Στις 18 Σεπτεμβρίου θα είναι μια κρίσιμη ημέρα για την Βρετανία και μια πιο κρίσιμη ημέρα για την Σκωτία. Θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας. Όμως οι Σκωτσέζοι είναι διχασμένοι.

Πολλοί ονειρεύονται την ανεξαρτησία που εκτιμούν ότι θα σημάνει την είσοδο σε μια εποχή ανάπτυξης και πλούτου κινούμενη από πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ένα ενδεχόμενο «ναι», όμως, θα σημάνει το τέλος μιας ένωσης που κρατά 307 χρόνια. Μέχρι στιγμής, οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στο «όχι». H τελευταία έδειξε ότι «ναι» θα ψηφίσει το 45% και «όχι» το 55%. Αλλά πολλοί επίσης ψηφοφόροι παραμένουν αναποφάσιστοι, σύμφωνα με το Spiegel.

Όμως η σχέση της Αγγλίας και της Σκωτίας είναι αρκετά δεμένες. Η Βασίλισσα Βικτώρια λάτρευε την χώρα στο βορρά της Βρετανίας, και όπως λέγεται και τον υπηρέτη της, Τζον Μπράουν. Ακόμη μεταξύ του 1885 και του 1939, τουλάχιστον το ένα τρίτο των κυβερνητών των βρετανικών αποικιών ήταν Σκοτσέζοι. Ο δεσμός παρέμεινε ισχυρός και στον 20ο αιώνα.

Η αποξένωση άρχισε την δεκαετία του 1960 και του 1970 όταν οι βιομηχανίες άνθρακα, σιδήρου και ναυπηγικής ξεκίνησαν να αναθέτουν δουλειές στο εξωτερικό. Αυτό έπληξε σημαντικά την οικονομία της Σκωτίας. Όσο βάθαινε η ύφεση τόσο η κοινωνική βάση απομακρυνόταν από την κεντρική διοίκηση των Συντηρητικών.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν ήταν πουθενά αλλού τόσο μισητή όσο ήταν στην Σκωτία. Όταν ανήλθε στην εξουσία το 1979 λειτουργούσαν 15 ορυχεία στην Σκωτία. Όταν κατέβηκε το 1990 είχαν μείνει μόνο δυο. Πολλοί Σκωτσέζοι κατηγορούσαν την σιδηρά κυρία για τις αντεργατικές πολιτικές της και τα οικονομικά δεινά που βάθαιναν το χάσμα μεταξύ βορρά και νότου.

Τότε ανέλαβαν οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Οι συγγραφείς καλλιέργησαν μια αίσθηση αυτοπεποίθησης στους Σκωτσέζους η οποία παραμένει ακόμη και σήμερα αναμεμειγμένη με την πικρία και την εθνική περηφάνια.

Πλέον η καμπάνια υπέρ του «ναι» είναι σε πλήρη ταχύτητα. Αυτοκόλλητα βρίσκονται σε κάθε φανοστάτη και σε παράθυρα καταστημάτων. Τα βασικά επιχειρήματα της καμπάνιας είναι τα αποθέματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι τοπικές αρχές εκτιμούν ότι τα έσοδα για το νέο κράτος θα ανέρχονται σε 7 δισεκατομμύρια λίρες τον χρόνο μέχρι το 2018. Στον αντίποδα, το λονδρέζικο περιοδικό Economist μιλά για ένα «στοίχημα» που πατά στο κενό. 
Όμως και άλλοι Σκωτσέζοι φοβούνται ότι ούτε τα μισά δεν θα έρθουν και φοβούνται για το πως θα πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις, για την ύπαρξη δικού τους νομίσματος ή ακόμη και χρηματηστηρίου.

Εκτός από τους απαισιόδοξους υπάρχουν και εκείνοι που δεν πιστεύουν ότι θα αλλάξει κάτι. Αυτοί, μάλιστα, έφτασαν να πωλούν τα ψηφοδέλτιά τους στο ebay.
Συγκεκριμένα, ένας νεαρός από την Γλασκώβη πουλάει το ψηφοδέλτιο που αναγράφει «ΝΑΙ» και «ΟΧΙ» για £1.04. «Αυτή η ψήφος δεν θα αλλάξει τίποτα στις ζωές μας. Συνεπώς αποφάσισα να μην ψηφίσω και να σας την πουλήσω. Καλή δημοπρασία», έγραψε στο ebay και χαρακτήρισε το αντικείμενο «μοναδικό κομμάτι της σκωτσέζικης ιστορίας».

Οι βρετανικές αρχές έχουν ξεκινήσει έρευνα για το περιστατικό, που δεν είναι μεμονωμένο ύστερα από σχετικές καταγγελίες της εκλογικής επιτροπής ενώ το ebay έχει «κατεβάσει» τα συγκεκριμένα πωλητήρια. 

Σε κάθε περίπτωση, το δημοψήφισμα της Σκωτίας συμβαίνει σε μια περίοδο που όλη η Ευρώπη γίνεται μάρτυρας αντίστοιχων τάσεων. Η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς ευρωπαίους να μην μπορούν να ταυτιστούν με τα κράτη τους και να επιθυμούν την επιστροφή σε σύνορα πολύ πιο τοπικιστικά. Κινήματα ανεξαρτησίας έχουν ξεσπάσει στην Ισπανία με τους Καταλανούς, στο Βέλγιο με τους Φλαμανδούς και στην Ιταλία με τους Τυρολέζους. Οι κυβερνήσεις τους όμως δεν έχουν δώσει το πράσινο φως για δημοψηφίσματα.