Τέσσερα χρόνια μετά την εξέγερση της νεολαίας στο πάρκο Γκεζί, η εξουσία συνεχίζει να επικρίνει ή να προσβάλει το πνεύμα τoυ μοναδικού αυτού κοινωνικο-πολιτιστικού κινήματος, που αποτελεί μέρος των λαϊκών και σύγχρονων αντιθέσεων των νέων γενεών.

«Αυτό είναι ο δικός μας Μάης του ‘68!»
«Η δική μας Κομμούνα του Παρισιού!»
«Είναι λίγο η τοπική εκδοχή του κινήματος Occupy Wall Street!»
«Είμαστε όλοι αγανακτισμένοι!»
«Η εξουσία θα φοβάται πάντα το Γκεζί!»

Το βράδυ της Τετάρτης, τέσσερα χρόνια μετά την αυθόρμητη εξέγερση της νεολαίας της Κωνσταντινούπολης, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές τίμησαν τα γεγονότα του Γκεζί, στην πλατεία Ταξίμ και στη Μεγάλη οδό του Πέρα, την κύρια αρτηρία της πόλης.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία,  την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου, πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι σε 79 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας, έλαβαν μέρος σε πορείες και διαδηλώσεις υποστήριξης του κινήματος στο πάρκο Γκεζί. Έκτοτε, περισσότερα από 200 βιβλία, λευκώματα, τα CD έχουν δημοσιευθεί γι’ αυτό το κοινωνικο-πολιτιστικό γεγονός.

Εκπρόσωποι της Γενιάς Υ, οι αρχιτέκτονες και δημιουργοί του εξαιρετικού αυτού κινήματος, είναι νέοι που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Μαθητές, φοιτητές ή ειδικευμένοι εργαζόμενοι, κάτοικοι μεγάλων αστικών κέντρων, είχαν όλοι ζήσει, από το 2002 κι έπειτα, υπό την κυριαρχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του  Ερντογάν. Ήταν δυσαρεστημένοι, αν όχι δυστυχείς εξαιτίας του παρεμβατισμού της συντηρητικής εξουσίας. 

«Δεν είναι σωστό να φοράτε μίνι φούστες!»
«Δεν είναι σωστό να πίνετε αλκοόλ!»
«Δεν είναι σωστό να κρατιέστε χέρι-χέρι όταν περπατάτε στους δρόμους!»
«Δεν είναι σωστό να φιλιέστε σε δημόσιους χώρους!»
«Οφείλετε να σέβεστε τους κανόνες της θρησκείας!»
«Η ομοφυλοφιλία είναι αρρώστεια!»
«Οφείλετε να αποκτάτε τουλάχιστον τρία παιδιά!»

Οι νέοι κουράστηκαν. Η σπίθα θέριεψε όταν ο Ερντογάν δήλωσε την πρόθεσή του να ανοικοδομήσει έναν παλιό στρατώνα στη μέση του πάρκου Γκεζί. Θα χρειαζόταν να κοπούν δέντρα. Η ανοικοδόμηση του στρατώνα είχε συμβολική και πολιτική σημασία  για τον Ερντογάν. Επειδή επί οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν το αρχηγείο του στρατού που κατέστειλε εκείνη την εποχή μια εξέγερση των προοδευτικών. Η υπεράσπιση του πάρκου, ο οικολογικός αγώνας, ήταν μόνο μία διάσταση της εξέγερσης. Οι νέοι ήθελαν να εκφράσουν την πλήρη αντίθεσή τους ενάντια στην καθεστηκυία τάξη.

Ήταν ένα κίνημα χωρίς αρχηγό, χωρίς οργάνωση με την κλασική έννοια του όρου. Ήταν το κίνημα όλων. Εξωκοινοβουλευτική αριστερά, σοσιαλδημοκράτες, κεμαλιστές φιλελεύθεροι, ακτιβιστές από την άκρα δεξιά και Πράσινοι ήταν όλοι εκεί, συμπεριλαμβανόμενης της LGBTI κοινότητας. Η πλειοψηφία τους όμως ήταν νέοι που δεν ανήκαν σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Καινούργιοι, ανεξάρτητοι… Οι Κούρδοι έδωσαν επίσης το παρών στο Γκεζί, αλλά με κάποια καθυστέρηση.

Αν πρέπει ν’ απαριθμήσουμε τρεις ιδιαιτερότητες του κινήματος Γκεζί, η ειρηνική φύση του φαινομένου είναι σημαντική. Ενώ οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβόλησαν και σκότωσαν τουλάχιστον 11 νέους στη διάρκεια των διαδηλώσεων, η νεολαία του Γκεζί  αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει τη βία ως όργανο για τον αγώνα της. Πρόσφεραν στους μπάτσους λουλούδια και διάβαζαν μπρος τους βιβλία του Νίτσε. Έπειτα, ήταν η επικοινωνία μέσω των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, που υπήρξε πολύ αποτελεσματική. Χάρη στα μηνύματα που κυκλοφορούσαν σε αυτά, (οι συμμετέχοντες) προστατεύονταν από τις αστυνομικές επιθέσεις και συγκεντρώνονταν για ν’ ανταλλάξουν πρακτικές πληροφορίες. Τέλος, ήταν το στοιχείο του χιούμορ, που έφτασε στο αποκορύφωμά του:

«Δεν είναι σωστό  να απαγορεύεις τη μπύρα!»
«Είμαστε μια γενιά που ξέρει πώς να γλιτώνει τις αστυνομικές επιθέσεις. Μάθαμε πώς από πολύ νεαρή ηλικία μπροστά στους υπολογιστές μας!»
«Αυτό το δακρυγόνο είναι πραγματικά φοβερό, φίλε. Άρωμα σκέτο!»
«Σπάρτακε, πού είσαι;»
«No Erdogan, No Cry!»
«Θες ν’ αποκτήσεις τρία παιδιά σαν εμάς;»

Η αρμονία, η αλληλεγγύη, ο συντονισμός κι η ανοχή ήταν επίσης στοιχεία του χαρακτήρα του κινήματος. Όσο για τον Ερντογάν, συγκλονισμένος από αυτό το απρόσμενο φαινόμενο δεν παύει τέσσερα χρόνια τώρα, να προσβάλει το Γκεζί: προδότες του έθνους, εκφυλισμένοι νέοι, άθεοι, παρασυρμένοι απ’ τον Γκιουλέν… Η αστυνομία επιτέθηκε, κατέστρεψε και έκαψε τις σκηνές στο Γκεζί  μία εβδομάδα αφού ξεκίνησαν τα γεγονότα.

Τέσσερα χρόνια μετά, την Τρίτη, περικύκλωσε το πάρκο για να αποτρέψει την πραγματοποίηση επετειακών εκδηλώσεων εκεί.  Και το κίνημα του Γκεζί αποτελεί πλέον μέρος της πολιτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Τουρκίας των αρχών του 21ου αιώνα.

Οι μάρτυρες του Γκεζί

Η γυναίκα με τα κόκκινα ρούχα

Η πλατεία Ταξίμ