Τη δεκαετία του ’90 τα βιντεοπαιχνίδια ήταν η νέα μόδα στη ψυχαγωγία. Ήταν η εποχή του home entertainment. Σήμερα, η βιομηχανία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών που αναμένεται να ξεπεράσει σε έσοδα τα 105 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως το 2017, ανταγωνίζεται αυτήν των κινηματογραφικών ταινιών και ο
video gamer είναι ένα καλοπληρωμένο επάγγελμα. Είναι η εποχή των e-sports.

Ζώντας στην εποχή των e-sports, πολλά μικρά παιδιά σήμερα φιλοδοξούν να γίνουν επαγγελματίες gamers. Nα απολαμβάνουν χιλιάδες θαυμαστές και να βγάζουν πολλά χρήματα παίζοντας, αφού στην χειρότερη περίπτωση ένας video gamer μπορεί να κερδίσει 25.000 δολάρια ετησίως το λιγότερο, αν δεν κάνει streaming, αν δεν πάρει χορηγίες ή δεν κερδίσει τυχερά παιχνίδια.

League of Legends

Οι επαγγελματίες παίκτες βρίσκονται πλέον στο κέντρο μιας αγοράς πολλών δισεκατομμυρίων, που προσελκύει ήδη μεγάλες εταιρείες. Το ενδιαφέρον του κοινού για το συγκεκριμένο χώρο είναι πλέον τεράστιο. Το 2017 αναμένεται 145 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο να παρακολουθήσουν μεγάλα τουρνουά που διεξάγονται σε κάθε μεριά του πλανήτη.

Η Βόρεια Αμερική είναι αυτή τη στιγμή η ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά των e-games με συνολικό αριθμό θεατών πάνω από 30 εκατ., ενώ το παγκόσμιο κοινό που θα τα παρακολουθεί θα φτάσει το 1,2 δισ. μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.

Τα e-sports είναι εδώ και αρκετά χρόνια μια εντυπωσιακά κερδοφόρα βιομηχανία. Στις ΗΠΑ, κολοσσοί του παραδοσιακού αθλητισμού αποκτούν τη δική τους ομάδα e-sports, πανεπιστήμια δίνουν αθλητικές υποτροφίες σε νεαρούς gamer, ενώ οι αμοιβές που συνοδεύουν την απόκτηση των κορυφαίων τίτλων φτάνουν και τα 3 εκατομμύρια δολάρια.

Ήδη από το 2013 η αμερικανική κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει επίσημα το παιχνίδι στρατηγικής φαντασίας που ονομάζεται League of Legends ως άθλημα, με αποτέλεσμα να προβλέπει τη χορήγηση βίζας στους επαγγελματίες παίκτες του παιχνιδιού από όλο τον κόσμο.

Και στα Πανεπιστήμια

Σύμφωνα λοιπόν με την αμερικανική κυβέρνηση και το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, το επαγγελματικό gaming είναι άθλημα και τα βιντεοπαιχνίδια είναι επισήμως και με τη βούλα, έργα τέχνης.

Ακόμη και το Πανεπιστήμιο Robert Morris University, που εδρεύει στο Σικάγο αποφάσισε να δώσει υποτροφίες σε άτομα τα οποία διακρίνονται στο παραπάνω παιχνίδι, όπως γίνεται με ανάλογες υποτροφίες που δίνονται για παιδιά με ικανότητες στο μπάσκετ ή το αμερικανικό ποδόσφαιρο.

Τα e-sports άρχισαν να απογειώνονται στη Νότια Κορέα πριν από περίπου 15 χρόνια, όταν η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας ότι αναπτύσσεται ραγδαία κι έγινε το δημοφιλέστερο εφηβικό χόμπι, εγκαινίασε μια επίσημη οργάνωση, την ένωση eSports Korea (KeSPA) για να ρυθμίζει το άθλημα.

Πέρυσι οι τελικοί του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος για το παιχνίδι League of Legends, έφεραν 45.000 θεατές στο Στάδιο Παγκόσμιου Κυπέλλου της Σεούλ για να παρακολουθήσουν 16 ομάδες από τη Νότια Κορέα και την Κίνα να αγωνίζονται για ένα prize pool ύψους 2.13 εκατομμυρίων δολαρίων, παρακολουθώντας online.

Μάλιστα, το κορεατικό πανεπιστήμιο Chung-Ang (ένα από τα 10 καλύτερα της χώρας), από την επόμενη χρονιά θα δέχεται επαγγελματίες gamers, για το τμήμα Αθλητισμού.

Η επένδυση του μέλλοντος;

Σύμφωνα τώρα με τους οικονομικούς αναλυτές, το γεγονός ότι οι φανατικοί οπαδοί του ηλεκτρονικού αθλητισμού σε όλο τον κόσμο αποτελούν μια τεράστια, συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά και ότι το κόστος λειτουργίας και υποδομής μιας επαγγελματικής ομάδας είναι μηδαμινό συγκριτικά με τα μεγέθη του παραδοσιακού αθλητισμού, τότε ως φαίνεται η επένδυση στα e-sports να είναι η επένδυση του μέλλοντος.

Τα e-sports προσελκύουν πλέον εκατομμύρια τηλεθεατές το μήνα, αντλώντας τα έσοδά τους σε μεγάλο βαθμό από διαφημιζόμενους καταναλωτές mainstream – αλυσίδες γρήγορου φαγητού, καλλωπιστικά προϊόντα, κατασκευαστές αυτοκινήτων, κ.ά..

Tα έσοδα αναμένεται να ανέλθουν σχεδόν σε μισό δισεκατομμύριο δολάρια το 2017. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ο δημιουργός βιντεοπαιχνιδιών Activision και η Microsoft έχουν συνεργαστεί με τη Major League Gaming (MLG) για να μοιράσουν 5 εκατομμύρια δολάρια σε επαγγελματικά πρωταθλήματα της σειράς βιντεοπαιχνιδιών Call of Duty. Τα χρήματα μπορεί να φαίνονται πολλά, αλλά αποτελούν μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των χρημάτων που κερδίζουν οι εταιρείες από το επαγγελματικό παίξιμο βιντεοπαιχνιδιών.

Όπως μεταφέρει το ESPN, ο τελικός του 2016 League of Legends World Championship κατάφερε να συγκεντρώσει 14.7 εκατομμύρια ταυτόχρονους θεατές. Το συγκεκριμένο νούμερο είναι το μέγιστο που παρατηρήθηκε και είναι αντίστοιχο με αυτό του περσινού τουρνουά. Ωστόσο εκεί που ανέβασε τον πήχη ο τίτλος της Riot Games είναι οι μοναδικοί χρήστες που παρακολουθήσαν. Συγκεκριμένα, 43 εκατομμύρια τηλεθεατές συντονίστηκαν για να παρακολούθησαν την τελική φάση. Το περσινό τουρνουά είχε συγκεντρώσει 36 εκατομμύρια μοναδικούς θεατές. Οι ομάδες ανταγωνίζονται για τον τίτλο του πρωταθλητή, το 32 κιλών Κύπελλο και το ποσό του ενός εκατομμυρίου δολαρίων.

Οι δέκα καλύτεροι gamers κέρδισαν μέχρι και 8 εκατομμύρια δολάρια έκαστος μέσα στην περασμένη χρονιά από τα τουρνουά στα οποία έλαβαν μέρος.

Το Call of Duty, γνωστό στον κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών ως «shooter πρώτου προσώπου», που παράγεται από την Californian Activision, CoD, είναι ένα από τα πιο κερδοφόρα franchises ψυχαγωγίας στον κόσμο. Κυκλοφορεί μια έκδοση κάθε χρόνο, για έξι χρόνια στη σειρά και τα έσοδα από τις λιανικές πωλήσεις ξεπερνούν τα 11 δισεκατομμύρια δολάρια – περίπου το ίδιο ποσό με τις ταινίες του Χάρι Πότερ.

Οι υποχρεώσεις του επαγγελματία

Ένας επαγγελματίας gamer δε σημαίνει ότι παίζει περισσότερο από έναν ερασιτέχνη, απλώς είναι υποχρεωμένος να παίζει κάποιες συγκεκριμένες ώρες την εβδομάδα, να προπονείται με την ομάδα του, να παίζει στα μεγάλα online και LAN τουρνουά και να παρευρίσκεται σε εκδηλώσεις της ομάδας. Δηλαδή, κάνει λίγο πολύ ό,τι κάνει και ένας επαγγελματίας ποδοσφαιριστής ή μπασκετμπολίστας, τηρουμένων των αναλογιών.

Ο Callum Swan 22 ετών είναι ένας επαγγελματίας gamer, ένας από τους δώδεκα επαγγελματίες παίκτες του CoD στη Βρετανία και ανάμεσα στους 15 κορυφαίους παίκτες του κόσμου. Τον Μάρτιο στο Λος Άντζελες βρέθηκε σε ένα σκοτεινό αμφιθέατρο, σε έναν χώρο που ονομάζεται LA Live, με 32 ομάδες από την Ευρώπη και την Αμερική, όπου είχαν συγκεντρωθεί για τρεις ημέρες για να συναγωνιστούν στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Call of Duty για 1 εκατομμύριο δολάρια ως χρηματικό έπαθλο.

Οι επαγγελματίες κάθονται σε περίπτερα με γυάλινα παράθυρα, φορώντας ακουστικά και μπλούζες με τα ονόματα των χορηγών. Απέναντι, κατά μήκος ενός τοίχου, ζευγάρια σχολιαστών – ή «CoDcasters», όπως ονομάζονται – κάθονται σε μια σειρά από γραφεία, ντυμένοι με κοστούμια, και περιγράφουν τον αγώνα για το διαδίκτυο.

Τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα CoD, πραγματοποιούνται στο απίθανο σκηνικό της Βασιλικής Όπερας στο Λονδίνο.

Το «κοινόβιο» των gamers

Οι ομάδες των κορυφαίων video games φτιάχνουν σπίτια, χώρους, κοινόβια, στα οποία μετακομίζουν οι επαγγελματίες τους.

Όλα τα μέλη της ομάδας είναι ηλικιών από 21 μέχρι 26 ετών και συναντιούνται καθημερινά σε έναν χώρο που θυμίζει φουτουριστικό σαλόνι καλωδιωμένο και πλήρως εξοπλισμένο με υπολογιστές τελευταίας τεχνολογίας. Τα έπιπλα και ο διάκοσμος είναι περιττά και υπάρχουν μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Το ίδιο περιττή είναι φυσικά και η τηλεόραση.

Η ομάδα των gamers ξοδεύει 8 ώρες καθημερινά παίζοντας παιχνίδια στο διαδίκτυο. Υπάρχει και η προπόνηση κατά την οποία παρακολουθούν σε επανάληψη αγώνες για να μάθουν από τα λάθη τους. Κυρίως παίζουν και παρακολουθούν League of Legends. Όπως βέβαια διευκρινίζουν, σπανίως υπερβαίνουν το 8ωρο μιας και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ψυχολογική και σωματική κόπωση καθώς και εξάρτηση.

Ως αντάλλαγμα η ομάδα τους εξασφαλίζει μισθό. Τα έσοδα, όμως, δεν σταματούν εδώ, αφού καθένας από αυτούς (καθώς και πολλοί άλλοι μη επαγγελματίες) κάνει πληρωμένο streaming του παιχνιδιού του, συμπεριλαμβάνοντας και τις ανάλογες διαφημίσεις, με πολλές χιλιάδες θεατές να τους παρακολουθούν μέσω ειδικής ιντερνετικής πλατφόρμας. Και όλα αυτά χωρίς καμία ανάγκη πτυχίων ή άλλων τυπικών προσόντων. Μόνο με ατελείωτες ώρες «παιχνιδιού».

Πηγαίνοντας με τη «ροή»

Ο Μιχάι Τσίκζεντμιχαϊ (Mihaly Csikszentmihalyi) είναι καθηγητής ψυχολογίας στις ΗΠΑ, πρώην πρόεδρος του Τμήματος Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και εισηγητής της θεωρίας της «Ροής». Η θεωρία του σχετίζεται και εξηγεί αυτό που συμβαίνει στο video gaming.
Σύμφωνα με τον Τσίκζεντμιχαϊ οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι όταν βρίσκονται στην κατάσταση της ροής, ένα είδος εσωτερικής έμπνευσης που προκαλεί έντονη συγκέντρωση-εστίαση σε κάποια ασχολία. Ο ίδιος περιγράφει τη ροή ως «την πλήρη συμμετοχή σε μια δραστηριότητα. Το εγώ απουσιάζει. Ο χρόνος ρέει αρμονικά. Κάθε δράση, κίνηση, σκέψη αναδύεται με αρμονική συνέχεια από την προηγούμενη, σαν ένα μουσικό κομμάτι τζαζ. Συμμετέχει ολόκληρη η ύπαρξη και αξιοποιούνται στο έπακρο όλες οι ικανότητες». Έχει πάρει πολλές συνεντεύξεις από τέτοιους «δημιουργικούς», όπως τους χαρακτηρίζει, ανθρώπους που έχουν «εμπειρίες ροής» και συμπυκνώνει: «Όταν έχετε πραγματικά απορροφηθεί σε αυτήν την ευχάριστη διαδικασία του να δημιουργήσετε κάτι καινούριο, όπως αυτός ο άνδρας, δεν του περισσεύει αρκετή συγκέντρωση για να παρατηρήσει πώς νιώθει το σώμα του ή να σκεφτεί τα προβλήματα στο σπίτι του. Δεν μπορεί να νιώσει ότι είναι πεινασμένος ή κουρασμένος. Το σώμα του εξαφανίζεται, η ταυτότητά του εξαφανίζεται από τη συνείδησή του, γιατί δεν διαθέτει αρκετή προσοχή, όπως όλοι μας, για να κάνει καλά κάτι που απαιτεί αρκετή συγκέντρωση. Και την ίδια στιγμή να αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του. Έτσι η ύπαρξη προσωρινά έχει μπει στην άκρη. Ισχυρίζεται μάλιστα ότι το χέρι του φαίνεται σαν να κινείται από μόνο του».

Είναι μια κατάσταση που οι gamers περιγράφουν ως «στη ζώνη». Όπως αφηγούνται, παίζοντας το παιχνίδι, δεν αντιλαμβάνονται αν βρίσκονται στη Βαγδάτη ή την Κίνα, πίσω από έναν τοίχο ή σε ένα αυτοκίνητο. Το μόνο που βλέπουν είναι οι λωρίδες των χαρτών, ο τρόπος με τον οποίο τοποθετούνται οι χάρτες και η στρατηγική σημασία των κτιρίων και των πραγμάτων.

Τα μεγάλα τουρνουά

Το League of Legends –ή LoL όπως είναι γνωστότερο– αναγνωρίστηκε στις ΗΠΑ επίσημα ως e-sport και οι κορυφαίοι παίκτες του ως επαγγελματίες με νομοθετική κάλυψη.

Το LCS είναι το βασικό πρωτάθλημα, ξεχωριστό για κάθε ήπειρο και χωρισμένο σε δύο εξαμηνιαίες ζώνες που καλύπτουν το σύνολο του χρόνου. Οι καλύτεροι των LCS τελικά συναντώνται για να διεκδικήσουν τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή σε μια εκδήλωση, τη φαντασμαγορία της οποίας θα ζήλευαν τα περισσότερα καθιερωμένα σπορ.

Στα LAN events, οι ομάδες βρίσκονται στον ίδιο χώρο, συνήθως σε κάποιο στάδιο, και παίζουν σε πραγματικό χρόνο συνδεδεμένοι στο ίδιο τοπικό δίκτυο, την ίδια στιγμή που χιλιάδες κόσμου παρακολουθούν το παιχνίδι τους από γιγαντοοθόνες, αλλά και από το σπίτι τους, αφού τα events μεταδίδονται και online.

Ένα από τα μεγαλύτερα και δημοφιλέστερα τουρνουά στον κόσμο είναι το «The International». Τα τουρνουά multiplayer online πεδίων μάχης ή τα λεγόμενα «MOBAs» προσελκύουν χιλιάδες παίκτες από όλο τον κόσμο με τις 16 καλύτερες ομάδες να φτάσουν στα τελικά και να έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν οικονομικά βραβεία που αγγίζουν τα 18 εκατομμύρια δολάρια.

Τα γνωστά σε όλους μας Pokemon τυγχάνουν ευρείας αποδοχής σε όλο τον κόσμο. Είτε σε ηλεκτρονικό παιχνίδι, είτε σε παιχνίδι καρτών, χιλιάδες παίκτες από κάθε μεριά του πλανήτη διεκδικούν μια θέση στο World Championships προκειμένου να διεκδικήσουν χρηματικό έπαθλο που φτάνει μέχρι και τις 500.000 δολάρια.

Ακόμη ένα σημαντικό τουρνουά που ξεχωρίζει είναι αυτό που πραγματοποιείται στα πλαίσια του παιχνιδιού SMITE, με τους διοργανωτές του event στην Ατλάντα των ΗΠΑ να καταφέρνουν να συγκεντρώνουν ένα ποσό της τάξης των 2,6 εκατομμυρίων δολαρίων αποκλειστικά και μόνο μέσω της συμβολής των ενεργών χρηστών της σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ιn Greece

Στην Ελλάδα, η πρώτη επαγγελματική ομάδα που ιδρύθηκε είναι η On Top και έχει στο καταστατικό της συγκεκριμένες αναφορές που προσδιορίζουν μια ομάδα που ασχολείται με το gaming. O R1ou, έναν από τους δημοφιλέστερους έλληνες παίκτες, με πολλές διακρίσεις, έχει καταφέρει κάτι που για πολλούς εφήβους είναι ένα όνειρο: να βγάζει χρήματα παίζοντας βιντεοπαιχνίδια. «Είναι περισσότερο μια αλλαγή νοοτροπίας», μας τονίζει, «πλέον δεν το κάνεις μόνο για διασκέδαση, πρέπει να εξελίσσεσαι, να σκέφτεσαι σαν επαγγελματίας, εκπροσωπείς μια ομάδα, έχεις υποχρεώσεις». Οι διαφορές με τους επαγγελματίες gamers στο εξωτερικό, ωστόσο, παραμένουν μεγάλες. Το ελληνικό κοινό είναι απίστευτα φανατικό, λέει ο R1ou, αλλά τα οικονομικά μεγέθη είναι διαφορετικά.

Κάθε χρόνο πραγματοποιείται το πανελλήνιο πρωτάθλημα League of Legends με τη συμμετοχή των καλύτερων ομάδων από όλη την Ελλάδα. Το 2014 η Riot Games εταιρεία που λανσάρει το παιχνίδι θέλοντας να ευχαριστήσει τους Έλληνες παίκτες για την αγάπη τους στο παιχνίδι διοργάνωσε το δεύτερο πανελλήνιο πρωτάθλημα στο κλειστό του Tae Kwon Do στο Παλαιό Φάληρο με περισσότερους από 7.000 θεατές να παρακολουθούν από κοντά την προσπάθεια τεσσάρων ομάδων να κατακτήσουν τον τίτλο του πρωταθλητή Ελλάδας και το έπαθλο των 6.000 ευρώ.

Άλλο ένα μεγάλο gaming event που φιλοξενείται κάθε χρόνο στην Ελλάδα είναι το eGaming της Διεθνής Έκθεσης Θεσσαλονίκης με συμμετοχή αθλητών από όλα τα Βαλκάνια σε τουρνουά ηλεκτρονικών παιχνιδιών, με υψηλά χρηματικά έπαθλα για τους νικητές, αλλά και χιλιάδες θεατές που επισκέπτονται τους ειδικά διαμορφωμένους χώρους για να ζήσουν από κοντά μια μοναδική εμπειρία.