«Πράσινο φως» για το διαζύγιο ενός ζευγαριού άναψε δικαστήριο στην πολιτεία Ραζαστάν της βόρειας Ινδίας, μετά από την άρνηση του συζύγου να χτίσει τουαλέτα στο σπίτι τους. Από αρκετούς αυτή η είδηση κυκλοφόρησε κυρίως ως “αστεία”. Όμως πίσω από αυτήν κρύβεται ένα πρόβλημα που ευθύνεται για τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. 

Ads

Το δικαστήριο στη βόρεια Ινδία, δικαίωσε λοιπόν τη γυναίκα, η οποία ήταν παντρεμένη πέντε χρόνια και υποστήριζε ότι η ανικανότητα του συζύγου της να της προσφέρει τουαλέτα στο σπίτι τους ισοδυναμεί με απάνθρωπη συμπεριφορά. Ο δικαστής Ραζέντρα Κούμαρ Σάρμα υπογράμμισε ότι οι γυναίκες στα χωριά αναγκάζονται να υποστούν σωματικό πόνο καθώς πρέπει να περιμένουν να πέσει το σκοτάδι για να μπορέσουν να πάνε στα γύρω χωράφια, τα οποία χρησιμοποιούν αντί για τουαλέτα. Ο δικαστής εκτίμησε ότι το γεγονός αυτό αποτελεί μια μορφή βασανιστηρίου.

Σύμφωνα με ινδικά μέσα, η γυναίκα είχε υποβάλει αίτηση διαζυγίου το 2015. Στην Ινδία το διαζύγιο επιτρέπεται μόνο αν υπάρχουν αποδείξεις για βίαιη συμπεριφορά, απάνθρωπη μεταχείριση ή αδικαιολόγητες οικονομικές απαιτήσεις. Όμως αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ένας γάμος ακυρώνεται ή διαλύεται εξαιτίας της έλλειψης τουαλέτας. Πέρυσι μια γυναίκα αρνήθηκε να παντρευτεί τον αρραβωνιαστικό της αφού εκείνος δεν δέχτηκε να κατασκευάσει τουαλέτα στο σπίτι τους. Τον Ιούνιο μια άλλη γυναίκα είχε αρνηθεί να επιστρέψει στο σπίτι της, αν οι πεθεροί της δεν έχτιζαν τουαλέτα.

Γιατί δεν είναι αστείο;

Οι υγειονομικές εγκαταστάσεις μπορεί να θεωρούνται δεδομένες στις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν πολυτέλεια για το ένα τέταρτο των ανθρώπων του κόσμου που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές, σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και της Unicef.

Ads

Το πρόβλημα της ελεύθερης αφόδευσης σημειώνεται σε διάφορες περιοχές του κόσμου, όπως στην Ινδονησία, το Πακιστάν, τη Νιγηρία, την Αιθιοπία και το Σουδάν. Η Ινδία όμως βρίσκεται στην πιο δεινή θέση, καθώς πάνω από 640 εκατομμύρια άνθρωποι αφοδεύουν ελεύθερα στους αγρούς, στους δρόμους, στις ράγες τρένων και όπου αλλού βρουν και πάνω από το 60% των σπιτιών στην Ινδία δεν διαθέτουν τουαλέτα.

image

Η έκταση που έχει πάρει το θέμα της ελεύθερης αφόδευσης στην Ινδία παρουσιάζει ένα σημαντικό ζήτημα υγείας και ασφάλειας. Οι ακτιβιστές και η κυβέρνηση έχουν υποστηρίξει την οικοδόμηση κοινόχρηστων τουαλετών ως λύση του προβλήματος, αλλά οι βαθιές κοινωνικές αντιλήψεις εμποδίζουν τους ανθρώπους να τις χρησιμοποιούν.

Ειδικότερα, η κυβέρνηση ξεκίνησε την αποστολή “Swachh Bharat” πριν δύο χρόνια, η οποία υποσχόταν τη δημιουργία 110 εκατομμύριων τουαλετών μέχρι το 2019 για την επίλυση του προβλήματος. Επίσης είχε σκοπό να βρει τρόπο να συλλέγει τα απόβλητα και να τα μετατρέπει σε λιπάσματα και σε άλλες μορφές ενέργειας.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, η κυβέρνηση έχει ήδη κατασκευάσει περισσότερες από 20 εκατομμύρια τουαλέτες από το 2014. Ο Μόντι μάλιστα ανέφερε χαρακτηρίστηκα: “Οι τουαλέτες πρώτα και οι ναοί αργότερα”. Αλλά και ο πρώην υπουργός αγροτικής ανάπτυξης Jairam Ramesh του κόμματος του Κογκρέσου τόνισε ότι “η άσκηση της καλής υγιεινής είναι εξίσου σημαντική με την άσκηση της καλής puja (πράξη λατρείας στον Ινδουισμό)”.

Το Ίδρυμα Gates, που εδρεύει στο Δελχί πρότεινε επίσης επιχορηγήσεις για τη δημιουργία δημόσιων τουαλετών, που δεν θα συνδέονται με το νερό, την αποχέτευση και τον ηλεκτρισμό, όπως και για τη βελτίωση της επεξεργασίας των ανθρώπινων αποβλήτων. Ο καθηγητής του Κέντρου Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, Meera Mehta, αναφέρει ότι οι στρατηγικές που έχουν εφαρμοστεί μέχρι στιγμής μπορεί να μην έχουν τον αναμενόμενο αντίκτυπο λόγω “έλλειψης εκπαίδευσης” αλλά με τις σωστές πολιτικές, η Ινδία μπορεί να απαλλαχθεί από το πρόβλημα της ελεύθερης αφόδευσης σε δέκα χρόνια.

image

Αλλά, οι περισσότεροι άνθρωποι από τις αγροτικές περιοχές έχουν δείξει μια απροθυμία να διακόψουν τις συνήθειες της ελεύθερης αφόδευσης ακόμη και αν τους έχουν χορηγηθεί τουαλέτες. Στο 40% των νοικοκυριών που είχαν τουαλέτα, τουλάχιστον ένα μέλος επέλεξε να μην το χρησιμοποιήσει καθόλου. Αυτό συμβαίνει επειδή θεωρούν ότι η αφόδευση στην ύπαιθρο είναι πιο φυσική και υγιής, και ότι η κατασκευή ενός αποχωρητηρίου στο σπίτι το καθιστά πολύ πιο βρόμικο.

Επιπλέον, ινδουιστικό κείμενο που συντάχτηκε δύο χιλιάδες χρόνια πριν και ονομάζεται “Οι νόμοι του Μανού”, ενθαρρύνει την ελεύθερη αφόδευση. Σημειώνεται ότι η θρησκεία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις συντηρητικές κοινωνίες της Ινδίας, συνεπώς το κείμενο επηρεάζει πολύ τέτοιου είδους αποφάσεις. Παράλληλα, οι δημόσιες τουαλέτες αποτελούν ένα πρόσθετο πρόβλημα, καθώς οι άνθρωποι που προέρχονται από διαφορετικές κάστες και θρησκείες δεν είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν την ίδια τουαλέτα, έστω και αν προέρχονται από το ίδιο χωριό.

Σημειώνεται, ότι οι ελεύθερες αφοδεύσεις δημιουργούν και τεράστιο πρόβλημα ασφάλειας στη χώρα. Εκατοντάδες γυναίκες έχουν βιαστεί στην προσπάθεια τους να βρουν ένα μέρος να αφοδεύσουν μέσα στη νύχτα. Πριν λίγα χρόνια είχε συγκλονίσει την Ινδία η ιστορία του Utter Pradesh, που βίασε και κρέμασε από ένα δέντρο δύο γυναίκες που είχαν βγει στην ύπαιθρο για να αφοδεύσουν. Μαρτυρίες αναφέρουν, ότι οι γυναίκες πηγαίνουν μαζί με άλλες φίλες τους ή μέλη της οικογένειας τους για να αφοδεύσουν στη φύση τα ξημερώματα, εξαιτίας της έξαρσης των βιασμών.

Ο κίνδυνος είναι πολύ σοβαρός και στον τομέα της υγείας. Ο μεγάλος πληθυσμός της Ινδίας δείχνει ότι ακόμη και στις αγροτικές περιοχές, τα ανθρώπινα κόπρανα δεν είναι εύκολο να απομακρυνθούν από τα χωράφια, τα πηγάδια και τα ύδατα με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ηπατίτιδα και εντεροπάθεια, μια χρόνια ασθένεια που εμποδίζει την απορρόφηση θερμίδων και θρεπτικών ουσιών. Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς αυτός είναι και ο λόγος που πάνω από το 50% των παιδιών της Ινδίας υποσιτίζονται. Επίσης, διάφορες παθήσεις, που σχετίζονται με συνθήκες υγιεινής, σκοτώνουν 700.000 παιδιά κάθε χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά θα μπορούσαν να σωθούν αν μεγάλωναν σε καλύτερες συνθήκες.

Παράλληλα, μια κυβερνητική μελέτη που συγκρίνει τα μουσουλμανικά και ινδουιστικά νοικοκυριά, διαπίστωσε ότι οι μουσουλμανικές οικογενείς αφοδεύουν ελεύθερα κατά 25% λιγότερο σε σχέση με τις ινδουιστικές και τα παιδιά τους έχουν μικρότερα ποσοστά θνησιμότητας, παρόλο που οι μουσουλμάνοι στην Ινδία είναι φτωχότεροι και χαμηλότερης μόρφωσης από τους ινδουιστές.

Συνειδητοποιούμε λοιπόν ότι οι κοινωνικές νόρμες και συνήθειες πρέπει να αλλάξουν, για να καταπολεμηθεί ριζικά το πρόβλημα. Η απλή κατασκευή περισσότερων τουαλετών δεν έχει λειτουργήσει ιδιαίτερα μέχρι στιγμής. Η κυβέρνηση έχει ήδη κάνει κάποια βήματα με σκοπό να παρέχει την κατάλληλη εκπαίδευση και ενημέρωση σχετικά με τους κινδύνους της ελεύθερης αφόδευσης, ενώ προσφέρει χρηματικά κίνητρα για την επιδότηση κατασκευής τουαλετών. Στην Haryana, για παράδειγμα, έχει ήδη ξεκινήσει η καμπάνια “Όχι τουαλέτα, όχι νύφη”, που καλούσε τις γυναίκες να παντρευτούν μόνο άνδρες των οποίων το σπίτι είχε τουαλέτα.

image

Από τη μεριά του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπογραμμίζει ότι όσοι αφοδεύουν ελεύθερα στη φύση συνεχίζουν να μολύνουν το νερό και να θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και ασφάλεια παγκοσμίως, συμβάλλοντας στον υποσιτισμό και στην παιδική θνησιμότητα, βλάπτοντας 161 εκατομμύρια παιδιά τόσο σωματικά όσο και διανοητικά κάθε χρόνο. “Μέχρις ότου ο καθένας έχει πρόσβαση σε επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, η ποιότητα των παροχών ύδατος θα υπονομεύεται όλο και περισσότερο και πάρα πολλοί άνθρωποι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με το νερό”, δήλωσε η διευθύντρια του τμήματος δημόσιας υγείας του ΠΟΥ, Μαρία Νείρα.

Η κοινή έκθεση που δημοσιεύθηκε από τις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών αξιολογεί την πρόοδο των παγκόσμιων στόχων που τέθηκαν το 2000 για να δοθεί σε όλους πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και εγκαταστάσεις αποχέτευσης, καθώς και άλλους στόχους σε τομείς όπως η φτώχεια, η πείνα, οι ασθένειες και η ανισότητα.

Οι προηγούμενες προσπάθειες για τη βελτίωση της ύδρευσης και της αποχέτευσης έχουν σημειώσει κάποια επιτυχία, με 2.1 δισεκατομμύρια ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε καλύτερες εγκαταστάσεις υγιεινής από το 1990, σύμφωνα με την έκθεση. Ωστόσο, 2.4 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν είδαν βελτίωση, συμπεριλαμβανομένων 946 εκατομμυρίων ανθρώπων που εξακολουθούν να αφοδεύουν ελεύθερα σε ολόκληρο τον κόσμο.