Οι ρωσικές αρχές είναι ανήσυχες στον απόηχο των ρατσιστικών διαδηλώσεων που έλαβαν χώρα το βράδυ της Κυριακής σε προάστιο της Μόσχας. Και παρά το ότι οι νεοναζί επιμένουν να καλλιεργούν ξενοφοβικές αντιλήψεις, είναι σαφές ότι το Κρεμλίνο έχει παίξει τον ρόλο του προς αυτή την κατεύθυνση.

Ads

 
Το κοσμοπολίτικο modus vivendi της Μόσχας φθίνει όσο κανείς προχωρά από το κέντρο της πόλης προς τα προάστια. Όσο πιο μακριά, τόσο ψηλότερες γίνονται οι πολυκατοικίες για τους χαμηλοεισοδηματίες.
 
Στον νότο βρίσκεται η περιοχή του Μπιριουλιόβο, στην οποία μένουν 90.000 άνθρωποι. Το προάστιο ήταν σχετικά ήσυχο μέχρι την Κυριακή, όταν βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα των διεθνών ΜΜΕ εξαιτίας των ξενοφοβικών διαδηλώσεων.
 
Οι εθνικιστές διαδηλωτές φωνάζοντας συνθήματα όπως «η Ρωσία στους Ρώσους», πραγματοποίησαν εφόδους σε μαγαζιά μεταναστών ή σε μαγαζιά που απασχολούν ξένους υπαλλήλους μετά από διαμαρτυρία σε προάστιο της Μόσχας για δολοφονία του 25χρονου Γιέγκορ Σερμπάκοφ, που μαχαιρώθηκε από «μη Ρώσο» σύμφωνα με την σύντροφό του.
 
Ο όχλος απαιτούσε από τις αρχές την άμεση σύλληψη του δράστη και την απέλαση οποιουδήποτε εργάτη προερχόμενου από την Κεντρική Ασία ή την περιοχή του Καυκάσου. Των επεισοδίων είχε προηγηθεί κάλεσμα μέσω διαδικτύου από ομάδα νεοναζί. Οι νεοναζί σύμφωνα με την εφημερίδα Kommersant ήθελαν να «μουσκέψουν τα μαχαίρια τους». Οι αρχές για να θέσουν τον όχλο και την κατάσταση υπό έλεγχο εφήρμοσαν το σχέδιο «Βαλκαν» το οποίο εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις τρομοκρατικής επίθεσης. Τελευταία φορά που έγινε χρήση του ήταν κατά την βομβιστική επίθεση στο μετρό της Μόσχας το 2010.
 
Παρόλα αυτά, οι αρχές είναι σε εγρήγορση εξαιτίας της παρουσίας χιλιάδων Μουσουλμάνων στο συγκεκριμένο προάστιο που σχεδιάζουν τον εορτασμό της σημαντικής θρησκευτικής γιορτής Eid al-Adha. Οι εορτασμοί κάθε χρόνο προκαλούν εντάσεις.
 
Εργοδότες
 
Ο φόβος της «κυριαρχίας των ξένων» έχει επικαλύψει τον φόβο των τρομοκρατικών επιθέσεων, όπως φαίνεται σε δημοσκοπήσεις. «Οι εθνικιστικές τάσεις στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας», δηλώνει στο γερμανικό περιοδικό Spiegel ο Ντιμίτρι Τρένιν, διευθυντής του Κέντρου Κάρνετζι της Μόσχας.
 
Η Ρωσία αποτελεί τον βασικό προορισμό μεταναστών εργατών από την Κεντρική Ασία, ενώ περίπου 4 εκατομμύρια Ταχικ, Ουζμπέκοι και Κυργιστανοί εργάζονται εκεί νόμιμα. Αλλά υπολογίζεται ότι άλλοι τόσοι μετανάστες κατοικούν στην χώρα παράνομα.
 
Οι ρωσικές αρχές προσπαθούν να αντιμετωπίσουν και τις δυο πλευρές του ζητήματος. Το περασμένο καλοκαίρι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης, που πρόσφατα αναβαθμίστηκε σε Υπουργείο, έκλεισε χιλιάδες μετανάστες σε κέντρα κράτησης έξω από την Μόσχα και προετοιμάζει την απέλασή τους. Τα εγχώρια ΜΜΕ χαρακτήρισαν τα κέντρα κράτησης «στρατόπεδα συγκέντρωσης».
 
Ακόμη, την ώρα που ο νεοεκλεχθείς δήμαρχος της Μόσχας, Σεργκεί Σομπιανιν, στην προεκλογική του εκστρατεία μιλούσε για αυστηρότερους νόμους για την μετανάστευση, ο Δήμος είναι ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες κακοπληρωμένων ξένων εργατών – πολλοί εκ των οποίων ζουν συγκεντρωμένοι σε υπόγεια. Ξένοι εργάτες αποτελούν το βασικό εργατικό δυναμικό για την ανέγερση των σταδίων των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Σόσι το 2014. Οι αγώνες αποτελούν έναν στόχο κύρους για τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλάντιμιρ Πούτιν.
 
Πολιτικό όφελος
 
Κάθε πλευρά, τόσο οι υποστηρικτές της κυβέρνησης όσο και οι αντίπαλοί της, προσπαθούν να εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος τα επεισόδια. Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβαλνι, για παράδειγμα, έχει ζητήσει κατάθεση νόμου που θα προβλέπει τους όρους για την χορήγηση βίζας για μετανάστες από την Κεντρική Ασία.
 
Ταυτόχρονα η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δημοσιεύσει διαγγέλματα που οριακά υποστηρίζουν την εκδικητική δικαιοσύνη. «Το αίμα της δολοφονίας φωνάζει προς τον παράδεισο», έγραψε ο αρχιερέας Βζεβολοντ Τσάπλιν, που είναι επικεφαλής του τμήματος της Εκκλησίας που ασχολείται με τις σχέσεις της με την κοινωνία.
 
Χρήστες του διαδικτύου επισκεπτόμενοι εθνικιστικά φόρουμ μιλούσαν θριαμβευτικά για τα επεισόδια. «Παρόμοια δράση πρέπει να αναληφθεί σε ΟΛΑ τα προάστια σε ΟΛΕΣ τις πόλεις της ΡΩΣΙΑΣ», έγραφε ένας.
 
Την Δευτέρα, μια ημέρα μετά τα επεισόδια, η αστυνομία της Μόσχας πραγματοποίησε μια μεγάλη επιχείρηση στο Μπιριουλιόβο. Όχι όμως αναζητώντας τους ακροδεξιούς διαδηλωτές. Σε μια «απροειδοποίητη έφοδο» 300 αστυνομικοί συνέλαβαν 1200 ανθρώπους από μια αποθήκη λαχανικών στην οποία εργάζονται πολλοί μετανάστες, και θεωρήθηκε ότι εκεί δούλευε και ο ύποπτος για την δολοφονία.