«Γη είναι η κόλαση που ετοιμάστηκε για τους πρόσφυγες», έγραψε κάπου ο Παλαιστίνιος, Άσραφ Φαγιάντ.

«Προκαλείς δυσπεψία σε όλο τον κόσμο και μερικά άλλα προβλήματα.
Μην αναγκάζεις το έδαφος να κάνει εμετό
Και μείνε κοντά του, πολύ κοντά του.
Ένα κάταγμα που δεν θεραπεύεται.
Ένα κλάσμα που δεν επιλύεται
Ούτε προστίθεται στους άλλους αριθμούς.
Γιατί δημιουργείς κάποια σύγχυση στις παγκόσμιες στατιστικές».

Ο 35χρονος ποιητής Άσραφ Φαγιάντ προκάλεσε δυσπεψία, δημιούργησε κάποια σύγχιση στις στατιστικές της Σαουδικής Αραβίας, μιας μοναρχίας θρησκευτικού τύπου. Σαν να μην έφταναν τα ποιήματά του τα γεμάτα κραυγές αγωνίας για την κοινωνική αδικία της χώρας στην οποία μεγάλωσε, τα εμποτισμένα με την προσφυγιά του αφού γεννήθηκε από γονείς Παλαιστίνιους πρόσφυγες από τη Λωρίδα της Γάζας, είχε το θάρρος να ανεβάσει  στο fb φωτογραφία που απεικόνισε μέλη της θρησκευτικής αστυνομίας να μαστιγώνουν πολίτες. Καταδικάστηκε με την εσχάτη των ποινών. Πλήρωσε ακριβά τον στίχο «Οι προφήτες έχουν συνταξιοδοτηθεί/ Οπότε μην περιμένεις κανέναν προφήτη να σταλεί για χάρη σου.»

Εκατοντάδες συγγραφείς υψώνουν φωνή υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης. Yπέγραψαν επιστολή για να αποτραπεί η εκτέλεση παλαιστίνιου ποιητή στη Σαουδική Αραβία. Η υπόθεση του 35χρονου Άσραφ Φαγιάντ, που φυλακίστηκε κατηγορούμενος για αποκήρυξη του Ισλάμ, έχει απασχολήσει πλήθος φορέων και οργανώσεων.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Βερολίνου διοργάνωσε καμπάνια για την απελευθέρωση του καλλιτέχνη, ενώ τα Ηνωμένη Έθνη καλούν την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας να αναστείλει τη θανατική ποινή του Φαγιάντ.

Την προηγούμενη Πέμπτη πραγματοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο πάνω από 121 εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Στο βιβλιοπωλείο Επί Λέξει της Ακαδημίας οι συμπολίτες μας έδιναν το δικό τους παρόν μετά από το κάλεσμα της Εταιρείας Συγγραφέων και του Κύκλου Ποιητών.

«Θέλετε να προστατεύσετε το περιβάλλον; Εξαφανίστε τις μονοθεϊστικές θρησκείες. Ή καλύτερα, όλες τις θρησκείες. Και η φύση θα ανθίζει εσαεί», τόνισε στη δική του ομιλία, ο Δημήτρης Καλοκύρης. Πέρα όμως από το πρόβλημα του φανατισμού και της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, ο Δημήτρης Καλοκύρης αναφέρθηκε και στην πολιτική διάσταση του προβλήματος, καθώς «η ειρωνεία», όπως τόνισε, «είναι ότι τον (ποιητή) έχει καταδικάσει μια χώρα που είναι μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (μέλη του οποίου είναι επίσης η Κίνα, η Ρωσία, η Αλγερία κ.ά). Είμαστε εδώ για να βάλουμε το χέρι στο στόμα του θηρίου, και να βοηθήσουμε έναν δημιουργό να συνεχίσει να υπάρχει ελεύθερος».«Η τέχνη, για να υπάρξει, πρέπει να παραβιάζει το ιερό – πώς όμως να παραβιάσουμε το ιερό χωρίς να γινόμαστε κι οι ίδιοι ανίεροι;», αναρωτήθηκε η Σάρα Θηλυκού. «Οι ποιητές δεν τα πάνε καλά με την εξουσία», παρατήρησε ο Ντίνος Σιώτης,  σε δική του παρέμβαση, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Βαγγέλης Σακκάτος αναφέρθηκε στη δική του εμπειρία θρησκευτικής δίωξης, καθώς το 1960 αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα μετά τη δίωξη που προκάλεσε εναντίον του η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος για την έκδοση του βιβλίου «Εισαγωγή στην Ιστορία των Θρησκευμάτων» του Ανατόλ Λουνατσάρσκι.

Πριν μιλήσω με δύο από τους ομιλητές της εκδήλωσης με τον τίτλο «Εκτελώντας την Ελεύθερη Έκφραση»,  τον Στάθη Γουργουρή ποιητή και καθηγητή Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Columbia και τον ποιητή  Γιώργο Χουλιάρα άκουγα ξανά και ξανά το Free ASHRAF FAYADH ένα από τα τραγούδια για τον Φαγιάντ που μπορούν τουλάχιστον να κολυμπούν ελεύθερα στον ωκεανό του διαδικτύου. Μια λούπα και μια φωνή που επαναλλαμβάνει το αίτημα. Δεν χρειαζόμουν τίποτε άλλο … πιο επιβλητικό και πιο μεγάλο… “ Για μένα το λοιπόν το πιο εκπληκτικό πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε”  έγραφε ο Ναζίμ Χικμέτ. Τον Φαγιάντ δεν τον εμποδίζουν απλώς να βαδίσει , να μιλήσει. Τον έχουν καταδικάσει σε θάνατο. Στην αιώνια σιωπή.

Στάθης Γουργουρής: Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι αυτονόητη

«Ο ποιητής αυτός είναι ένας  πολιτικός κρατούμενος » λέει o Στάθης Γουργουρής. «Τα ποίματά του στηλιτεύουν την κοινωνική αδικία στη Σαουδική Αραβία»..

«Την Ημέρα της Κρίσης, στέκονται γυμνοί,» Γράφει ο Φαγιάντ
Θα μπορούσε αυτή η παγκόσμια κινητοποίηση όμως να ασκήσει την πίεση που χρειάζεται ώστε να αλλάξει η απόφαση;

«Είμαι μάλλον απαισιοδοξος.» απαντά ο καθηγητής. «Το καθεστώς στη Σαουδική Αραβία δεν ασχολείται ούτε κατανοεί τέτοιες διαμαρτυρίες. Πρέπει να σκεφτούμε και την πολιτική συγκυρία. Οικονομικά η χώρα βρίσκεται σε δύσκολη θέση , υπάρχει ο ανταγωνισμός με το Ιράν και η στάση τους σκληραίνει. θυμηθείτε την εκτέλεση του σιίτη κληρικού.»

Η ελευθερία της έκφρασης περιορίζεται όμως διεθνώς, τί έχει να σημειώσει πάνω σε αυτό ο κος Γουργουρής;
«Η έννοια της ελευθερίας της έκφρασης βγαίνει μέσα από τον Διαφωτισμό .  Δεν θα  περιμέναμε λοιπόν  από τη Σαουδική Αραβία  να τη σεβαστεί.  Βλέπουμε σήμερα όμως πως ακόμα και στις κοινωνίες που γέννησαν τον Διαφωτισμό όπως η Γαλλία , η ελευθερία της έκφρασης βάλλεται μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Δεν είναι αυτονόητη έννοια πρέπει να αναστοχαζόμαστε διαρκώς και να τη διεκδικούμε καθημερινά. »

Γιώργος Χουλιάρας: Χωρίς ελευθερία δεν υπάρχει έκφραση, χωρίς έκφραση δεν υπάρχει ελευθερία

«Η υπόθεση Φαγιάντ μας αφορά άμεσα» τονίζει ο ποιητής  Γιώργος Χουλιάρας. «Είμαστε μια χώρα που έζησε μετά τον παγκόσμιο πόλεμο έναν εμφύλιο και μετά μια δικτατορία» . Ο ποιητής σημειώνει πως ο Φαγιάντ εκτός από την ποίηση του είναι ο ίδιος εικαστικός καλλιτέχνης και επιμελητής εκθέσεων. Πώς αξιολογεί ο ίδιος την ποίησή του ; «Αν και σε αυτές τις περιπτώσεις μας αφορά δευτερευόντως η αξία του έργου εδώ έχουμε μια περίπτωση εμπνευσμένου ποιητή. Το εμβληματικό στοιχείο της προσφυγιάς δίνει δύναμη στα ποιήματά του» και καταλήγει «Χωρίς ελευθερία δεν υπάρχει έκφραση, χωρίς έκφραση δεν υπάρχει ελευθερία»

Άσραφ Φαγιάντ
Ο τελευταίος της σειράς των απογόνων των προσφύγων
Απόδοση Γιώργος Χουλιάρας

Προκαλείς δυσπεψία σε όλο τον κόσμο και μερικά άλλα προβλήματα.
Μην αναγκάζεις το έδαφος να κάνει εμετό
Και μείνε κοντά του, πολύ κοντά του.
Ένα κάταγμα που δεν θεραπεύεται.
Ένα κλάσμα που δεν επιλύεται
Ούτε προστίθεται στους άλλους αριθμούς.
Γιατί δημιουργείς κάποια σύγχυση στις παγκόσμιες στατιστικές.

Να είσαι πρόσφυγας σημαίνει να στέκεσαι στο τέλος της ουράς
Για να σου δώσουν ένα κλάσμα μιας χώρας.
Ο παππούς σου συνήθιζε να στέκεται χωρίς να ξέρει για ποιον λόγο.
Και το κλάσμα είσαι εσύ.
Η χώρα: μια ταυτότητα που βάζεις στο πορτοφόλι με τα λεφτά σου.
Τα λεφτά: κομμάτια χαρτί με εικόνες ηγετών.
Εικόνες: παίρνουν τη θέση σου μέχρι να επιστρέψεις.
Επιστροφή: ένα μυθικό ον που εμφανίζεται στις ιστορίες του παππού σου.
Εδώ ολοκληρώνεται το πρώτο μάθημα.
Το μάθημα σού μεταφέρεται ώστε να μάθεις το δεύτερο μάθημα, που είναι «εσύ
τι σημαίνεις;»

Την Ημέρα της Κρίσης, στέκονται γυμνοί,
Και εσύ κολυμπάς στα απόνερα ραγισμένων σωλήνων αποχέτευσης.
Ξυπόλυτος – που είναι υγιές για τα πόδια
Αλλά  ανθυγιεινό για το έδαφος.

Για χάρη σου θα στηθούν εξέδρες και θα οργανωθούν συνέδρια
Και οι εφημερίδες θα γράψουν για εσένα έτσι όπως πρέπει.
Μια νέα φόρμουλα αναπτύχθηκε για την εξάλειψη κάθε δύστροπης βρομιάς
Και μόνον στο μισό κόστος.
Σπεύσε να αγοράσεις τη μισή ποσότητα.
Γιατί η έλλειψη νερού είναι οξύτατη.

Σοβαρές διαπραγματεύσεις
Διεξάγονται ώστε να σου διατεθεί δωρεάν στάχτη για να μην πνιγείς
Χωρίς να επηρεάζεται το δικαίωμα των δέντρων να ζουν στη Γη.
Μάθε πώς να μη χρησιμοποιείς μεμιάς όλη τη στάχτη που σου παρέχεται.

Σου δίδαξαν πώς να ανασηκώνεις το κεφάλι σου
Ώστε να μη μπορείς να δεις τη βρομιά στο έδαφος.
Σου δίδαξαν ότι η μητέρα σου είναι η Γη.
Και ο πατέρας σου;
Τον ψάχνεις για να επιβεβαιώσεις την καταγωγή σου.
Σου δίδαξαν ότι τα δάκρυά σου αποτελούν εξωφρενική απώλεια νερού.
Και το νερό … όπως ξέρεις!

Αύριο,
Είναι μια καλή ιδέα να απαλλαγούμε από εσένα,
Γιατί η Γη θα φαινόταν καλύτερη χωρίς εσένα.
Τα παιδιά είναι σαν σπουργίτια,
Αλλά δεν χτίζουν φωλιές σε νεκρά δέντρα.
Και η υπηρεσία του ΟΗΕ δεν είναι αρμόδια για δενδροφύτευση.

Χρησιμοποίησε τον εαυτό σου όπως μια κάρτα διαπραγμάτευσης,
Όπως ένα κομμάτι χαρτί με ένα ποίημα πάνω του, ένα κομμάτι χαρτί τουαλέτας,
Ένα κομμάτι χαρτί για να ανάψει η μητέρα σου τον φούρνο
Και να ψήσει ψωμί.

Η πρόβλεψη καιρού:
Ο ήλιος κλινήρης γιατί έχει πυρετό.

Τα κόκκαλα, ντυμένα με σάρκα και έπειτα με δέρμα.
Το δέρμα βρομίζει και βγάζει μια απαίσια μυρουδιά.
Το δέρμα καίγεται και επηρεάζεται από υπερφυσικούς παράγοντες.
Πάρε τον εαυτό σου για παράδειγμα.

Μην εγκαταλείπεις την ελπίδα.
Πάρε θάρρος από την εξορία από την οποία διαφεύγεις!
Πρόκειται για εντατική εκπαίδευση για μια ζωή στην Κόλαση
Και στις σκληρές σου συνθήκες.
Θεέ μου, κάπου στη Γη βρίσκεται η Κόλαση;

Οι προφήτες έχουν συνταξιοδοτηθεί
Οπότε μην περιμένεις κανέναν προφήτη να σταλεί για χάρη σου.
Για χάρη σου, οι παρατηρητές καταθέτουν ημερήσιες αναφορές
Και πληρώνονται υψηλούς μισθούς.
Τα λεφτά είναι πολύ σημαντικά
Προς χάριν μιας αξιοπρεπούς ζωής!

Το φαλάφελ του Αμπού Σαϊντ είναι εκτεθειμένο σε μολύνσεις
Και το ιατρείο ανακοινώνει το τέλος της εκστρατείας εμβολιασμού
Οπότε μην ανησυχείς μήπως μολυνθούν τα παιδιά σου
Εφόσον το ιατρείο παραμένει εκεί.

Ζωντανή κάλυψη των διαδικασιών του διαγωνισμού καλλονής.
Εκείνο το κορίτσι φαίνεται καλή στο μπικίνι της
Και το άλλο έχει μάλλον μεγάλο πισινό.
Έκτακτο δελτίο: Ξαφνική Αύξηση στον Αριθμό Θανάτων
Από το Κάπνισμα.
Ο ήλιος εξακολουθεί να αποτελεί πηγή φωτός
Και τα αστέρια σε κρυφοκοιτάζουν, γιατί η στέγη σου χρειάζεται
Επισκευές.

Καβγάς στον σταθμό ταξί:
«Δεν έχουμε αρκετούς επιβάτες για να φύγουμε ακόμη.»
«Μα η γυναίκα μου είναι έτοιμη να γεννήσει.»

«Είναι η δέκατη γέννα της. Τίποτε δεν έχει μάθει; Υπάρχουν εκθέσεις που προειδοποιούν για τυχαία αύξηση πληθυσμού. Τυχαία – αυτή είναι η λέξη που έψαχνα τόσον καιρό. Ζούμε σε έναν τυχαίο κόσμο. Πολλαπλασιαζόμαστε και τα παιδιά μας στέκονται γυμνά. Πηγές έμπνευσης για κινηματογραφιστές ή για συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης στις συναντήσεις μεγάλων χωρών. Είμαστε μικροί άνθρωποι αλλά δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς εμάς. Για χάρη μας κτήρια έχουν καταρρεύσει και κάποιοι σιδηροδρομικοί σταθμοί έχουν ανατιναχθεί. Το σίδερο σκουριάζει. Για χάρη μας υπάρχουν πολλά μηνύματα με εικόνες. Είμαστε ηθοποιοί που δεν πληρώνονται.

Ο ρόλος μας είναι να στεκόμαστε εξίσου γυμνοί όπως όταν μας γέννησαν οι μανάδες μας, όπως όταν μας γέννησε η Γη, όπως όταν μας γέννησαν τα ενημερωτικά δελτία και οι πολυσέλιδες εκθέσεις και τα χωριά που συνορεύουν με εποικισμούς και τα κλειδιά που κουβαλά ο παππούς μου.

Ο φτωχός μου ο παππούς δεν ήξερε ότι είχαν αλλάξει οι κλειδαριές. Παππού μου, μακάρι οι πόρτες που ανοίγουν με ηλεκτρονικές κάρτες να σε βρίζουν και μακάρι τα νερά των λυμάτων που διατρέχουν τον τάφο σου να σε βρίζουν. Μακάρι να σε βρίζει ο ουρανός και χωρίς βροχή. Δεν πειράζει, τα κόκκαλά σου δεν μπορούν να μεγαλώσουν κάτω από το χώμα, οπότε το χώμα είναι ο λόγος που δεν ξαναμεγαλώνουμε.
   Παππού, θα πάρω τη θέση σου την Ημέρα της Κρίσης, γιατί τα ιδιωτικά σημεία του σώματός μου δεν αγνοούν την κάμερα.

   Επιτρέπεται η φωτογράφιση την Ημέρα της Κρίσης;
   Παππού, στέκομαι γυμνός κάθε μέρα χωρίς καμία Κρίση, χωρίς κανείς να χρειάζεται να ξοδέψει το καλό του χαρτί, γιατί έχω σταλεί ως προπομπός. Είμαι το πείραμα της Κόλασης στον πλανήτη Γη.

   Της Κόλασης που ετοιμάστηκε για τους πρόσφυγες.

Στον θάνατο του Ashraf Fayadh
Της Ελένης Λιντζαροπούλου

Καλά του κάνετε
Η ποινή του άξια λόγου είναι
Καλά του κάνετε του ποιητή
Να τον σκοτώσετε
Έτσι μονάχα θα πυροδοτήσετε
Τα γεγονότα
Κι έτσι μονάχα
Θα τον καταδικάσετε
Στην αιωνιότητα
Ξέρετε πόσοι θα λαχταρούσαν την τύχη του;
Όμως δεν καταδικάζονται
Γιατί δεν είναι όλοι ποιητές,
Κι ας γράφουν ποίηση.