Η διαρκής συζήτηση για μια από τις πλέον πολυσυζητημένες πολιτικές δολοφονίες του 20ού αιώνα, αυτήν του Αμερικανού προέδρου, Τζον Κένεντι, στις 22 Νοεμβρίου 1963, στο Ντάλας, αναζωπυρώθηκε το τελευταίο διάστημα, με αφορμή την δηλωμένη πρόθεση του Τραμπ να επιτρέψει την δημοσίευση διαβαθμισμένων κυβερνητικών εγγράφων που σχετίζονται με αυτήν.

Η προθεσμία που ορίστηκε από το αμερικανικό Κογκρέσο για την δημοσιοποίηση των μυστικών φακέλων εκπνέει την ερχόμενη Πέμπτη.

Τα εν λόγω έγγραφα, τα οποία περιλαμβάνουν εκθέσεις και αναφορές του FBI και της CIA, μπορούν ή όχι να επιβεβαιώσουν, όπως το θέτει η βρετανική εφημερίδα «The Independent», το εξαιρετικά ενδιαφέρον περιεχόμενο ενός βιβλίου που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος και αποτελεί έναν «από πρώτο χέρι» απολογισμό των συνωμοσιών της CIA κατά του Κένεντι, του Κάστρο και του Τσε Γκεβάρα.

‘Ενας συνταξιούχος… με παρελθόν

Ο Αντόνιο Βεσιάνα είναι σήμερα ένας 88χρονος συνταξιούχος που περνάει τις μέρες του ήσυχα στο Μαϊάμι. Τίποτα από την σημερινή του ζωή δεν παραπέμπει σε έναν από τους κορυφαίους Κουβανούς πράκτορες της CIA, ηγετικό στέλεχος όλων των αντεπαναστατικών ενεργειών των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ εναντίον της Κούβας, καθώς και των μυστικών αντικομμουνιστικών σχεδίων της CIA για το σύνολο της Λατινικής Αμερικής, που υπήρξε στα νιάτα του. Ούτε μπορεί να φανταστεί κανείς σήμερα, ότι αυτός ο παππούς ήταν, κατά δήλωσή του, τυχαίος αυτόπτης μάρτυρας της συνάντησης ενός επίσης κορυφαίου πράκτορα της CIA, με τον Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, τον φερόμενο ως δράστη της δολοφονίας του Κένεντι… πριν αυτή συμβεί.

Ο Βεσιάνα έχει συν-γράψει τα απομνημονεύματά του υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο «Trained to Kill» (σσ. «Εκπαιδευμένος να Σκοτώνει») με τον παλαίμαχο δημοσιογράφο και συγγραφέα, βραβευμένο με Pulitzer, Κάρλος Χάρισον.

Το βιβλίο δημοσιεύθηκε το 2014, στο πλαίσιο ενός συνεδρίου με αφορμή την 50ή επέτειο του πορίσματος της Επιτροπής Γουόρεν, η οποία συγκροτήθηκε από τον πρόεδρο Τζόνσον για την διερεύνηση της δολοφονίας του Κένεντι και η οποία κατέληξε στο επίσημο συμπέρασμα, ότι ο Οσβαλντ ήταν μόνος δολοφόνος του JFK. Δηλαδή ενήργησε αυτοβούλως, δίχως εντολέα και δίκτυο υποστήριξης.

Το βιογραφικό του Βεσιάνα συναγωνίζεται επαξίως την πιο φανταστική λογοτεχνική ψυχροπολεμική περιπέτεια κατασκόπων. Η επίσημη εκδοχή της ζωής του – η εκδοχή δηλαδή που δεν παραπέμπει σε εξαρχής στρατολόγηση στην CIA – λέει, ότι στην Κούβα ήταν ένας απλός τραπεζοϋπάλληλος ο οποίος αρχικά συμμετείχε στην Επανάσταση και την πτώση του, υποστηριζόμενου από τις ΗΠΑ, δικτάτορα Μπατίστα. 

Πολύ σύντομα – και δίχως κάποια φανερά εύλογη εξήγηση – όχι μόνο στρέφεται εναντίον της Επανάστασης, αλλά το κάνει και με τον πλέον άθλιο τρόπο, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Στρατολογείται από την CIA και ξεκινά μια σκοτεινή και βρόμικη επιχείρηση υπονόμευσης, σαμποτάζ, προβοκατσιών, ακόμη και τρομοκρατικών ενεργειών στην πατρίδα του. Όπως η ίδια η βρετανική εφημερίδα αναφέρει, «αυτός ο μυστικός πόλεμος, που διεξήχθη αδιάλλακτα κατά της Κούβας, συνίστατο σε οικονομικό και βιομηχανικό σαμποτάζ, καθώς και τρομοκρατικές ενέργειες».

Όταν άρχισε να προσελκύει την προσοχή των κουβανικών αρχών, ο Βεσιάνα δεν είχε άλλη επιλογή παρά να φύγει για το Μαϊάμι σε μια βάρκα. Στις ΗΠΑ πλέον, τα αφεντικά του όχι μόνο δεν τον ξέχασαν, αλλά με την χρηματοδότηση και την υποστήριξη της CIA, ίδρυσε την οργάνωση «Alpha 66», την πιο διάσημη και επικίνδυνη από τις αντεπαναστατικές ομάδες της κουβανέζικης πρακτόρικης «κοινότητας» του Μαϊάμι.

Το 1963, ο Βεσιάνα και η Alpha 66 θα γίνονταν πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο, όταν σε συνέντευξη Τύπου ανέλαβαν την ευθύνη για την επίθεση εναντίον σοβιετικού φορτηγού πλοίου εντός των κουβανικών υδάτων.

Η οργάνωση είναι υπεύθυνη, μεταξύ άλλων, για πολυβολισμούς και βυθίσεις πλοίων – κουβανικών, σοβιετικών, ακόμη και αγγλικών – που μετέφεραν προμήθειες στην υπό αμερικανικό εμπάργκο Κούβα, ακόμη και για βυθίσεις κουβανέζικων ψαροκάικων.

Ο «άτολμος» αντι-Καστρικός Κένεντι

Σύμφωνα με τον Richard Helms, ο οποίος αργότερα θα γινόταν διευθυντής της CIA, οι αδελφοί Κένεντι «έσπρωξαν σκληρά» τις ενέργειες για την ανατροπή του Κάστρο. Ωστόσο, πάντα σύμφωνα με τον αρχιπράκτορα, ο JFK ήταν «αμφίθυμος» σχετικά με την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων το 1961 – η οποία κατέληξε σε καταστροφικό φιάσκο για τις ΗΠΑ – και απέκλεισε την αεροπορική κάλυψη διασφαλίζοντας έτσι την παταγώδη αποτυχία της επιχείρησης, με πολλούς νεκρούς και πάνω από χίλια αιχμαλώτους ένοπλους εισβολείς.

Κατά τον David Talbot, βιογράφο του διάσημου κατασκόπου της CIA, Αλεν Ντάλες, ο Κόλπος των Χοίρων σχεδιάστηκε σκόπιμα να αποτύχει, προκειμένου να αναγκάσει τον JFK να συναινέσει σε αυτήν. Όπως και να έχει, αυτό το εντυπωσιακό φιάσκο της προεδρίας Κένεντι, προκάλεσε την ασυνήθιστη εχθρότητα των Κουβανών αντεπαναστατών του Μαϊάμι, όπως ο Βεσιάνα και τους σκληρούς αντικομμουνιστές συνεργάτες της CIA, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών διαρρηκτών του Γουτεργκεϊτ, Howard Hunt και David Sanchez Morales.

Αυτή η εχθρότητα κλιμακώθηκε και πέρασε στις τάξεις της CIA και του Πενταγώνου, με την άρνηση του JFK να εισβάλει στην Κούβα κατά την «κρίση των πυραύλων» το 1962, μετά από συμφωνία με την Σοβιετική ‘Ενωση. Οι «σκληροπυρηνικοί» του αμερικανικού στρατιωτικού συμπλέγματος είδαν σε αυτήν την υποχώρηση των ΗΠΑ, μια «προοπτική συνύπαρξης» με τον κομμουνισμό, η οποία  ήταν «ανεπίτρεπτη».

Μια αποκαλυπτική συνάντηση

Το 1975 (μετά το σκάνδαλο του Γουότεργκέιτ) η Επιτροπή Church αποκάλυψε ένα πρόγραμμα του FBI για μαζική παρακολούθηση και διείσδυση σε ομάδες του αντιπολεμικού κινήματος και των κινημάτων για τα πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες, καθώς και τον μηχανισμό της CIA για την οργάνωση και εκτέλεση δολοφονιών, με την κωδική ονομασία «ZR/Rifle». Ως αποτέλεσμα αυτών των αποκαλύψεων, συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή, η United States House Select Committee on Assassinations (HSCA) που επανεκκίνησε τις έρευνες για τις δολοφονίες του Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Ο Γκαέτον Φόνζι ήταν ένας από τους ερευνητές του Κογκρέσου στο πλαίσιο της HSCA όταν κατάφερε να εντοπίσει τον Βεσιάνα. Ο Φόνζι δεν αποκάλυψε πλήρως το ρόλο του, δηλώνοντας απλώς ότι ερευνούσε τους δεσμούς μεταξύ των κουβανικών ομάδων εξορίστων και των υπηρεσιών πληροφοριών. Σύμφωνα με τον Φόνζι, ο Βεσιάνα του αποκάλυψε το κωδικό όνομα του «καθοδηγητή» του από την CIA, το οποίο ήταν ότι, Μόρις Μπίσοπ.

Του είπε επίσης ότι ήταν μάρτυρας μιας αξιοσημείωτης συνάντησης στο Ντάλας τον Σεπτέμβριο του 1963, δύο μήνες πριν τη δολοφονία του Κένεντι. Συγκεκριμένα, ο Βεσιάνα υποστήριξε ότι έφτασε νωρίτερα για μια συνάντηση με τον Μπίσοπ στο κτίριο Southland Centre. Εκεί είδε τον Μπίσοπ να είναι μαζί με έναν «χλωμό νεαρό», τον οποίο σύστησε ως «Λι», αν και ο ίδιος ο νεαρός δεν έβγαλε ούτε μια λέξη. Μόλις δύο μήνες αργότερα αναγνώρισε, από την τηλεόραση και τις φωτογραφίες των εφημερίδων, στο πρόσωπο του φερόμενου ως δολοφόνου του Κένεντι, Λι Χάρβει ‘Οσβαλντ, τον άνθρωπο με τον οποίο είχε συναντηθεί ο Μπίσοπ. Επιβεβαιώνοντας έτσι τις υποψίες για απευθείας σύνδεση της CIA με την δολοφονία του Κένεντι.

Ο Φόνζι αποφάσισε να αποκαλύψει την αληθινή ταυτότητα του Μόρις Μπίσοπ, επιστρατεύοντας έναν επαγγελματία σκιτσογράφο της αστυνομίας να σχεδιάσει ένα πορτρέτο με βάση την περιγραφή του Βεσιάνα. Συμπτωματικά, ένας από τους συναδέλφους του Φόνζι στην επιτροπή, ο γερουσιαστής Richard Schweiker, είπε ότι το σκίτσο είχε ομοιότητα με τον David Atlee Phillips, ο οποίος διεξήγαγε επιχειρήσεις εναντίον της Κούβας και αργότερα θα αναριχόταν στην θέση του επικεφαλής της CIA για όλο το δυτικό ημισφαίριο. Ο Φόνζι, σε μια προσπάθεια να το επιβεβαιώσει πήρε μαζί του τον Βεσιάνα σε μια συνάντηση του συνδέσμου των πρώην πρακτόρων των μυστικών υπηρεσιών, ένα λόμπι που είχε ιδρύσει ο Φιλιπς μετά την συνταξιοδότησή του το 1975.

Όταν τον αντιμετώπισε πρόσωπο με πρόσωπο, ο Φίλιπς αρνήθηκε ότι γνώριζε τον Βεσιάνα, παρά το ότι ο τελευταίος ήταν επικεφαλής της πιο δυναμικής ομάδας Κουβανών αντεπαναστατών στις ΗΠΑ. Με την σειρά του, ο Βεσιάνα αρνήθηκε ότι ο Φίλιπς ήταν το πρόσωπο το οποίος γνώριζε ως «Μπίσοπ». Ωστόσο, η «γλώσσα του σώματος» μαρτύρησε μια διαφορετική ιστορία: Ο Βεσιάνα δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια του από τον Φίλιπς και ο Φίλιπς νευρικός και ταραγμένος. Η HSCA υποχρέωσε και τους δύο να καταθέσουν.

Η τελική αναφορά της HSCA το 1979 θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε μια πιθανή συνωμοσία για δολοφονία του Κένεντι με βάση, κατά ένα μέρος, την ακουστική ανάλυση ηχογραφήσεων που αποκαλύπτουν δύο ένοπλους. Κάτι που καταρρίπτει την εκδοχή της Επιτροπής Γουόρεν περί ενός και μοναδικού εκτελεστή. Ωστόσο, η HSCA δεν επιβεβαίωσε την ταυτότητα των υποτιθέμενων συνωμοτών. Λίγους μήνες αργότερα ο Βεσιάνα θα γινόταν στόχος δολοφονικής απόπειρας, κάτι που τον οδήγησε να πάρει όρκο σιωπής στο εξής.

Μέχρι πρόσφατα.

Προς το τέλος της ζωής του πλέον, με την σύζυγό του να έχει πεθάνει και με τα παιδιά του να έχουν μεγαλώσει, ο Βεσιάνα φέρεται αποφασισμένο να «ξορκίσει» τα «φαντάσματα» του παρελθόντος, αποκαλύπτοντας ότι είπε ψέματα στον Φόνζι, αφού ο «Μόρις Μπίσοπ» ήταν ο Ντέιβιντ Ατλι Φίλιπς, ο άνθρωπος που είχε δει να συζητά με τον Οσβαλντ, λίγους μήνες πριν την δολοφονία του Κένεντι.

Οι αντικομμουνιστικές παρέες του «μαρξιστή» ‘Οσβαλντ

Πάντως, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ο Βεσιάνα δεν είναι η μοναδική πηγή που ακυρώνει την επίσημη εκδοχή για την δολοφονία του Κένεντι.

Ο Τζέφερσον Μόρλεϊ, ο οποίος έχει πάρει δύο φορές συνέντευξη από τον Βεσιάνα και είναι ένας από τους κορυφαίους ιστορικούς της δολοφονίας του JFK, επισημαίνει, ότι τώρα γνωρίζουμε, πως μια σειρά από αξιωματούχους της CIA, συμπεριλαμβανομένου του James Angleton (επικεφαλής της αντικατασκοπίας στην CIA μεταξύ 1954 – 75), είχαν δείξει ενδιαφέρον για τον ‘Οσβαλντ πριν την δολοφονία. Αυτοί οι αξιωματούχοι της CIA είχαν γνώση των πεποιθήσεων, των κινήσεων και της ιστορίας του υποτιθέμενου δολοφόνου του Κένεντι.

Η ίδια η βιογραφία του Οσβαλντ θέτει τα πιο ακανθώδη ερωτήματα στην επίσημη εκδοχή. Ο Οσβαλντ παρουσιάστηκε αμέσως ως «φανατικός κομμουνιστής». Ωστόσο, αν συνέβαινε αυτό, τότε είναι δύσκολο να εξηγήσουμε την επιστροφή του στις ΗΠΑ, χωρίς ερωτήσεις, από την Σοβιετική Ένωση. Στην πραγματικότητα, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, όχι μόνο του έδωσε πίσω το διαβατήριό του, αλλά του έδωσε και δάνειο για να διευκολύνει την εγκατάστασή του.

Επιπλέον, ο Οσβαλντ πέρασε μεγάλο μέρος του 1963 κάνοντας παρέα με σκληροπυρηνικούς αντι-κομμουνιστές στη Νέα Ορλεάνη, όπως ο πιλότος της CIA Ντέιβιντ Φέρι και ο πρώην πράκτορας του FBI και αργότερα ιδιωτικός ντεντέκτιβ, Guy Banister. Και οι δύο συμμετείχαν σε επιχειρήσεις εναντίον της Κούβας. Στη συνέχεια, ο Οσβαλντ ενσωματώθηκε στην αντισοβιετική ρωσική κοινότητα του Ντάλας. Όπως αναφέρει και ο Ολιβερ Στόουν στην ταινία του «JFK», αυτός ήταν ένας περίεργος τρόπος για έναν μαρξιστή να περνά τον ελεύθερο χρόνο του.

Είναι πιο πιθανό, αναφέρει η εφημερίδα, ο Οσβαλντ να βρισκόταν εξαρχής στην υπηρεσία των ΗΠΑ ως πράκτοράς και να μην ήταν ένας «κομμουνιστής» που ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ. Ίσως κάποια από τα μεγάλα και αναπάντητα ερωτήματα της ανεξάρτητης έρευνας γύρω από το μυστήριο της δολοφονίας του Κένεντι να απαντηθούν από τον αποχαρακτηρισμό των εγγράφων που προανήγγειλε ο Τραμπ. Από αυτήν την άποψη, η τελική αντίστροφη μέτρηση αρχίζει…