Ένοχος για τη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα, για εγκλήματα πολέμου αλλά κι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αυτή ήταν η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τον πρώην πολιτικό ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας Ράντοβαν Κάρατζιτς, τον οποίο και καταδίκασε σε 40 χρόνια φυλάκισης.

Ο Ράντοβαν Κάρατζιτς έκατσε σήμερα στο σκαμνί του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης αντιμετωπίζοντας 11 κατηγορίες, για τις 10 εκ των οποίων κρίθηκε ένοχος.

Ο πάλαι ποτέ ηγέτης των Σέρβοβόσνιων Ράντοβαν Κάρατζιτς φέρει ατομική ποινική ευθύνη για την τρίχρονη πολιορκία του Σαράγεβο, πρωτεύουσας της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, αποφάνθηκε το διεθνές δικαστήριο της Χάγης για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Κατά την πολιορκία, στο πλαίσιο του πολέμου στη Βοσνία μεταξύ 1992 και 1995, έχασαν τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι. Διαβάζοντας την ετυμηγορία, ο δικαστής Ο-Γκον Κουόν τόνισε ότι η πολιορκία του Σαράγεβο, πόλης η οποία κατοικείτο από Βόσνιους Μουσουλμάνους, Σερβοβόσνιους και Κροάτες της Βοσνίας, κατά την οποία οι κάτοικοι γίνονταν στόχοι όλμων και ελεύθερων σκοπευτών των σερβοβοσνιακών δυνάμεων, δεν θα μπορούσαν να λάβουν χώρα χωρίς την έγκριση του Κάρατζιτς.

Σ μία εκτενή αναφορά των εγκλημάτων που συντελέστηκαν εκείνη την περίοδο το Δικαστήριο τόνισε πως πέρα από τους θανάτους, τους βιασμούς αλλά και τις παράνομες κρατήσεις ανθρώπων, υπήρξε επίσης και  ξεριζωμός για περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους από τα σπίτια και τις εστίες τους.

Το δικαστήριο της Χάγης καταλόγισε επίσης δόλο και εγκληματική αμέλεια στον Κάρατζιτς για την οργάνωση και τον συντονισμό παράλληλων παραστρατιωτικών οργανώσεων οι οποίες είχαν ως στόχο να πλήξουν τόσο τη Βοσνιοκροατική κοινότητα όσο και τους Βόσνιους με μουσουλμανικό θρήσκευμα.

Το δικαστήριο επίσης αποδέχθηκε όλες τις κατηγορίες που βαραίνουν τον Κάρατζιτς για εγκλήματα εναντίον της χώρας του καθώς κατηγορείται πως ενίσχυσε και διέταξε την εκτέλεση από ελεύθερους σκοπευτές πολιτών. Η έδρα υπογράμμισε πως ενώ δεν υπάρχουν απτά στοιχεία πως ο ίδιος ο Κάρατζιτς διέταξε εκτελέσεις πολιτών, είχε απόλυτη γνώση των δράσεων των στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα και δεν έκανε το παραμικρό για να εμποδίσει και να περιορίσει τη δράση τους. Επίσης ο Κάρατζιτς συνδέθηκε και με την κατηγορία πως επεδίωξε την αύξηση τρομοκρατικού κλίματος εντός της χώρας σε περίοδο πολέμου προκειμένου να εξυπηρετήσει ίδιους και όχι εθνικούς σκοπούς.

Για τη σφαγή 5500 ανθρώπων στη Σεμπρένιτσα το δικαστήριο της Χάγης σημείωσε πως είναι αδύνατο να μην συνδεθεί ο Κάρατζιτς με τη συγκεκριμένη σφαγή, παρά το γεγονός πως δεν προκύπτει από τα στοιχεία πως την διέταξε. Το δικαστήριο σημείωσε πως οι επικεφαλής των δυνάμεων στην περιοχή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έδρασαν αυτοβούλως αλλά ο Κάρατζιτς έλαβε αναλυτικές πληροφορίες από δικούς του συνδέσμους εντός των Σερβοβοσνιακών δυνάμεων.

Το χρονικό προς τη σφαγή

Στη Βοσνία, οι Μουσουλμάνοι αντιπροσώπευαν τη μεγαλύτερη ενιαία ομάδα του πληθυσμού από το 1971. Πολλοί Σέρβοι και Κροάτες μετανάστευσαν κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο δεκαετιών, και σε μια απογραφή πληθυσμού του 1991 στη Βοσνία, στα 4 εκατομμύρια πληθυσμού, το 44% ήταν Βόσνιοι, το 31% Σέρβοι, και το 17% Κροάτες. Οι εκλογές που διεξήχθησαν στα τέλη του 1990 οδήγησαν σε διάσπαση την κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ των κομμάτων που εκπροσωπούσαν τις τρεις εθνότητες, με επικεφαλής τον Βόσνιο Αλία Ιζετμπέκοβιτς.

Καθώς οι εντάσεις αύξαναν μέσα και έξω από τη χώρα, ο Σερβοβόσνιος ηγέτης Ράντοβαν Κάραζιτς και το Σερβικό Δημοκρατικό Κόμμα του παραιτήθηκε από την κυβέρνηση και δημιούργησε τη «Σερβική Εθνική Συνέλευση».

Την πρώτη Μαρτίου 1992 στην Βοσνία διεξάγεται δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της από τη Γιουγκοσλαβία (29 Φεβρουαρίου και 1 Μαρτίου του 1992). Στις 3 Μαρτίου ο Πρόεδρος Ιζετμπέκοβιτς διακηρύσσει την ανεξαρτησία της Βοσνίας.

Μη επιθυμώντας την ανεξαρτησία της Βοσνίας, οι Σέρβοι της Βοσνίας, ήθελαν να είναι μέρος ενός κυρίαρχου σερβικού κράτους στα Βαλκάνια, μια «Μεγάλη Σερβία», την οποία οι Σέρβοι αυτονομιστές οραματίζονταν από καιρό. Στις αρχές Μαΐου του 1992, δύο ημέρες μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Βοσνίας από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (προδρόμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης), σερβοβοσνιακές δυνάμεις, με την υποστήριξη του Μιλόσεβιτς και τον γιουγκοσλαβικό (κυριαρχούμενο από Σέρβους) στρατό εξαπέλυσαν επίθεσή, βομβαρδίζοντας την πρωτεύουσα της Βοσνίας, το Σεράγεβο.

Επιτέθηκαν σε πόλεις με μεγάλο πληθυσμό Βοσνίων, όπως τις Zvonik, Foca και Visegrad, ενώ ακολούθησε η βίαιη εκδίωξη Βοσνίων πολιτών από την περιοχή, διαδικασία που αργότερα χαρακτηρίστηκε ως εθνοκάθαρση.

Αν και οι κυβερνητικές δυνάμεις της Βοσνίας προσπάθησαν να αμυνθούν, κάποιες φορές με τη βοήθεια του κροατικού στρατού, οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις είχαν τον έλεγχο σχεδόν των 3/4 της χώρας στο τέλος του 1993.

Οι περισσότεροι Κροατοβόσνιοι είχαν εγκαταλείψει τη χώρα ενώ ένας σημαντικός αριθμός Βοσνίων παρέμενε σε μικρότερες πόλεις. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), αρνήθηκε να παρέμβει στη σύγκρουση στη Βοσνία, αλλά μια εκστρατεία από τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στα θύματα του πολέμου που είχαν εκτοπιστεί και τραυματιστεί ή υποσιτίζονταν.

H Σφαγή της Σρεμπρένιτσα: Ιούλιος 1995

Μέχρι το καλοκαίρι του 1995, τρεις πόλεις στην ανατολική Βοσνία, η Σρεμπρένιτσα, η Ζέπα και η Gorazde παρέμεναν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Βοσνίας. Ο ΟΗΕ είχε κηρύξει αυτά τα περίκλειστα εδάφη ως «ασφαλή καταφύγια», το 1993, ώστε να είναι αφοπλισμένα να προστατεύονται από διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις.

Ωστόσο, στις 11 Ιουλίου, Ο σερβοβοσνιακός στρατός υπό τον στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς εισέρχεται στην κωμόπολη της Νότιας Βοσνίας και ύστερα από μικρή αντίσταση την καταλαμβάνει.

Στη συνέχεια, σερβικές δυνάμεις χώρισαν τους Βόσνιους στη Σρεμπρένιτσα, βάζοντας τις γυναίκες και τα κορίτσια σε λεωφορεία και στέλνοντάς τους σε βοσνιακό έδαφος. Μερικές από τις γυναίκες έπεσαν θύματα βιασμού ή σεξουαλικής επίθεσης, ενώ οι άντρες και τα αγόρια που παρέμειναν πίσω εκτελέστηκαν αμέσως ή μεταφέρθηκαν σε χώρους μαζικής θανάτωσης. Εκτιμάται ότι σκοτώθηκαν από τις σερβικές δυνάμεις στη Σρεμπρένιτσα από 7.000 ως 8.000 άνθρωποι.

Στις δίκες που ακολούθησαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) τα εγκλήματα των σερβικών δυνάμεων στη Σρεμπρένιτσα χαρακτηρίστηκαν επίσημα ως πράξη γενοκτονίας.

Περισσότερα σε λίγο…