Μυστικές συνομιλίες με άτομα του περιβάλλοντος του Τζούλιαν Ασάνζ πραγματοποιήσαν τον περασμένο χρόνο Ρώσοι διπλωμάτες, με σκοπό να ερευνήσουν τη δυνατότητα να τον βοηθήσουν να φύγει από την πρεσβεία του Ισημερινού στη Βρετανία, όπου βρίσκεται εγκλωβισμένος από τον Ιούνιο του 2012.

Το αρχικό σχέδιο ήθελε τον ιδρυτή του Wikileaks να βγαίνει κρυφά με κάποιο όχημα με διπλωματικές πινακίδες από το κτίριο της πρεσβείας του Ισημερινού ώστε να μεταφερθεί σε άλλη χώρα, με τελικό προορισμό τη Ρωσία, όπου δεν θα κινδύνευε να εκδοθεί στις ΗΠΑ. Το σχέδιο όμως τελικά εγκαταλείφθηκε, καθώς κρίθηκε υπερβολικά επικίνδυνο, όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα του Guardian. Η κυβέρνηση του Ισημερινού  αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα, ενώ η ρωσική πρεσβεία στο Λονδίνο έκανε λόγο για «ένα ακόμα παράδειγμα παραπληροφόρησης και fake news από τα βρετανικά μέσα».

Σύμφωνα με όσα δημοσιεύονται, η επιχείρηση φυγάδευσης του Ασάνζ είχε προγραμματιστεί αρχικά για την παραμονή των Χριστουγέννων του 2017, μετά την αποτυχημένη απόπειρα των αρχών του Ισημερινού να χορηγήσει επίσημο διπλωματικό στάτους στον Ασάνζ. Όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα, η συμμετοχή ρωσικών αξιωματούχων στο σχέδιο αυτό, εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις σχέσεις του Ασάνζ με το Κρεμλίνο, ενώ ο ιδρυτής του WikiLeaks είναι εκ των βασικών προσώπων στην εν εξελίξει έρευνα των ΗΠΑ για ενδεχόμενη εμπλοκή της Ρωσίας στις προεδρικές εκλογές του 2016.

Ο Ρόμπερτ Μιούλερ, ειδικός εισαγγελέας που διεξήγαγε την έρευνα, υπέβαλε ποινικές διώξεις τον Ιούλιο εναντίον δώδεκα Ρώσων αξιωματικών των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών της GRU, οι οποίοι φέρεται να χάκαραν διακομιστές του Δημοκρατικού Κόμματος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ειδικότερα, το κατηγορητήριο ισχυρίζεται ότι οι χάκερ είχαν ανάμειξη στην υπόθεση της διαρροής των email των Δημοκρατικών κατά την προεκλογική εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον με στόχο να ενισχυθεί ο Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με τον Μιούλερ, το Wikileaks δημοσίευσε «περισσότερα από 50.000 έγγραφα», τα οποία, όπως ισχυρίζεται, έκλεψαν Ρώσοι κατάσκοποι. Το πρώτο πακέτο φέρεται να παραδόθηκε κρυπτογραφημένο στις 14 Ιουλίου 2016. Πάντως ο ίδιος ο Ασάνζ αρνείται ότι έλαβε emails κλεμμένα από τη Ρωσία.

Οι λεπτομέρειες σχετικά με το σχέδιο διαφυγής είναι λίγες. Σύμφωνα με πηγές του Guardian, σύνδεσμος του Ασάνζ με τη Ρωσία ήταν ο πρώην πρόξενος του Ισημερινού στο Λονδίνο, Φιντέλ Ναρβέζ. Επίσης, το Κρεμλίνο ήταν πρόθυμο να στηρίξει όλο το σχέδιο και να επιτρέψει στον Ασάνζ να μείνει στη Ρωσία, ενώ διαμεσολαβητής στις συζητήσεις αυτές μάλιστα φέρεται να ήταν Ρώσος επιχειρηματίας. Το δημοσίευμα αναφέρει πως εξετάστηκε και η πιθανότητα να ταξιδέψει ο Ασάνζ με πλοίο μέχρι τον Ισημερινό.

Σύμφωνα πάντα με τον Guardian, το σχέδιο διαφυγής την παραμονή των Χριστουγέννων κατέρρευσε λίγες μέρες πριν την υλοποίησή του. Ο Ρόμι Βαγιέχο, ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών του Ισημερινού, φέρεται να ταξίδεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 15 Δεκεμβρίου του 2017 για να επιβλέψει την επιχείρηση και έφυγε από το Λονδίνο όταν ματαιώθηκε. Τον Φεβρουάριο ο Βαγιέχο παραιτήθηκε από τη δουλειά του και πιστεύεται ότι μεταφέρθηκε στη Νικαράγουα. Παρόλο που υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για τα αίτια ακύρωσης της επιχείρησης, όλοι συμφώνησαν ότι ήταν πολύ ριψοκίνδυνη, ενώ το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν η άρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να δώσει στον Ασάντ άσυλο.

Η Μελίντα Τέιλορ, δικηγόρος ειδικευμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές ποινικό δίκαιο που εκπροσωπεί τον Ασάντ, έχει καταγγείλει τον περιορισμό του στην πρεσβεία. «Νομίζω ότι είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι ο Ασάντ κρατείται αυθαίρετα για περίπου οκτώ χρόνια για τη δημοσίευση αποδεικτικών στοιχείων για εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να τερματίσει αυτήν την κατάσταση σήμερα, παρέχοντας διαβεβαιώσεις ότι ο Ασάντ δεν θα εκδοθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες», ανέφερε.

Δεν είναι η πρώτη φορά πάντως που ο Ασάντ σκέφτηκε να αναζητήσει καταφύγιο στη Ρωσία. Το Associated Press υπενθυμίζει ότι ο ιδρυτής του WikiLeaks προσπάθησε να αποκτήσει ρωσική βίζα τον Νοέμβριο του 2010. Επίσης, ο Ασάνζ κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού τον Ιούνιο του 2012, προκειμένου να μην εκδοθεί στη Σουηδία. Οι σουηδικές αρχές είχαν ξεκινήσει έρευνες σε βάρος του με πρόσχημα την κατηγορία του βιασμού, έπειτα από καταγγελίες μιας γυναίκας. Είναι ενδεικτικό πως οι εισαγγελικές αρχές της Σουηδίας αποφάσισαν τελικά να βάλουν την υπόθεση στο αρχείο, ελλείψει στοιχείων. Βρίσκεται αντιμέτωπος ωστόσο με τη σύλληψή του, επειδή παραβίασε τους όρους της εγγύησής του.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των ΗΠΑ, ο Ντόναλτ Τραμπ επαίνεσε το WikiLeaks που έδωσε στη δημοσιότητα τα mail που έβλαψαν την Κλίντον. Τα εμπιστευτικά ημερολόγια επισκεπτών, αποκαλύπτουν ότι ο Ασάντ ήρθε σε επαφή με πολλούς ρώσους υπηκόους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2016, συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων αξιωματούχων της RT, του διεθνούς προπαγανδιστικού καναλιού του Κρεμλίνου.