Η γραφή είναι μια πρόσφατη σχετικά ανακάλυψη στην ανθρώπινη ιστορία. Τα εικονογραφημένα δισκία των Σουμερίων του Ουρούκ, τα παλαιότερα δείγματα γραπτών λέξεων, δημιουργήθηκαν πριν από 5.300 χρόνια. Η προφορική έκφραση καθιερώθηκε και αναπτύχθηκε επί μακρόν, σε χιλιάδες γλώσσες και διαλέκτους, για τις περισσότερες από τις οποίες, δεν θα μάθουμε ποτέ τίποτα. Τα συστήματα γραφής, στην πραγματικότητα καταγράφουν μόνο ένα κλάσμα των λέξεων που οι άνθρωποι έχουν ψιθυρίσει ή έχουν φωνάξει, ο ένας στον άλλο. Η γραπτή γλώσσα όμως είναι αυτή που μένει. «Verba volant, scripta manent» (Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν). 

Η κατανομή των συστημάτων γραφής αντικατοπτρίζει κυρίως την εξάπλωση των συστημάτων μαζικής πίστης και ιδιαίτερα των μεγάλων θρησκειών, σύμφωνα με τη Le Monde Diplomatique. Η διάδοση των βουδιστικών διδασκαλιών πραγματώθηκε μέσα από τη χρήση των ινδικών συστημάτων γραφής. Κατά τους πρώτες αιώνες της εποχής μας, το ρωμαϊκό αλφάβητο εξαπλώθηκε, για ακόμη μια φορά, μαζί με το Χριστιανισμό, γύρω από τη Μεσόγειο. Η αραβική γραφή ακολούθησε τους μουσουλμάνους ιερείς που εξαπλώθηκαν δυτικά και βόρεια από τη Μέκκα. Το Μεγάλο Σχίσμα της Χριστιανικής Εκκλησίας, χώρισε στα δυο τα ευρωπαϊκά γραπτά συστήματα. Οι Ανατολικές Εκκλησίες υιοθέτησαν το Κυριλλικό αλφάβητο, μια παραλλαγή του ελληνικού. 

Αργότερα, οι αποικιοκρατικές δυνάμεις επέβαλαν την αξίωση της υιοθέτησης της γραφής τους σε λαούς που μπορεί να είχαν μεταδώσει προφορικά τη σοφία τους, αλλά δεν είχαν αναπτύξει γραφή. Έχοντας μεγάλο ζήλο για την επιβολή της μετατροπής που επιθυμούσαν, οι ιεραπόστολοι, ήταν εξαιρετικά δημιουργικοί, εφευρίσκοντας συλλαβάρια (ένα σύνολο χαρακτήρων που αντιπροσωπεύουν το καθένα μια συλλαβή) που τους επέτρεπαν να προσηλυτίσουν στην τοπική γλώσσα. Αυτό ήταν στην πραγματικότητα άσκοπο, διότι οποιοδήποτε γραπτό σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη γραφή όλων των γλωσσών, όσο διαφορετικές κι αν είναι. 

Τα λευκορωσικά και τα κινέζικα μπορούν εύκολα να γραφούν με αραβικό αλφάβητο. Τα κορεάτικα μπορούν να γραφούν με κινεζικούς χαρακτήρες το ίδιο εύκολα όσο και με το κορεατικό αλφάβητο. Τα μαλτέζικα, τα οποία προέρχονται από τα αραβικά, γράφονται μόνο με τη ρωμαϊκή γραφή. Οι δε, λαοί της Κεντρικής Ασίας, έχει χρειαστεί να μάθουν τέσσερα διαφορετικά συστήματα γραφής κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. 

Εσπεράντο

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω κάποια στιγμή η υιοθέτηση ενός παγκόσμιου συστήματος γραφής ή τουλάχιστον μιας τυποποίησης, άρχισε να δείχνει ελκυστική ιδέα, με την πίστη ότι θα βοηθούσε στην αύξηση της εκπαίδευσης και θα έφερνε τους λαούς πιο κοντά. Αυτό έγινε το 1887, με μια τεχνητή γλώσσα, που επινοήθηκε ως διεθνές μέσο επικοινωνίας, βασισμένο στις ρίζες των κυρίως ευρωπαϊκών γλωσσών, την εσπεράντο. Στο τέλος του A’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό το παγκοσμιοποιημένο όραμα ευνοήθηκε ευρέως και χώρες με μεγάλη απόσταση, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Κίνα και η Ιαπωνία, το αγκάλιασαν. Σε ευθυγράμμιση με τον διεθνισμό που προωθούσαν οι Ρώσοι κομμουνιστές, το συνέδριο του Μπακού του 1926, αποφάσισε να υιοθετήσει το ρωμαϊκό αλφάβητο για δεκάδες γλώσσες τις οποίες μιλούσαν από το Αζερμπαϊτζάν έως την Αρκτική.

Μάλιστα ο επίτροπος Παιδείας της Ρωσίας, Ανατόλι Λουναχάρσκι, είχε σκεφτεί να επεκτείνει τη χρήση του ρωμαϊκού αλφάβητου και στις σλαβικές γλώσσες, οι οποίες χρησιμοποιούσαν το κυριλλικό, το αλφάβητου της επανάστασης του Οκτώβρη, με φιλοδοξία να ξεπεραστεί ο αναλφαβητισμός μέσα σε πέντε χρόνια, να μειωθεί η απόσταση με τους σοβιετικούς μουσουλμάνους από τον αραβικό κόσμο και να γίνουν αναγνώσιμα τα έγγραφα του κρατικού σχεδιασμού σε πολλούς λαούς της Σοβιετικής Ένωσης με τη χρήση ενός και ενιαίου μοντέλου γραφομηχανής. 

Αλλά το 1934 ο Στάλιν επέβαλε τη χρήση των κυριλλικών και την πολιτική της εξάπλωσης της ρωσικής γλώσσας απαγορεύοντας τις τοπικές γλώσσες. Στο Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, η εξάλειψη των εθνικών γλωσσών κατέστησε δύσκολη την επιστροφή στο ρωμαϊκό αλφάβητο, όπως οι τοπικές ελίτ επιθυμούσαν να κάνουν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα γραφής

Σήμερα η εξάπλωση του ρωμαϊκού αλφάβητου ανταποκρίνεται στη νεοφιλελεύθερη αρχή της ελαχιστοποίησης του κόστους παραγωγής. Αν και υποστηρίζεται από την πολιτική, οικονομική, επιστημονική και τεχνολογική κυρίαρχη ελίτ των ΗΠΑ, η επιβολή του μπορεί να έρθει μόνο μέσα από την αναγνώριση του δικαιώματος ύπαρξης ανταγωνιστικών συστημάτων γραφής και ιδιαίτερα των γραφικών διαλέκτων, όπως η σεντίγια στα γαλλικά (το χαρακτηριστικό σημείο κάτω από το γράμμα C), η πεσπιρώμενη στα ισπανικά και οι τόνοι στις σλαβικές γλώσσες. 

Το Unicode Consortium, που ιδρύθηκε στην Καλιφόρνια το 1991, έχει αναπτύξει ένα βιομηχανικό πρότυπο για την κωδικοποίηση χειρόγραφων με ενιαίο τρόπο που επιτρέπει την ανταλλαγή ανάμεσα σε διαφορετικές πλατφόρμες πληροφορικής στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου. Η έκδοση 10.1 (Ιούνιος 2017) καλύπτει 136.690 χαρακτήρες, τα δυο τρίτα των οποίων είναι κινέζικοί. 

Παραδόξως, αν και κάθε επιμέρους σύστημα γραφής είναι πλέον σταθερό και συνεπώς διασώζεται από τη λήθη, περισσότεροι άνθρωποι από πότε χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα. Ακόμη και οι Κινέζοι καταναλωτές χρησιμοποιούν τα 26 γράμματα του ρωμαϊκού αλφαβήτου στα κινητά τηλέφωνα και τα τάμπλετ τους. 

Έχει, όμως κερδίσει το ρωμαϊκό αλφάβητο; Κάθε κυρίαρχο σύστημα γραφής αγωνίζεται για την υπεροχή στη δική του σφαίρα επιρροής. Ο παραπάνω χάρτης δείχνει τις περιοχές που καλύπτονται από τα επίσημα συστήματα γραφής αναγνωρισμένων κρατών. Παραλείπει τα θρησκευτικά (κοπτικό), τα μειονοτικά (N’Ko) ή τα εξαφανισμένα (βραχμανικό), ώστε να τονιστεί η τάση για τυποποίηση. 

Αλλά κατά τον 21ο αιώνα μπορεί να δούμε κάτι περισσότερο από μια αντίθεση μεταξύ του καθολικού και του ιδιαίτερου, μεταξύ του ρωμαϊκού αλφαβήτου και της αντίστασης σε αυτό. Ένα επίπεδο κάτω από τις κυβερνητικές επιταγές ή και ανεξάρτητα από αυτές, το διαδίκτυο υπόκειται σε έναν υβριδισμό. Αυτό δείχνει η εφεύρεση του Arabadi, ενός αραβικού αλφαβήτου συνομιλίας, στον οποίο οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν ήχους για να αντισταθμίσουν τις φωνητικές ελλείψεις του ρωμαϊκού αλφαβήτου. Η διάδοση νέων τεχνικών εργαλείων, όπως η αυτόματη μεταγραφή από μια γλώσσα σε μια άλλη, θα μπορούσε να ενθαρρύνει την εναλλακτική ή υβριδική χρήση των κυρίαρχων συστημάτων γραφής.