Ο Ερντογάν έχει χάσει τον ύπνο του. Η σύλληψη ενός επιχειρηματία για την παραβίαση του αμερικανικού εμπάργκο στο Ιράν με τη βοήθεια ορισμένων υπουργών και μιας τουρκικής τράπεζας, μπορεί να οδηγήσει στην αποκάλυψη ενός γιγάντιου σκανδάλου, όπου εμπλέκονται πολλοί υπουργοί και μέλη της οικογένειας του Ερντογάν. Η υπόθεση θα ανοίξει στην Νέα Υόρκη στις 4 Δεκέμβρη και ο Τούρκος Πρόεδρος χάνεται μέσα στους εφιάλτες του.

Ο επιχειρηματίας Ρεζά Ζαράμπ είναι Τούρκος υπήκοος, όμως έχει ιρανική καταγωγή. Οι κατηγορίες που τον βαραίνουν περιλαμβάνουν την παραβίαση του αμερικανικού εμπάργκο στο Ιράν, τους τραπεζικούς κανόνες και το ξέπλυμα χρήματος. Έχοντας συλληφθεί στο Μαϊάμι και φυλακιστεί, επέλεξε να συνεργαστεί με τον Αμερικανό εισαγγελέα. Κατόπιν, του έδωσε όλες τις πληροφορίες και τα ονόματα των εμπλεκόμενων στο σκάνδαλο των εκατομμυρίων δολαρίων, που αντιστοιχούν στα κέρδη από το παράνομο πετρέλαιο και φυσικό αέριο που εισήχθη από το Ιράν.

Ο Ζαράμπ ήταν σε συνεννόηση με τον Τούρκο υπουργό Οικονομικών εκείνης της περιόδου, κ. Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, για τον οποίο επίσης υπάρχει ένταλμα σύλληψης από το δικαστήριο της Νέας Υόρκης, και με την δημόσια τράπεζα, Halk Bank, ο αντιπρόεδρος της οποίας, Χακάν Ατίλλα, είναι επίσης φυλακισμένος εκεί.

Ο Ζαράμπ είχε επίσης δωροδοκήσει τουλάχιστον τέσσερις υπουργούς με εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια. Επίσης είχε κάνει μεγάλες δωρεές σε ιδρύματα που διευθύνει η σύζυγος και ο γιος του Ερντογάν. Ο επιχειρηματίας μέσω ψεύτικων εταιρειών έκοβε πλαστά τιμολόγια για να καλύψει τις παράνομες εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητές τους.

Ο Ζαράμπ είχε συλληφθεί από την τουρκική αστυνομία τον Δεκέμβριο του 2013, αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά από 70 μέρες. Οι γιοι των τεσσάρων υπουργών και διοικητών της Halk Bank συνελήφθησαν να έχουν εκατομμύρια δολάρια και ευρώ κρυμμένα στα σπίτια τους. Οι αστυνομικοί, οι εισαγγελείς και οι δικαστές που εμπλέκονταν στις συλλήψεις του Ζαράμπ και των υπολοίπων, αργότερα συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν οι ίδιοι, αφού παρουσιάστηκαν από την κυβέρνηση ως γκιουλενιστές.

Όλες αυτές οι δίκες ενάντια στους τέσσερις υπουργούς του Ερντογάν και τον Ζαράμπ δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ ούτε και δόθηκε συνέχεια από τους νέους εισαγγελείς και δικαστές που διόρισε ο Ερντογάν. Τα πρακτικά των ακροάσεων και τα αποδεικτικά στοιχεία καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ο 34χρονος Ρεζά Ζαράμπ είναι παντρεμένος με μια διάσημη τραγουδίστρια της Τουρκίας και πρόεδρος πολλών επιχειρηματικών οργανώσεων. Ο Ερντογάν τον παρουσιάζει ως «τον φιλάνθρωπο επιχειρηματία». «Μας έχει βοηθήσει πολύ να ανασηκώσουμε την τουρκική οικονομία», συνέχισε. Ο Ζαράμπ είχε βραβευτεί ως ο καλύτερος επιχειρηματίας από τους υπουργούς της κυβέρνησης του Ερντογάν.

Ο συνεργάτης του Ζαράμπ στο Ιράν, κάποιος ονόματι Μπαμπέκ Ζεντζανί, κατηγορήθηκε για απάτη ύψους 2,8 εκατομμυρίων δολαρίων και καταδικάστηκε σε θάνατο στην Τεχεράνη, όταν το καθεστώς του Αχμαντινετζάντ έχασε την εξουσία.

Ο Ζαράμπ έπρεπε να διαφύγει από την Τουρκία το Μάρτιο του 2016, καθώς πιθανότατα είχε διαπιστώσει ότι οι οικονομικές του κινήσεις θα έβλεπαν το φως της μέρας. Ρίσκαρε να χάσει τα πάντα ή ακόμη και να δολοφονηθεί εάν αποκαλυπτόταν ο ρόλος των Τούρκων αξιωματούχων.

Στα μέσα του περασμένου Νοέμβρη, ο Ζαράμπ έκανε την συμφωνία, αφέθηκε ελεύθερος και αξιοποίησε το αμερικανικό πρόγραμμα «προστασίας μαρτύρων». Επίσης δέχθηκε και μείωση της ποινής του. Ο εισαγγελέας είχε προτείνει αρχικά φυλάκιση 75 χρόνων. Όμως πια το όνομά του δεν εμφανίζεται στους φακέλους της υπόθεσης. Η υπόθεση πλέον λεγόταν «Χακάν Ατίλλα εναντίον ΗΠΑ». Ο Ατίλλα, ένας ακόμη κατηγορούμενος, σύμφωνα με κάποιες πηγές, μπορούσε εξίσου να κάνει το ίδιο, να συνεργαστεί με την αμερικανική Δικαιοσύνη.

Αυτή η υπόθεση ήταν ένα γερό χτύπημα στον Ερντογάν. Φοβάται ότι το όνομά του και εκείνο της συζύγου του και του γιου του θα βρίσκεται στις καταθέσεις του Ζαράμπ. Επίσης φοβάται ότι τα ονόματα πολλών ακόμη αξιωματούχων, υπουργών ή άλλων υπευθύνων στην κυβέρνησή του μπορεί να ακούγονται στο κατηγορητήριο. Και αυτές οι καταθέσεις μπορούν με τη σειρά τους να αποκαλύψουν άλλες παρατυπίες που έχουν γίνει από τον Ερντογάν.

Ο Ερντογάν και ο φιλοκυβερνητικός τύπος έχουν προς το παρόν υιοθετήσει μια όχι και τόσο πειστική στρατηγική: «Η Ουάσιγκτον προσπαθεί να ανατρέψει την κυβέρνηση Ερντογάν αρχικά με την επιχείρηση του Δεκεμβρίου του 2013 και κατόπιν με το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Οι Αμερικάνοι είναι απομονωμένοι και τώρα χρησιμοποιούν τον Ζαράμπ για να ρίξουν τον Ερντογάν». Τα ΜΜΕ που πρόσκεινται στον Ερντογάν εκτιμούν ότι ο αμερικανο-τουρκικός πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει και σύσσωμοι οι Τούρκοι πρέπει να αντιταχθούν τους επιτιθέμενους και να υπερασπιστούν τον Ερντογάν. Τα ίδια αυτά μίντια πιστεύουν και θέλουν να κάνουν το κοινό να πιστεύει ότι οι εισαγγελείς και οι δικαστές στη Νέα Υόρκη είναι γκιουλενιστές. Αλλά ακόμη και η εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης επιμένει ενάντια στους Αμερικάνους: «Οι αποδείξεις σας, τα στοιχεία και οι καταθέσεις σας είναι ψεύτικα. Είναι αστείο».

Ο λαϊκιστικός εθνικισμός είναι ακόμη στην μόδα. Για να σώσουν τον Πρόεδρό τους, οι οπαδοί του Ερντογάν, επιχειρούν να ταυτοποιήσουν τον Ερντογάν με την Τουρκία, επομένως φταίει μόνο ο Ζαράμπ και οι φίλοι του της κυβέρνησης που κέρδισαν εκατομμύρια δολάρια χάρη στις παράνομες δραστηριότητές τους. Δεν υπάρχουν άλλοι κατηγορούμενοι πέραν του Ζαράμπ, του Ατίλλα και ενός υπουργού στην Νέα Υόρκη, σύμφωνα με αυτούς. Όμως Άλλα ονόματα, άλλοι ύποπτοι, άλλοι γνωστοί και υψηλού επιπέδου κατηγορούμενοι ενδέχεται να εμπλουτίσουν το κατηγορητήριο μετά τις ακροάσεις αυτής της δίκης.

Υπάρχουν όμως και άλλα στοιχεία που κάνουν αμφίβολη αυτή την στρατηγική. Ένας εκπρόσωπος τύπου, που επισήμως παρουσιάζεται ως δημοσιογράφος έχει ήδη γράψει ότι «το σχέδιο Ζαράμπ, είναι ένα εθνικό σχέδιο του Τουρκικού Κράτους υπό την καθοδήγηση του Προέδρου Ερντογάν». Την προηγούμενη Τρίτη, ο επίσημος εκπρόσωπος του Προέδρου, ο δρ Ιμπραήμ Καλίν,  ανακοίνωσε πως «η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να κάνει εμπόριο με το Ιράν καθώς είμαστε μια χώρα εξαρτημένη από την εισαγόμενη ενέργεια και οι υπουργοί μας έκαναν τα απαραίτητα». Μια δεύτερη μετάνοια μετά τον Ζαράμπ, σύμφωνα με τις κακές γλώσσες.

Κανείς δεν ξέρει ακόμη τις λεπτομέρειες του κατηγορητηρίου, αλλά γνωρίζουμε ήδη ότι υπάρχουν απομαγνητοφωνήσεις τηλεφωνικών συνομιλιών αλλά και μυστικών επαφών μεταξύ του Ζαράμπ και των Τούρκων αξιωματούχων. Ένα μέρος αυτών που χρονολογείται στα τέλη του 2013 έχει δημοσιευθεί στην Τουρκία. Όμως νεότερες καταγραφές δεν έχουν δημοσιευθεί καθόλου, αλλά υπάρχουν στους φακέλους της υπόθεσης και αφορούν την περίοδο μεταξύ 2013 και 2015, σύμφωνα με τους ανταποκριτές του τουρκικού Τύπου στην Ουάσιγκτον.

Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις παραμένουν για δεύτερο χρόνο κακές. Η Άγκυρα αντιτίθεται στην Ουάσιγκτον που υποστηρίζει στρατιωτικά και πολιτικά τους Κούρδους της Συρίας – τρομοκράτες για την Άγκυρα – και οι οποίοι μάχονται το Ισλαμικό Κράτος. Η Άγκυρα φλερτάρει με την Ρωσία του Πούτιν. Η αγορά ενός ρωσικού συστήματος αεράμυνας από ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ εξόργισε την Ουάσιγκτον. Ο Ερντογάν κατηγορεί την Ουάσιγκτον ότι υποστηρίζει τον Φετουλάχ Γκιουλέν, που υποτίθεται πως ενορχήστρωσε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Ο αντιαμερικανισμός είναι πολύ της μόδας στους οπαδούς της κυβέρνησης στην Άγκυρα, παρά το γεγονός ότι είναι οι ίδιοι, που οι πατεράδες και οι παππούδες τους στην πρόσφατη ιστορία υπήρξαν οι πιο φιλοαμερικανικές προσωπικότητες.  

* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr,  τις εξελίξεις στη Τουρκία. [Μετάφραση: Νίκος Μίχος]