κοντά. Ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να αποσπάσει την προσοχή από την αντιδημοφιλή πολιτική του στη Συρία επιρρίπτοντας την ευθύνη για τη δολοφονία στον ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει εξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ερντογάν έχει ζητήσει την έκδοση του Γκιουλέν θεωρώντας τον υπεύθυνο για το αποτυχημένο πραξικόπημα του καλοκαιριού, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνούνται προς το παρόν να ικανοποιήσουν το αίτημά του», σημειώνει ο Ααρον Στάιν ειδικός για την Τουρκία στο Atlantic Council.

Με βάση την ανάλυση αυτή, ο μεγαλύτερος χαμένος από τα τελευταία γεγονότα μπορεί να είναι η Ουάσινγκτον, καταλήγει στο άρθρο του ο Μαξ Φίσερ.